وقتی صحبت از دعاوی حقوقی میشود، بسیاری از ما به یاد فرآیندهای طولانی، دادگاههای پرهیاهو و بوروکراسیهای پیچیده میافتیم. اما سیستم قضایی ایران با راهاندازی نهادی جدید به نام "دادگاه صلح"، گامی مهم برای تسهیل و تسریع روند حل اختلافات برداشته است.
ما در موسسه حقوقی نیکاندیشان آوای دادبان، به عنوان همراه و مشاور شما در امور حقوقی، در این مقاله به بررسی جامع دادگاه صلح میپردازیم. به شما خواهیم گفت که دادگاه صلح چیست، چه مزایایی دارد و کدام دعاوی در صلاحیت رسیدگی آن قرار میگیرد.
دادگاه صلح یک نهاد قضایی نوپا است که با هدف حل و فصل سریع و کمهزینه اختلافات ساده حقوقی و کیفری ایجاد شده است. همانطور که از نام آن پیداست، تمرکز اصلی این دادگاه بر "صلح و سازش" میان طرفین دعوا است. در این دادگاهها، قاضی تلاش میکند تا با راهنمایی و میانجیگری، طرفین را به توافق و مصالحه برساند.
هدف اصلی دادگاه صلح عبارت است از:
کاهش حجم پروندههای ورودی به دادگاههای اصلی: با رسیدگی به دعاوی ساده، از انباشت پرونده در دادگاههای عمومی جلوگیری میشود.
تسریع روند دادرسی: فرآیند رسیدگی در دادگاه صلح بسیار کوتاهتر از دادگاههای عمومی است.
کاهش هزینههای دادرسی: هزینههای دادرسی در این دادگاهها کمتر است.
ترویج فرهنگ صلح و سازش: این دادگاهها فضایی را فراهم میکنند تا طرفین به جای رویارویی قضایی، با مذاکره به توافق برسند.
دادگاه صلح صلاحیت رسیدگی به تمامی دعاوی را ندارد و تنها به پروندههای خاصی که در قانون مشخص شده، رسیدگی میکند.
دعاوی مالی: اگر خواسته دعوا تا مبلغ 200 میلیون ریال (20 میلیون تومان) باشد، در صلاحیت دادگاه صلح قرار میگیرد.
تخلیه ملک مسکونی: دعاوی مربوط به تخلیه اماکن مسکونی (مانند آپارتمان) در صلاحیت این دادگاه است.
گواهی حصر وراثت: صدور گواهی حصر وراثت، اگرچه فرآیند آن در حال حاضر به صورت اداری در شوراهای حل اختلاف انجام میشود، اما در صورت نیاز به دادرسی قضایی، میتواند به دادگاه صلح ارجاع شود.
سایر دعاوی غیرمالی: برخی از دعاوی غیرمالی، مانند تصرف عدوانی، مزاحمت، و ممانعت از حق، نیز در صورتی که خواسته مالی آنها کمتر از مبلغ مشخصشده باشد، در صلاحیت این دادگاه قرار میگیرند.
جرایم قابل گذشت: بسیاری از جرایم قابل گذشت (مانند توهین، افترا، ضرب و جرح عمدی در صورتی که منجر به جنایت بر عضو نشود)، در صورتی که مجازات قانونی آنها سبک باشد، در صلاحیت دادگاه صلح قرار میگیرند.
جرایم با مجازات حبس کمتر از 6 ماه: تمامی جرایم با مجازات قانونی حبس کمتر از 6 ماه، در صلاحیت این دادگاه است.
جرایم با مجازات جزای نقدی کمتر از 500 میلیون ریال: جرایمی که مجازات آنها صرفاً جزای نقدی تا سقف 500 میلیون ریال باشد، در دادگاه صلح رسیدگی میشوند.
جرایم رایانهای سبک: جرایم رایانهای که مجازات آنها کمتر از حبس 3 ماه باشد، در صلاحیت دادگاه صلح قرار میگیرند.
نکته مهم: حتی اگر پروندهای در صلاحیت دادگاه صلح نباشد، در صورتی که طرفین دعوا در خصوص موضوع پرونده مصالحه کرده باشند، میتوانند صورتجلسه سازش خود را برای تایید نهایی به این دادگاه ارائه دهند.
سرعت در رسیدگی: فرآیند رسیدگی در دادگاه صلح بسیار سریعتر از دادگاههای عمومی است. معمولاً ظرف یک ماه به پرونده رسیدگی و حکم صادر میشود.
فرآیند سادهتر: بوروکراسی اداری در این دادگاهها کمتر است و نیازی به طی مراحل پیچیده نیست.
نقش فعال قاضی: قاضی دادگاه صلح نقش فعالتری در میانجیگری و ایجاد صلح و سازش دارد. این موضوع میتواند به حل سریع و دوستانه اختلافات کمک کند.
کاهش هزینهها: هزینههای دادرسی، از جمله هزینه ابطال تمبر و سایر تعرفهها، در دادگاه صلح به مراتب کمتر است.
طرح دعوا در دادگاه صلح نیز مانند سایر دعاوی، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام میشود.
تنظیم دادخواست: شما باید دادخواست خود را با دقت تنظیم کرده و نوع دعوا (حقوقی یا کیفری)، خواسته، و مشخصات طرفین را به صورت کامل ذکر کنید.
ثبت در دفتر خدمات قضایی: پس از تکمیل دادخواست، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست خود را ثبت میکنید.
ارجاع به دادگاه صلح: دادخواست شما به صورت الکترونیکی به دادگاه مربوطه (در اینجا، دادگاه صلح) ارجاع داده میشود و وقت رسیدگی برای شما تعیین خواهد شد.
راهاندازی دادگاه صلح یک گام مهم برای ایجاد عدالت در دسترس و حل سریع اختلافات است. این نهاد با تمرکز بر صلح و سازش، نه تنها بار سنگین پروندهها را از دوش دادگاههای عمومی برمیدارد، بلکه به ترویج فرهنگ گفتوگو و توافق در جامعه نیز کمک میکند.
با این حال، با توجه به پیچیدگیهای حقوقی، ما در موسسه حقوقی نیکاندیشان آوای دادبان توصیه میکنیم پیش از هر اقدامی، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید. یک وکیل میتواند با آگاهی از قوانین، به شما کمک کند تا پرونده خود را به درستی در دادگاه صلح مطرح کرده و به نتیجه مطلوب برسید.
