همه ما زمان محدودی داریم و برای اینکه در مطالعه بتوانیم نتیجه عالی و ماندگاری به دست بیاوریم باید مطالب را درست و اصولی خلاصه‌نویسی کنیم.
2 اشکال مهم در خلاصه‌نویسی وجود دارد که معمولا روند انجام خلاصه‌نویسی را از بین می‌برد و دانش‌آموز احساس می‌کند دیگر نمی‌تواند از این روش استفاده کنید.این دو مورد شامل موارد زیر است:
1- نوشتن حجم مطالب خیلی زیاد در خلاصه‌نویسی: چقدر برای شما اتفاق افتاده که حجم خلاصه مطلبی که نوشتید از محتوای اصلی خودتان بیشتر باشد. من دانش‌آموزی داشتم که درس شیمی را خلاصه‌برداری کرده بود و آن فصل در کتاب درسی 30 صفحه بود ولی خلاصه نکاتی که نوشته بود تقریبا 42 صفحه بود. استدلالش این بود که باید همه مطالب را نوشت. به همین خاطر تمام نکات کتاب درسی، کتاب مبتکران و جزوه معلم را نوشته بود. خلاصه‌نویسی یعنی مهمترین مطالب درس باید ثبت شود و به جزئیات کاری نداریم.
2- خلاصه‌نویسی برای دیگران: بعضی از دانش‌آموزان طوری خلاصه‌نویسی انجام می‌دهند که انگار می‌خواهند کتاب چاپ کنند. خلاصه‌نویسی فقط برای خودتان مناسب است و قرار نیست به بقیه بدهید. به همین علت مطالب را می‌توانید خیلی خلاصه بنویسید و در نوشتن آن از علائمی برای خلاصه‌برداری استفاده کنید.
مثلا به جای نوشتن کلمه "افزایش می‌یابد" می‌توانید از علامت فلش رو به بالا استفاده کنید. این علائم را خودتان می‌توانید درست کنید و این‌طوری احتمال به یاد ماندن در ذهن شما بیشتر می‌شود.
- خلاصه مطالب را در یک موضوع بنویسید و مطالب را پیوسته بنویسید.
- از دفتر پاپکو یا کلاسور برای نوشتن خلاصه استفاده کنید. چون می‌توانید صفحات جدیدی
به آن اضافه کنید و برای اضافه کردن مطالب و اصلاح کردن لازم نیست کل ساختار جزوه
خودتان را تغییر بدهید.
- خلاصه را طوری بنویسید که بعدها بتوانید آن را بخوانید. شاید بپرسید یعنی چی؟ یعنی اینکه حجم مطالب
نوشته شده آنقدر مختصر باشد که زمان کافی برای مطالعه آن داشته باشید.
- برای انتخاب اینکه کدام مطالب مهم است و کدام مهم نیست ببینید کدام مطلب درسی جز
مفاهیم اصلی کتاب است و حذف‌شدنی نیست. یعنی اگر آن مطلب را کتاب حذف کنید شالوده
درس بهم می‌خورد و درک مفاهیم مشکل می‌شود.
- در خلاصه‌نویسی انتخاب مطالبی که حذف می‌کنید و نمی‌نویسید از مطالبی که یادداشت
- می‌کنید مهمتر است. به همین علت سعی کنید سراغ مهمترین مطالب بروید.
- خلاصه نویسی باید همیشه در دسترس شما باشد تا بتوانید مرور خودتان را سریع انجام دهید
ولی مهمترین زمان استفاده از آن در امتحانات و آزمونهای آزمایشی و مرور برای کنکور است.
- خلاصه‌نویسی را تمیز و با ابزار حرفه‌ای انجام دهید تا بعدها رغبت بیشتری برای مطالعه آن
داشته باشید.
- خلاصه را از اول سال تحصیلی انجام دهید. چون در اوایل که حجم درسها کم است راحت‌تر
می‌توانید خلاصه‌نویسی داشته باشید. ولی به مرور که حجم دروس بیشتر می‌شود احتمال
اینکه نتوانید خودتان را به درس برسانید بیشتر است.
- در درس زیست‌شناسی خلاصه‌نویسی کار سخت و زمانبری است. پیشنهاد من در
زیست‌شناسی این است که خلاصه نکات به کتاب کمک آموزشی یا خود کتاب درسی اضافه
شود. نوشتن جداگانه آن را پیشنهاد نمی‌دهم. البته دانش‌آموزان سال دهم یا یازدهم مشکلی
ندارند و می‌توانند خلاصه‌نویسی انجام دهند. ولی دانش‌آموزان دوازدهم یا کنکوری‌هایی که
قبلا خلاصه تهیه نکردند و مطالب سالهای قبل را ندارند، زمان کمی برای مطالعه دارند و اگر
بخواهند زمان خود را صرف خلاصه‌نویسی کنند عملا زمان زیادی را از دست می‌دهند.
برای اینکه بتوانید خلاصه‌نویسی خوبی داشته باشید، نقش یک معلم را بازی کنید. یعنی از خودتان بپرسید
اگر من معلم بودم و می‌خواستم این کتاب را درس بدهم و یک خلاصه جزوه به دانش‌آموزها بدهم کدام
مطالب را آموزش می‌دادم و چه مطالبی را در جزوه می‌گفتم. این روشی عالی برای بهتر نتیجه گرفتن است.
همچنین می‌توانید از این روش استفاده کنید.
از قانون پارتو(20/80) استفاده کنید. قانون پارتو در مطالعه میگه: " 80 درصد سوالات در امتحانات از 20 درصد مطالب است." پس ما یک 80 درصد داریم که عملا اهمیت زیادی ندارد و برای کامل شدن محتوای کل فصل هست. پس باید تمام تمرکزمان در خلاصه‌نویسی بر روی همان 20 درصدی باشد که همیشه سوال دارد و مهمترین قسمت فصل است. البته منظورم این نیست که بقیه فصل خوانده نشود. قطعا کل فصل باید خوانده شود ولی بیشتر تمرکزتان در خلاصه‌نویسی بر روی همان 20 دردص مهم باشد.
احتمالا مقاله مهمترین قسمت یک برنامه مطالعه چی هست؟ هم برای شما مفید باشد و می‌توانید آن را مطالعه کنید.
