احتمالا همه ما در اخبار و جا های متفاوت نظرات کارشناسی در مورد اقتصاد شنیده ایم که همیشه میگویند اقتصاد ایران حباب دارد و یا اقتصاد حبابی شده، اخیرا هم با حجوم نقدینگی به بورس میگویند بورس حبابی است.
این حباب دقیقا چیست؟ و به چه چیزی در اقتصاد حباب میگویند و از کجا باید بدانیم که قیمت کالای مورد نظر حباب دارد؟
حباب یعنی وقتی قیمت کالا یا محصولی بیشتر از ارزش واقعی آن بیشتر رشد میکند و از دست مصرف کننده واقعی آن خارج میشود.
بگذارید یک مثال ساده بزنم: پراید ماشینی است که برای طبقه متوسط رو به پایین در نظر گرفته شده و این دسته از افراد را مشتری هدف پراید میگویند اما در عمل پراید از توان خرید طبقه متوسط رو به پایین خارج است و در واقع از توان خرید مشتری واقعی خود خارج شده چون این طبقه آن قدر درآمد ندارد که بخواهد نزدیک به 90 میلیون برای پراید هزینه کند.
درواقع امروزه خرید هر چیزی از توان طبقه متوسط رو به پایین خارج شده و بیشتر مایحتاج اولیه زندگی خود را میتوانند تهیه کنند.
در این صورت که قیمت یک کالا از توان مشتری واقعی اش خارج شده باشد میگویند قیمت این کالا حباب دارد.
در بورس داستان کمی متفاوت است یعنی وقتی نقدینگی زیادی به سمت یک شرکت میرود که آن شرکت هیچ ارزش خاصی ندارد و از نظر تحلیل بنیادی هیچ توجیهی ندارد که قیمت این سهام به این اندازه برسد میگویند این سهم حباب دارد و هر لحظه ممکن است حباب آن تخلیه شود.
به هرصورت باید بگویم بله اقتصاد دان ها درست میگویند اقتصاد ایران حبابی است و قیمت ها در ایران شدیدا حباب دارد اما آیا این حباب میترکد؟
حداقل طی این سالها مشاهده کردیم که اراده ای برای ترکاندن حباب و برگرداندن سطح قیمت ها به قیمت های قبلی وجود ندارد و اگر همچنان به قول دوستان جنس حباب خوب باشد و بزرگ شود و خبری از ترکیدن حباب نباشد به جمع اندک اقتصادهای ابر تورمی در دنیا میپیوندیم مانند ونزوئلا و زیمباوه...
ترکیدن حباب ها ممکن است بین چندین ماه تا چندین سال طول بکشد مانند آمریکا که از سال 2004 مسکن حبابی شد.(پیشنهاد میکنم فیلم the big short را ببینید) و تا سال 2008 طول کشید که این حباب خالی شد.
در اقتصاد حبابی چه کنیم؟
در این مدل اقتصادها سود در نوسان گیری است و کسی که بازی این مدل اقتصادها را بلد است در این مقاطع زمانی بسیار سود میکند زیرا میداند چه زمانی بخرد و چه زمانی بفروشد.
مثلا همین الان اردیبهشت 99 که من این مقاله را مینویسم کاملا مشخص است که بسیار از سهام های بورس ایران حبابی است. مقاله ای در مورد بورس نوشتم که میتوانید اینجا مطالعه کنید.
برنده بازی بورس کسانی هستند که در مقاله اشاره کردم، تحلیل ها و ساز و کارهای بازار را میشناسند و میدانند چه زمانی وارد شوند و چه زمانی خارج شوند و بقیه احتمالا با ضررهای هنگفت بازار را ترک خواهند کرد.
در اقتصادهای حبابی شما باید بازی نوسان گیری را بلد باشید و بتوانید با پول هایتان دارایی بخرید و البته در ایران ارز و طلا هم بسیار جواب میدهد و با خرید دارایی در بازی نوسان گیری شرکت کنید.
فقط دقت کنید مثلا یک خانه و ماشین داشته باشید و با بقیه پول تان در این بازی شرکت کنید تا مانند بقیه از این نوسانات اقتصاد سود ببرید چون راه دیگری وجود ندارد و هر سال که میگذرد نگاه میکنیم بدبخت تر شدیم.
این مدل اقتصادها اصلا به نفع تولید و کارآفرینی نیست در این مدل اقتصادها بدهکارانی که بدهی خود را نمیدهند و تمدید میکنند برنده هستند بطور مثال فردی پولی قرض کرده و یک پراید خریده 30 میلیون تومان و قرار شده چند ماه بعد پول را پس دهد و یا حتی ماشین را از دوست خود مدتی گرفته باشد ولی بعد از دو ماه قیمت پراید به 60 میلیون میرسد و او میتواند الان پراید خود را بفروشد و 30 ملیون دوستش را پس دهد و 30 میلیون دیگر هم بعنوان سرمایه پس انداز کند.!!! آیا این فرد کار خاصی انجام داد منظور کاری ارزش آفرین است که باعث شود سرمایه او زیاد شود؟ خیر، بلکه بخاطر حباب زیادی که در بازار وجود دارد توانسته از هیچ پول بسازد به همین دلیل است که میگویم این مدل اقتصادها به نفع تولید و کارآفرینی و ارزش آفرینی نیست چون راه پول دارد شدن از سمت دیگری است.
حباب ها میترکند؟
این جمله مخصوص یک اقتصاد سالم است نه اقتصاد سیاسی و رانتی، زیرا در این مدل اقتصاد ها تحلیل های منطقی و رویه های عقلانی کارساز نیست و شما نمیتوانید با یک تحلیل منطقی که مثلا در آمریکا این اتفاق افتاده در ایران هم ممکن است تکرار شود جلو بروید به این دلیل که اقتصاد ما شفاف نیست و نظر ها و سلیقه های سیاسی متفاوت تاثیرات بشدت زیادی بر آن دارد و اینکه سران اصلی کشور خودشان سودگیرنده های اصلی این نوع اقتصاد و این نوسانات هستند....!!!!
باید چه کنیم؟
انسان ها به ذات به دنبال منفعت هستند و این طبیعی است که وقتی میدانند سود کجاست به آن سمت هجوم بیاورند و فقط مختص کشور ما نیست حباب در تمام کشورهای دنیا اینگونه عمل میکند مردم برای از دست ندادن سرمایه زندگی شان به دنبال حفظ آن هستند.
سوالات بسیاری در دایرکت اینستاگرام از من میشود که چه کنیم؟ و یا کی این بازی تمام میشود؟ و یا اینکه بهترین نسخه برای این بازار چیست؟ آیا روی کار خودمان سرمایه گذاری کنیم؟ و....
جواب من این است: وارد بازی شوید و قواعد بازی را یاد بگیرید و بدانید هر بازی برنده و بازنده ای دارد برای مثال خود من در یک شب بیش از هزار دلار ضرر کردم که تقریبا معادل با 20 میلیون تومان میشد اما میدانستم برای یادگیری این بازی نیاز است.
فقط یک کار و تخصص داشته باشید که از آن کسب درآمد کنید زیرا بازارهای نوسان گیری سود ثابت ندارند، تا زندگی عادی شما دچار مشکل نشود، ممکن است در عرض یک شب ضررها و سودهای هنگفتی کنید به این دلیل است که میگویم با فروش خانه و ماشین خود وارد این بازی نشوید حداقل های زندگی را برای خودتان کنار بگذارید و با مابقی پول خود وارد شوید.
بازارهای پیشنهادی من: ارز دیجیتال، فارکس، بورس ایران، طلا، دلار، فرانک سوییس، ماشین و ملک
اگر سرمایه شما اجازه میدهد متنوع سرمایه گذاری کنید یعنی سعی کنید یک سبد دارایی برای خود تشکیل دهید از مواردی که گفته شد.
