در تمام کشورها، کالاهای صادراتی و وارداتی باید از گمرک عبور کنند. در برخی از کشورهای اروپایی حدود ده درصد از کالاهایی که وارد کشور می‌شوند مورد ارزیابی قرار می‌گیرند، اما در کشور ما ایران، به دلیل ورود کالاهای قاچاق، درصد کالاهایی که مورد ارزیابی گمرکی قرار می‌گیرند زیاد است. ارزیابی گمرکی در هر کشوری از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار است. در این مقاله سعی داریم به مفهوم دقیق ازریابی گمرک، ارزیاب گمرک و وظایف ارزیاب بپردازیم.
بعد از بررسی سوابق صاحب کالا و اظهار کننده، توسط سامانه EPL (پنجره واحد تجارت فرامرزی)، به صورت خودکار و همچنین با استفاده از روش‌های تصادفی، کالا به یکی از مسیر های سبز، زرد و قرمز هدایت می‌شود.
اگر کالا در مسیر قرمز قرار گیرد، باید حتما توسط ارزیاب گمرک، ارزیابی فیزیکی شود. یعنی در مورد کالاهای وارداتی و صادراتی این ارزیابی انجام می‌گیرد. زمانی که کالا در مسیر قرمز قرار گیرد باعث طولانی شدن فرایند ترخیص کالا می شود. در اکثر موارد برای ارزیابی کالاهای مسیر قرمز، بسته‌بندی آنها را باز کرده و بررسی می‌کنند. اگر کالا مشکل و یا مغایرتی با اظهارنامه نداشته باشند، ترخیص کالاها انجام می‌شود. کالاهای این مسیر، از نظر وزن، تعداد، حجم، بسته‌بندی و نوع کالا با کالای اظهار شده در سامانه EPL مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و همچنین با قوانین کالای صادراتی، وارداتی و یا ممنوعیت ها تطبیق داده می‌شوند.
در فرایند ترخیص کالا باید حق العمل‌کار یا ترخیص‌کار، که صاحب کالا با وی قرارداد دارد، با ارزیاب گمرک تماس بگیرد و هماهنگی‌های لازم را برای ارزیابی کالا با وی انجام دهد. پس از آن ارزیاب گمرک یک گزارش ارزیابی تهیه و در سامانه EPL بارگزاری می‌کند. سپس کارشناس مربوطه به صورت مجازی اسناد اولیه سامانه اظهار شده را با گزارش ارزیابی مقایسه و نظر خود را ثبت می‌کند.
از موارد دیگری که باعث قرار گرفتن کالا در مسیر قرمز شده و ارزیابی گمرکی شود سابقه وارد کننده (صادر کننده) کالا است. اگر شخص وارد کننده یا دارنده کارت بازرگانی، سابقه تخلف و یا موارد مشکوکی داشته باشد، کالا می‌بایست توسط ارزیاب گمرک، ارزیابی شود.
ارزیاب گمرک به فردی گفته می‌شود که به تمام امور گمرکی و بخش های مختلف آن آشنایی کامل و اطلاعات دقیقی داشته باشد. ارزیاب باید دارای دقت بالا و توانایی بررسی جزئیات در کار را داشته باشد. همچنین باید دارای اعتماد به نفس بالایی باشد تا بتواند در لحظه درست‌ترین و بهترین تصمیمات را بگیرد.
در صورتیکه پس از کوتاژ اظهارنامه در EPL، ارزیاب مغایرتی در محموله با اظهارنامه یافت کند می‌تواند اقدام به دیسپانس و یا گزارش خلاف در سیستم EPL ارائه نماید. مشاهده ادامه مطلب
