حشره بید چیست و از کجا آمده است؟
بید زدگی فرش از حشره بید به وجود می آید که حشره بید، پروانه کوچکی زرد رنگی به طول نه تا دوازده میلیمتر می باشد.
پروانه های ماده در مدت طول عمر خود در محل تا خوردگی فرش یا منسوجات پشمی، تخم گذاری می کنند.
تخم های پروانه روی فرش به صورت لاور درمی آیند و برای رشد از پروتئین موجود در پشم تغذیه می کنند و با تنیدن تار بر روی پشم و حفر دالان هایی در داخل الیاف به بافت فرش صدمه میزنند.
لاور ها تبدیل به بید شده و دوباره بر روی فرش تخم گذاری می کنند و بدین ترتیب تعدادشان مرتبا افزایش می یابد به طوری که یک حشره بید قادر است پس از چهل نسل، حدود چهل و دو کیلوگرم پشم را نابود کند. این حشرات کوچک به صورت نامحسوس وارد خانه شده و از پرزهای قالی ها تغذیه می نمایند.
هوای مرطوب، فضایی تاریک، دمایی مناسب و کمی الیاف فرش محیطی کاملا مناسب برای چرخه موجوداتی مانند بیدها می باشد. تعداد زیادی از فرش های نفیسی که در گذشته بافته شده بودند و در اثر این آفت از بین رفته و نابود شده اند و تنها نامی از آنها باقی مانده است.
بید زدگی برای فرش ها دستباف است یا ماشینی؟
فرش دستباف اثری هنری و نفیسی است که از مواد طبیعی مانند پشم نرم و رنگریزی با رنگزاهای کاملا گیاهی بافته می شود.
هر قالی نشان دهنده زمان، تلاش و توجه دقیقی است که بافنده آن برای تک تک گره های زده شده روز تار و پود قالی صرف کرده است.
رنگ ها و طرح های زنده فرش های دستباف یاد آور فرهنگ باستانی ایران زمین است.
در حالیکه فرش ماشینی از موادی مانند مواد زیر ساخته میشود:
الیاف مصنوعی
ابریشم و پشم مصنوعی
اکریلیک
پلی استر
نایلون
و پلی پروپیلن
فرش ماشینی با ماشین نساجی بزرگی که با برق کار می کند و با رایانه کنترل می شود، بافته می شود.
لذا نگهداری و شستشوی فرش دستباف اصول قالیشویی و ضوابط خاص خود را می طلبد. بهترین قالیشویی در مشهد کدام است؟
ترمیم بید زدگی با خدمات قالیشویی
یکی از خدماتی که در قالیشویی های مجاز صورت می گیرد، رفوگری فرش های بید زده و آسیب دیده می باشد. ممکن است بید خوردگی از روی قالی، زیر قالی و پشت یا از هر دو طرف آن باشد. به طوری که، تارها از رو یا زیر مشخص و گره و پرز قالی از بین رفته باشد.
در قالیشویی ها اگر قالی شما با ارزش و نفیس باشد، تمام پرزهای باقیمانده از بید زدگی را بیرون نمی آورند، بلکه آن ها را چه بید زدگی از روی فرش باشد چه از پشت فرش، آن ها را مرتب میکنند.
ولی در قالی های معمولی کل محوطه بید زدگی را از پرز قالی تمیز میکنند و کار ترمیم را انجام میدهد.
در مرحله بعد فرش از از قسمت پشت پهن نموده و کاسه ای زیر قسمت بید خورده قرار می دهند و از خامه ای که متناسب با نقشه آن قسمت از قالی است، استفاده می نمایند. رفوگری می بایست این کار را گره به گره، رج به رج مطابق رنگ و نقش فرش انجام دهد تا کاملا قسمت بید خورده پر شود.
روش های جلوگیری از بید زدگی فرش
راه کارهایی برای جلوگیری از بید زدگی فرش های دستباف وجود دارد.
در ذیل به چند نمونه از آنها اشاره خواهیم نمود ولی در صورت حل نشدن حتما به قالیشویی مراجعه کنید.
جارو برقی
وجود گرد و غبار در پرزهای قالی، مکان مناسبی را برای رشد و نمو بیدها فراهم می نماید.
بهترین راه برای جلوگیری و از بین بردن بیدها زدودن گرد و غبار از میان پرزهای فرش است.
بنابراین حداقل هفته ای یک بار تمام فرش ها و همه جای آنها را با درجه مکش مناسب جارو برقی کاملا جارو بزنید.
استفاده از حشره کش ها
حشره کش ها بیدهای موجود در پرز قالی را از بین می بردند.
نفتالین
یکی از روش های رایج جهت ضد بید کردن فرش دستباف، استفاده از نفتالین می باشد.
برای اینکه اثر نفتالین موثر تر باشد باید نفتالین را خورد کرد و روی فرش پارچه سفیدی گذاشت.
و نفتالین را روی پارچه پاشید و سپس فرش را لوله کرد و حدود یک ما فرش را بسته نگه داشت.
بعد که نفتالین تماما؛ بخار شد فرش را در معرض هوای آزاد قرار می دهیم .
پهن کردن قالی
چنانچه به هر دلیلی نمی توانید فرش دستباف خود را پهن نمایید.
و مجبور به جمع کردن آن هستید، اکیدا توصیه می گردد.
هر از چند گاهی فرش دستباف خود را حداقل برای چند روز پهن نمایید.
و سپس مجداد لول کرده و انبار نمایید.
قرار دادن فرش دستباف در محیط تاریک و مرطوب احتمال بید زدگی فرش را بالا می برد.
و سبب آسیب به فرش می گردد.
قرار ندادن فرش در زیر اجسام سنگین یا گلدان ها
هرگز اجسام سنگین مانند کمد، مبل و… را بر روی فرش دستباف خود قرار ندهید.
وجود گلدان بر روی فرش دستباف به دلیل ایجاد رطوبت خطر بید زدگی فرش را بالا می برد.
