ایزو (سازمان بین المللی استاندارد) یک فدراسیون جهانی از سازمان های استاندارد ملی است.
ایزو یک سازمان غیردولتی است که متشکل از نهادهای استاندارد از بیش از 160 کشور است که یک نهاد استاندارد نماینده هر کشور عضو است. برای مثال مرکز تایید صلاحیت ایران نماینده ایران است.
اعضای ایزو سازمان‌های استاندارد ملی هستند که در توسعه و ارتقای استانداردهای بین‌المللی برای فناوری، فرآیندهای آزمایش علمی، شرایط کاری، مسائل اجتماعی و موارد دیگر همکاری میکنند. ایزو و اعضای آن سپس اسنادی را که جزئیات این استانداردها را نشان می دهند می فروشند.
مجمع عمومی ISO مرجع تصمیم گیری آن است. این سازمان متشکل از نمایندگان اعضا و رهبران منتخب به نام افسران اصلی است. دفتر مرکزی این سازمان در ژنو، سوئیس است، جایی که یک دبیرخانه مرکزی بر عملیات نظارت دارد.
سازمان بین المللی استاندارد یک فرآیند شش مرحله ای برای تدوین استانداردها دارد. مراحل شامل موارد زیر است:
مرحله پیشنهاد. اولین گام در توسعه یک استاندارد جدید زمانی شروع می شود که انجمن های صنعتی یا گروه های مصرف کننده درخواستی ارائه دهند. کمیته ایزو مربوطه تعیین می کند که آیا واقعاً استاندارد جدیدی لازم است یا خیر.
مرحله مقدماتی. یک گروه کاری برای تهیه پیش نویس کاری استاندارد جدید تشکیل می شود. این کارگروه متشکل از کارشناسان موضوع و ذینفعان صنعت است. هنگامی که پیش نویس رضایت بخش تشخیص داده شود، کمیته مادر گروه کاری تصمیم می گیرد که کدام مرحله بعدی رخ دهد.
مرحله کمیته. این یک مرحله اختیاری است که طی آن اعضای کمیته اصلی پیش نویس استاندارد را بررسی و نظر می دهند. هنگامی که کمیته در مورد محتوای فنی پیش نویس به اجماع رسید، می تواند به مرحله بعدی حرکت کند.
مرحله استعلام پیش نویس استاندارد. در این مرحله، پیش نویس استاندارد بین المللی (DIS) نامیده می شود. برای نظرات و در نهایت رای دادن بین اعضای ایزو توزیع می شود. اگر DIS در این مرحله بدون هیچ تغییر فنی تایید شود، ایزو آن را به عنوان استاندارد منتشر می کند. در غیر این صورت به مرحله تایید منتقل می شود.
مرحله تایید پیش نویس استاندارد. به عنوان پیش نویس نهایی استاندارد بین المللی (FDIS) به اعضای ایزو ارائه می شود. آنها به تایید استاندارد جدید رای می دهند.
مرحله انتشار. اگر اعضای ایزو استاندارد جدید را تایید کنند، FDIS به عنوان یک استاندارد رسمی بین المللی منتشر می شود.
اعضای شرکت کننده ایزو در مورد تاییدیه های استاندارد رای می دهند. یک استاندارد باید از حداقل دو سوم اعضای شرکت کننده رای مثبت و حداکثر از یک چهارم اعضای شرکت کننده رای منفی دریافت کند.
از آنجایی که گواهینامه به استانداردهای ISO مربوط می شود، گواهینامه تضمینی است که یک نهاد گواهی کننده در مورد اینکه یک سرویس، محصول یا سیستم الزامات استاندارد را برآورده می کند. در حالی که ایزو استانداردها را توسعه می دهد، نهادهای صدور گواهینامه شخص ثالث مطابقت با آن استانداردها را تأیید می کنند.
بر اساس ایزو ، عبارت "گواهینامه ایزو " هرگز نباید برای نشان دادن اینکه یک محصول یا سیستم توسط یک سازمان گواهینامه مطابق با استاندارد ایزو تایید شده است استفاده شود. در عوض، ISO پیشنهاد می‌کند که به محصولات یا سیستم‌های دارای گواهی با استفاده از شناسایی کامل استاندارد ایزو مراجعه کنید.
به عنوان مثال، ISO توصیه می کند به جای "ISO certified" از عبارت "ISO 9001:2015 Certified" استفاده کنید. این به طور کامل استاندارد مورد تایید را مشخص می کند، از جمله نسخه -- در این مورد، نسخه ISO 9001 منتشر شده در سال 2015.
در حالی که ایزو کار گواهینامه ها را انجام نمی دهد، کمیته ارزیابی انطباق آن بر روی استانداردهای مربوط به فرآیند صدور گواهینامه کار می کند.
فرآیند دریافت گواهینامه استاندارد ایزو می تواند گران، زمان بر و به طور بالقوه برای کسب و کار مختل باشد. قبل از هر اقدامی برای دریافت گواهینامه، تعیین نیاز به گواهینامه می تواند مهمترین قدم باشد.
اولین قدم برای دریافت گواهی، تعیین اینکه آیا گواهینامه ارزش هزینه‌های آن را دارد یا خیر. برخی از دلایلی که سازمان ها به دنبال صدور گواهینامه هستند عبارتند از:
ملزومات قانونی. برخی از کسب و کارها و محصولات به گواهی مطابقت با استانداردهای رایج نیاز دارند.
استانداردهای تجاری. هنگامی که صدور گواهینامه یک الزام قانونی نیست، محصولات و خدماتی که دارای گواهینامه حداقل استانداردها هستند برای برخی از صنایع ضروری است.
الزامات مشتری. حتی در مواردی که یک استاندارد صنعتی یا الزامات قانونی برای صدور گواهینامه وجود دارد، برخی از مشتریان مانند سازمان‌های دولتی ممکن است گواهینامه را ترجیح دهند یا به آن نیاز داشته باشند.
سازگاری بهبود یافته. صدور گواهینامه می تواند به سازمان های بزرگ کمک کند تا تضمین کیفیت ثابتی را در واحدهای تجاری و همچنین در سراسر مرزهای بین المللی ارائه دهند.
رضایت مشتری. مشتریان سازمانی که از یک محصول یا خدمات در زمینه ها و کشورهای مختلف استفاده می کنند، از عملکرد ثابت قدردانی می کنند. انطباق با استانداردها همچنین می تواند به سازمان دارای گواهینامه در حل مسائل مشتریان کمک کند.
فرآیند صدور گواهینامه برای استانداردهای ایزو بسته به استاندارد و سازمان گواهی دهنده متفاوت است. برای استانداردهای رایج، سازمان ها ممکن است نیاز داشته باشند ابتدا یک مرجع صدور گواهینامه مناسب را بررسی و انتخاب کنند. توصیه‌هایی برای مراحلی که باید برای دریافت گواهینامه استاندارد مدیریت کیفیت ایزو، ISO 9001:2015 دنبال کنید، شامل موارد زیر است:
در ایران شرکت های مشاوره در تمام این مراحل به شما کمک میکنند تا بتوانید به گواهینامه خود دست پیدا کنید. طاها مدیران عصر ماندگار یکی از این شرکت هاست که با مشاوران با تجربه میتواند در تک تک این مراحل همراه شما باشد.
ایزو جانشین فدراسیون بین المللی انجمن های استاندارد ملی (ISA) است که از سال 1928 تا 1942 فعالیت می کرد.
در سال 1946، پس از جنگ جهانی دوم، اعضای ISA و کمیته هماهنگی استانداردهای سازمان ملل متحد جلسه ای را در مورد استانداردهای بین المللی برگزار کردند. کار آنها منجر به تشکیل ISO به عنوان یک سازمان غیردولتی در سال بعد شد.
ایزو اولین استاندارد خود را با نام ISO/R 1:1951 (دما استاندارد مرجع برای اندازه گیری طول صنعتی) در سال 1951 منتشر کرد. این استاندارد اکنون با نام ISO 1:2016 شناخته می شود. تا سال 2021، ایزو بیش از 24000 استاندارد را منتشر کرده بود.
طبق نظر ایزو، ISO مخفف نیست. این کلمه ای است که از یونانی isos به معنی "برابر" گرفته شده است که ریشه پیشوند iso- است که در مجموعه ای از اصطلاحات مانند ایزومتریک (با اندازه یا ابعاد مساوی) و ایزونومی (برابری قوانین) به کار می رود. یا افراد در برابر قانون). نام ISO در سراسر جهان برای نشان دادن سازمان استفاده می شود، بنابراین از مجموعه ای از اختصارات که از ترجمه "سازمان بین المللی استانداردسازی" به زبان های ملی مختلف اعضا حاصل می شود، اجتناب می شود. با اینحال هر کشوری که باشد، شکل کوتاه نام سازمان همیشه ISO است.
