منتظر یک نوشتهی شسته و رفته نباشید. این متن یک ملغمهی تمام عیار است که آن را به بهانهی چاپ شعر بلندم در مجموعهی اشعار «همسایه۳» مینویسم، همان شعری که باعث شد کتاب دومم سانسور شده و مجوز نگیرد.
و اما موضوع اصلی؛
شاعر کیست؟
شاعر کسی است که میداند بهترین(پرمخاطبترین) آثارش را در بدترین شرایط نوشته است. به یک معنا شاعر محتاج رنج است هرچند از این موضوع در آزار باشد اما بدان محتاج بوده و پس از فهم این مسئله برای خلق آثاری بهتر احتمالاً به شکلی آگاهانه درگیر مازوخیسم میشود.
از طرفی عشق بخشی جدا نشدنی از شعر است ، اما عشق برای شاعر چه معنایی دارد؟
اگر تصور میکنید عشق برای هنرمند نیز همان دوست داشتن عمیق و بر سر یک نفر ماندن و... است، به زعم من تا کنون شاعر یا هنرمند بودن را لمس نکردهاید.
شاعر نیازمند عاشق بودن است و از بد روزگار عشق هم تاریخ مصرف دارد.
همینطور شاعر ناچار باید عاشق باشد نه معشوق ، و این یعنی زیاد فرق نمیکند معشوقش کیست، کلاً فرد موضوعیت چندانی ندارد ، او صرفاً وسیلهای برای ظهور و بروز عشق و ابزاری برای عاشقی کردن شاعر است.
مهم این است که معشوق بتواند نقشش را به خوبی ایفا کند، حال یا با بودنش یا با از دست رفتنش.
چرا؟
چون شعر عاشقانه در خلأ زاییده نمیشود ، همانطور که غذا با هوا آماده نمیشود ، هر دو نیازمند مواد اولیهاند.
این خودخواهی را #آرنوفسکی در #فیلم_مادر به زشتی هرچه تمامتر(بخوانید صداقت هرچه تمامتر) به رشتهی روایت در میآورد ، هرچند خودش بعد از انتقادات زیاد در مصاحبهای منکر گردید که «هنرمند یک هیولاست» ، ولی از قضا یکی از ویژگیهای هنرمند یا همان شاعر مورد بحث، انکار پیاپی واقعیت است(اساساً هنر و واقعیت ارتباط خیلی خوبی با هم ندارند).
شاید در این متن پلشتی و خودخواهی زیادی در خصوص شاعران گفته شده باشد اما به نظر من(که صاحبنظر نیستم) هرچه غیر از این گفته شود فریب است ، همان فریبی که باعث میشود گمان کنیم شاعر موجودی عاطفی، مهربان و خیرخواه است، ولی این فریب است، یا فریب خود یا فریب دیگران.
همچنین شاعران عشق را چون هدیهای گرانبها و با منت به معشوق تقدیم میکنند، چنانچه معشوقشان لطفشان را پذیرفت زیر یوغ این منت میماند تا برای چند شعر مصرف شود ، چنانچه نپذیرفت زیر بار قضاوت هنرمند (و در صورتی که مشهور باشد قضاوت طرفداران ادبیات) تخریب میشود، گویی که حق انتخاب نداشته.
تمام این بازیها فقط و فقط برای خلق شعر است. تعارف را کنار بگذاریم، در شرایط عادی آنچه بیش از هرچیز برای هر هنرمندی اهمیت دارد خلق اثر است.
پ.ن۱؛ این نظری شخصی است و مثال نقض دارد اما مثال نقض کلیت را رد نمیکند.
پ.ن۲؛ کتاب «همسایه ۳» مجموعهای است که به کوشش آموزشکدهی توانا و سید مهدی موسوی به چاپ رسیده و شامل اشعار شاعران مطرح معاصر و همینطور هنرجویان کارگاه ادبی ایشان میشود.