ر هفته گذشته هشتگ #پایان_وس و #حق_الناس از جمله پر واکنش‌ترین هشتگ‌های شبکه‌های اجتماعی کشورمان بودند که به طرح وزیر جوان وزارت ارتباطات در مقابله با سودجویی شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات ارزش‌افزوده ستاره مربع اشاره دارد. این شرکت‌ها فعلاً آنقدر قدرت دارند که حتی در مراسم بزرگ اربعین اسپانسر موکب‌های پای عمودها متناظر با شماره سرویس‌های‌شان شدند!
ماجرا از این قرار است که امروز بیش از ۹۰ میلیون مشترک تلفن همراه در کشور ما فعال هستند و در طول حداقل ده سال گذشته شرکت‌های گوناگونی با عنوان ارائه خدمات ارزش‌افزوده یا Value Added Serviceـ که به اختصار VAS نامیده می‌شودـ به برداشت‌های غیر مجاز و نامتعارف از حساب مشترکان تلفن همراه دست زده‌اند و من و شما و خیلی‌های دیگر ناچار بوده‌ایم در قالب قبض یا خرید شارژ به صورت مستمر هزینه‌ای را به این شرکت‌ها پرداخت کنیم.
این شرکت‌ها با تبلیغات انبوه تلویزیونی یا پیامکی مخاطب را به گرفتن یک کد، مانند * عدد # یا ارسال یک پیامک به یک سرشماره خاص ترغیب می‌کردند و در عوض به او وعده شرکت در قرعه‌کشی یا دریافت خدمات ویژه، از جمله اینترنت نامحدود رایگان را می‌دادند! اما در عمل پس از گرفتن شماره اعلام شده، هر روز به صورت خودکار مبلغی از شارژ پولی تلفن همراه قربانی برداشت می‌شد و جز خالی‌تر شدن جیب مشترک چیزی عایدش نمی‌شد؛ اما این ترفند بر اساس آمارهای منتشر شده ۲۶۰۰ میلیارد تومان درآمد عاید کاسبان VAS کرده است!
برای نمونه، مدتی قبل مشخص شد تنها یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات وس با عضو کردن بدون اطلاع کاربران در سرویس‌های ارزش‌افزوده خود ۲۲ میلیارد تومان به جیب زده است.
این تجارت غیر منصفانه در حالی صورت می‌گرفت که بر اساس مصوبه ۲۷۰ کمیسیون تنظیم مقررات، ارسال خدمات پیامکی انبوه تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی برای مشترکان رایگان است؛ اما ارسال این دسته از پیامک‌ها بدون دریافت رضایت مشترک ممنوع شده و ارائه‌کننده خدمت پیامکی حق ندارد بدون کسب اجازه قبلی از مشترک، این پیامک‌ها را ارسال کند.
خوشبختانه پس از سال‌ها جولان بی‌محابای سرویس‌های ارزش‌افزوده، وزارت ارتباطات سامانه #800* را در سال ۱۳۹۵ راه‌اندازی کرد که با شماره‌گیری آن کاربران می‌توانند عضویت خود در سرویس‌های ارزش‌افزوده را ملغی کنند.
اما این اقدامات مانع از دست برداشتن بانیان و حامیان VAS از تداوم فعالیت‌های‌شان نشد؛ زیرا این تجارت پر سود هر چند به زیان مشترکان تلفن همراه تمام می‌شود؛ اما رونق‌بخش حساب بانکی شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات ارزش‌افزوده و اپراتورهای تلفن همراه است؛ از این رو پس از اعلام طرح وزیر مبنی بر لغو کلیه خدمات ارزش‌افزوده و باز پرداخت وجوه برداشت شده از حساب کاربران یک جنگ رسانه‌ای حول و حوش هشتگ #پایان_وس شکل گرفت و حتی شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات وس شروع به نامه‌نگاری به سران قوا کردند!
اما نقطه عطف این جدال جایی بود که معاون وزیر ارتباطات در مصاحبه‌ای اعلام کرد، پیرو شکایتی که شرکت‌های ارزش‌افزوده به دادستانی کل کشور ارائه داده‌اند، اعلام میزان پول رفته از جیب مردم از سوی این شرکت‌ها با دستور دادستانی کل کشور متوقف شده است.
پس از انتشار این خبر «جواد جاویدنیا» سرپرست معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور، با انتشار بیانیه‌ای به این اظهارات واکنش نشان داد و آن را «افشای نادرست محتوای نامه و ایجاد هجمه رسانه‌ای علیه دستگاه قضا» و اقدامی «عجولانه و غیرکارشناسی و خلاف قانون» دانست و تأکید کرد: «تا کنون یک برگ مستندات در این زمینه دریافت نشده است.»
بلافاصله رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران در واکنش به این اظهارات در توئیتر خود نوشت: «شخصاً امسال سه گزارش با جزئیات این تخلفات و حجم گسترده آن برای ایشان و ضابط قضایی ارسال کرده‌ام.»
حال در پی انتشار مسلسل‌وار این دست تناقضات از تریبون‌های رسمی دولتی و قضائی موج جدیدی از واکنش‌های هشتگی و رسانه‌ای با محوریت #حق_الناس علیه این تصمیم به راه افتاده و به نظر می‌رسد، رئیس قوه قضائیه باید با ورود بهنگام به این پرونده مانع از سوءاستفاده جناحی و جریانی از آن علیه دستگاه قضا و اقدامات ضد فساد و شفافیت‌آفرین آن شود و در نهایت هم به این تجارت غیرمنصفانه سامانی هوشمندانه دهند.
بروزرسانی: فعال شدن سامانه #6*800* در روزهای اخیر امکان دریافت میزان وجوه تحمیل شده به شما از جانب شرکت های VAS را در بازه زمانی سه سال گذشته فراهم کرده است، این امکان پیشتر با شکایت شرکت های ارزش افزوده متوقف شده بود.
یادداشتی از: نوید کمالی
