یائسگی زودرس چیست؟ مدتی است که دچار یائسگی شده‌اید یا احتمال می‌دهید که با توجه به ژنتیکتان نزدیک به زمان یائسگی آن هم از نوع زودهنگام باشید و به همین دلیل نیاز به آگاهی بیشتر در این زمینه دارید؟ اگر پاسخ شما به این سوالات مثبت است، اکنون در نقطه‌ی درستی قرار دارید. ما در این مقاله به شما اطلاعاتی جامع در رابطه با یائسگی زودهنگام خواهیم داد.
با نزدیک شدن به یائسگی، هورمون‌هایی مانند استروژن کاهش می‌یابند. اکثر زنان بین 45 تا 55 سالگی به یائسگی می‌رسند و مرحله‌ای جدید از زندگی را تجربه می‌کنند. از این مرحله به بعد، دیگر پریود (سیکل قاعدگی) اتفاق نمی‌افتد و حتی امکان بارداری هم وجود نخواهد داشت. در این بین، شرایطی پیش می‌آید که برخی افراد زودتر از سنین گفته شده دچار یائسگی می‌شوند. اگر قبل از 40 سالگی به یائسگی برسید، به آن یائسگی زودرس گفته می‌شود. در ادامه همه نکات مهم در زمینه آشنایی بیشتر با این دوره را توضیح داده‌ایم.
در ایالات متحده، میانگین سن شروع یائسگی طبیعی 51 سال تخمین زده شده است. با این حال، به دلایل ژنتیکی، ابتلا به برخی بیماری‌ها یا انجام اقدامات پزشکی خاص، برخی از زنان قبل از سن 40 سالگی یائسگی را تجربه می‌کنند. یائسگی قبل از سنین رایج، یائسگی زودرس نامیده می‌شود.
این شرایط ممکن است با گرگرفتگی و تعریق شبانه همراه باشد. اما این همه‌ی عوارض احتمالی نیست؛ در ادامه از علل، علائم، تشخیص و راه‌هایی برای پیشگیری از یائسگی زودرس صحبت خواهیم کرد.
با این وجود که گاهی اوقات هیچ دلیلی برای یائسگی زودرس وجود ندارد، اما دلایل زیادی هم از سمت پزشکان متخصص در این زمینه، برای ابتلا به یائسگی زودهنگام گزارش شده است. برخی از این دلایل عبارتند از درمان سرطان، جراحی یا ابتلا به برخی بیماری‌ها. اما گاهی اوقات هم علت ناشناخته است. هر چیزی که به تخمدان‌ها آسیب برساند یا بدن را از تولید استروژن باز دارد، می‌تواند باعث یائسگی شود. برخی از علل یائسگی زودرس عبارتند از:
یائسگی زودرس احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها را افزایش می‌دهد که تحت عنوان عوارض یائسگی زودرس شناخته می‌شوند. این عوارض عبارتند از:
۱) ناباروری: اکثر زنان با تجربه یائسگی زودرس شانس بارداری را از دست می‌دهند و به اصطلاح دچار ناباروری می‌شوند.
۲) پوکی استخوان: پوکی استخوان به دلیل سطوح پایین استروژن اتفاق می‌افتد و زنان را بیشتر در معرض خطر شکستگی استخوان قرار می‌دهد.
۳) بیماری قلبی: بیماری قلبی می‌تواند ناشی از سطوح پایین استروژن باشد. به همین علت با قرارگیری در دوران یائسگی که سطح این هورمون کاهش می‌یابد، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی صعودی خواهد بود.
۴) استرس، اضطراب و افسردگی: این تغییرات خلقی اغلب ناشی از ناباروری و سایر مشکلات روحی مرتبط با یائسگی زودرس است.
علائم یائسگی زودرس مانند علائمی است که اگر در سن مورد انتظار به یائسگی برسید، تجربه خواهید کرد. علائم یائسگی پس از جراحی یا درمان سرطان به دلیل تغییر ناگهانی سطح استروژن ممکن است شدیدتر باشد. برخی از افراد علائم را به سادگی تشخیص می‌دهند اما برخی دیگر نیاز به مشاوره با پزشک یا سنجش ببشتر شرایط به کمک روش‌هاش تشخیصی مختلف دارند.
رایج‌ترین علائم رایج یائسگی زودرس عبارتند از:
درمان یائسگی زودرس بسته به اینکه چرا یائسگی زودتر از زمان طبیعی شروع شده است، متفاوت خواهد بود. با توجه به خطرات سلامتی مرتبط با یائسگی زودرس، پزشکان جایگزینی هورمونی (HRT) را مگر اینکه دلیلی وجود داشته باشد که هورمون درمانی خطر داشته باشد، توصیه می‌کنند. HRT جایگزین برخی از هورمون‌های از دست رفته بدن می‌شود. این جایگزینی به کاهش علائم و عوارض جانبی یائسگی کمک می‌کند و خطر ابتلا به بیماری‌های ناشی از یائسگی زودرس را کاهش می‌دهد.
مهم است که در مورد مزایا و معایب هورمون درمانی با پزشک خود صحبت کنید. همچنین اگر در نتیجه یائسگی زودرس دچار ناباروری شده‌اید، لازم است که شرایط خود را با یک متخصص در میان بگذارید تا راهکارهای موثر برای فرزندآوری در چنین شرایطی به شما توضیح داده شود.
یائسگی زودرس شرایط خاصی است که با شروع آن فرد توانایی خود برای بارداری را از دست می‌دهد. اما در برخی شرایط و اگر فردی به موقع متوجه علائم یائسگی زودرس شود، می‌تواند با استفاده از روش‌های کمک باروری مانند IVF و ICSI باردار شود. اگر کیفیت تخمک‌ها یا ذخیره تخمدان برای IVF مناسب نباشد هم، بارداری به کمک تخمک‌های اهدایی همچنان امکان‌پذیر خواهد بود.
طب سوزنی به عنوان یکی از روش‌های درمانی برای یائسگی زودرس در نظر گرفته می‌شود. این درمان با کاهش سطح هورمون‌های FSH و LH و همچنین افزایش سطح هورمون استرادیول منجر به کاهش عوارضی همچون گرگرفتگی، تحریک پذیری، تعریق شبانه، بی‌خوابی و حتی در برخی موارد افزایش شانس باروری می‌شود. لازم است درباره اثربخشی این روش، با یک پزشک متخصص صحبت و مشورت نمایید.
اگر پیش از 45 سالگی علائم یائسگی را تجربه کنید، پزشک ممکن است در طول ویزیت چندین آزمایش برای شما تجویز کند و سوالاتی را برای کمک به تشخیص یائسگی زودرس از شما بپرسد.
به طور کلی راه‌های تشخیص یائسگی زودرس عبارتند از:
نکته: افرادی که به مدت 12 ماه متوالی قاعدگی نداشته و در حال مصرف هیچ دارویی که باعث توقف قاعدگی شود نیستند، احتمالا دچار یائسگی شده باشند.
هم یک پزشک عمومی و هم متخصص زنان و زایمان می‌تواند یک آزمایش خون برای اندازه‌گیری و سنجش سطح هورمون‌های بدن تجویز کند. تشخیص یائسگی زودرس ممکن است زمان زیادی ببرد، چرا که در برخی موارد علت تغییرات هورمونی ممکن است بیماری‌های دیگر باشد که نیاز به سنجش در یک بازه زمانی دقیق‌تر دارد.
بعد از یائسگی دوباره روند قاعدگی شروع نمی‌شود. هنگامی که به یائسگی رسیدید، هیچگونه خونریزی واژینالی طبیعی نخواهد بود و در صورت مشاهده خونریزی باید خیلی زود به یک پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید.
بیشتر علل یائسگی زودرس خارج از کنترل هستند. با این حال سیگار کشیدن نوعی سبک زندگی است که احتمال ابتلا به این نوع یائسگی را افزایش می‌دهد. گفته شده که با ترک سیگار می‌توان خطر یائسگی را کاهش داد. سایر علل یائسگی زودرس مانند شرایط سلامتی، جراحی یا درمان سرطان هم مواردی غیر قابل پیشگیری هستند.
بسته به وضعیت هر فرد، پزشک ممکن است بیمار را برای تشخیص دقیق‌تر به یک متخصص غدد، متخصص زنان، یک متخصص در زمینه ناباروری، روانشناس یا حتی روانپزشک ارجاع دهد. همانطور که گفته شد، افراد مبتلا به یائسگی زودرس سطوح پایین‌تری از استروژن دارند که خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. هورمون درمانی یائسگی (MHT) یا قرص‌های ضد بارداری خوراکی می‌تواند به کاهش این خطرات کمک کند اما پیش از مصرف خودسرانه هر نوع دارو یا گرفتن هر تصمیمی برای بهبود شرایط لازم است از یک پزشک متخصص مشاوره دریافت کنید.
سوالات متداول
یائسگی زودرس چه خطری دارد؟
افراد مبتلا به یائسگی زودرس سطوح پایین‌تری از استروژن را داشته که خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
آیا می‌توان بعد از یائسگی زودرس IVF انجام داد؟
زمانی که قاعدگی به طور کامل متوقف شود، امکان بارداری طبیعی وجود ندارد. اما این به معنای دست کشیدن از اقدام به بارداری و فرزندآوری نیست. درمان‌های باروری مانند IVF راهی برای بچه‌دار شدن پس از دوران یائسگی هستند.
آیا احتمال یائسگی در سن 36 سالگی وجود دارد؟
تخمین زده شده که یائسگی زودرس 1٪ از زنان زیر 40 سال و 0.1٪ از زنان زیر 30 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اما به طور معمول یائسگی زودرس در سنین 45 تا 55 سالگی اتفاق می‌افتد.
آیا یائسگی در 40 سالگی طبیعی است؟
حدود 5 درصد از زنان یائسگی زودرس را بین سنین 40 تا 45 سالگی تجربه می‌کنند. علاوه‌براین حدود 1 درصد از افراد هم قبل از 40 سالگی دچار یائسگی زودرس می‌شوند. اگر 12 ماه کامل بدون قاعدگی سپری کرده باشید، گفته می‌شود که در دوران یائسگی قرار گرفته‌اید.
آیا دارویی برای به تاخیر انداختن یائسگی وجود دارد؟
مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از قرص‌های ضدبارداری در طول سال‌های باروری با شروع دیرتر یائسگی، به‌ویژه برای زنان سیاه‌پوست مرتبط است. اما تحقیقات بیشتری برای این موضوع مورد نیاز است.
