«گروه ویژه اقدام مالی» یا «FATF»، نهادی بین‌المللی است که برای مقابله با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم از طریق استانداردسازی قوانین مالی و نظارت بر عملکرد کشورهای عضو، تشکیل شده است. پیوستن رسمی به FATF یکی از موضوعات مهم و بحث‌برانگیز در داخل کشور است. تصمیم‌گیری در این‌باره با چالش‌های مختلفی مواجه است که ابعاد اقتصادی، سیاسی و امنیتی آن را تحت تأثیر قرار داده است.
در ادامه به بررسی مزایا و معایب این کار می‌پردازیم.
حامیان پیوستن ایران به «FATF» بر این باورند که پذیرش استانداردهای این گروه می‌تواند زمینه‌ساز بهبود روابط مالی و بانکی ایران با دیگر کشورهای جهان شود. در شرایطی که ایران به دلیل تحریم‌ها با مشکلاتی در زمینه تراکنش‌های مالی بین‌المللی مواجه است، پذیرش این موضوع می‌تواند موجب افزایش شفافیت مالی و بهبود دسترسی به بازارهای جهانی شود، همچنین که بسیاری از کارشناسان اقتصادی نیز معتقدند این اقدام می‌تواند ایران را از لیست کشورهای با ریسک بالا خارج کرده و مشکلات بانکداری بین‌المللی را کاهش دهد.
در همین راستا، برخی از رسانه‌ها مانند «ایرنا» و تحلیل‌گران اقتصادی تأکید دارند که پیوستن به «FATF» می‌تواند به ایران کمک کند تا به‌ویژه در دوران تحریم‌ها، تراکنش‌های مالی و مبادلات تجاری خود را تسهیل کرده و از انزوای اقتصادی بیرون آید. آن‌ها معتقدند این فرآیند می‌تواند موجب ایجاد فضایی مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و بهبود روابط با کشورهای منطقه و جهان شود.
از سویی دیگر، مخالفان پیوستن به «FATF»به دلایل مختلفی با این موضوع مخالفت می‌کنند. مهم‌ترین دلایل و نگرانی این گروه‌ها و افراد، تهدیدات امنیتی و سیاسی است. آن‌ها اعتقاد دارند پذیرش این موضوع می‌تواند برای کشور مسئله‌ساز باشد همچنین که پیوستن به «FATF» می‌تواند به شفاف‌سازی بیشتر تراکنش‌های مالی ایران منجر شود و در صورت استفاده نادرست از آن، می‌تواند تهدیداتی را برای امنیت ملی به همراه داشته باشد. برخی از منتقدان تأکید دارند که کشورهای غربی از این شفافیت برای اعمال فشار بیشتر بر ایران استفاده خواهند کرد.
بسیاری از تحلیل‌گران اصول‌گرا، از جمله در رسانه‌هایی مانند «تسنیم» و «فارس»، این نگرانی‌ها را مطرح کرده‌اند و تأکید دارند که پیوستن به «FATF» ممکن است به معنای از دست دادن کنترل بر برخی از اطلاعات مالی حساس کشور باشد. این گروه‌ها همچنین به این نکته اشاره می‌کنند که پذیرش استانداردهای «FATF» می‌تواند محدودیت‌هایی را در حمایت از گروه‌های مقاومت به همراه داشته باشد و به نوعی ایران را در مقابله با فشارهای بین‌المللی دچار مشکل کند.
در داخل کشور نیز، دوباره این موضوع و اخلاف نظرها پس از مدتی دوباره به جریان افتاده است و پیوستن به «FATF» به یک مسأله جدی تبدیل شده است!
مقامات دولتی و برخی از نمایندگان مجلس، به‌ویژه برخی از جناح‌های اصلاح‌طلب، به دنبال تصویب این لوایح هستند در حالی که بخش قابل توجهی از اصول‌گرایان و نهادهای نظارتی مانند مجمع تشخیص مصلحت نظام، به دلایل امنیتی و سیاسی مخالف این اقدام هستند و در حال حاضر این اختلافات منجر به پیچیدگی‌های بیشتری در روند تصمیم‌گیری در این خصوص شده است.
در انتها باتوجه به اطلاعاتی که تا به الان از خبرگزاری‌هایی همچون «فارس» و «تسنیم» و «ایرنا» به دست آورده‌ام و جست‌وجو‌های اولیه‌ای که در گوگل داشته‌ام و فیلم‌هایی که در این رابطه از کارشناس‌هایی همچون آقای یزدی‌خواه دیده‌ام؛ به نظرم موضوع پیوستن ایران به «FATF» به‌ویژه در شرایط فعلی، یک چالش پیچیده با ابعاد سیاسی، اقتصادی و امنیتی است. از یک سو، پذیرش این استانداردها ممکن است که می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی ایران و تسهیل در روابط بین‌المللی کمک کند، اما با وجود تحریم‌ها و از سوی دیگر، نگرانی‌های امنیتی و سیاسی مربوط به از دست دادن استقلال اقتصادی و تهدیدات خارجی، همچنان از موضوعات اصلی در این مسیر هستند.
سوال‌های مهم این بحث به شرح زیر است:
1/ آیا تأثیرات بلندمدت اقتصادی پیوستن ایران به FATF می‌تواند بر تجارت بین‌المللی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی تاثیر داشته باشد و آیا این تغییرات به سود منافع اقتصادی ملی ایران خواهد بود؟
2/ آیا پیوستن ایران به FATF می‌تواند راهی برای کاهش فشارهای تحریمی باشد یا این اقدام به‌عنوان یک ابزار جدید برای اعمال تحریم‌های بیشتر و فشارهای اقتصادی توسط کشورهای غربی علیه ایران استفاده خواهد شد؟
3/ چه تهدیدات سیاسی و امنیتی پیوستن ایران به FATF به همراه دارد و آیا این اقدام می‌تواند به فاش شدن اطلاعات حساس مالی ایران و افزایش نظارت‌های خارجی منجر شود؟
4/چگونه اختلافات سیاسی داخلی در ایران بر تصمیم‌گیری درباره پیوستن به FATF تأثیر می‌گذارد و آیا این فرآیند تصمیم‌گیری می‌تواند به یک چالش بزرگ برای وحدت و انسجام داخلی تبدیل شود؟
5/آیا ایران می‌تواند به شکلی موازنه‌ای، مزایای اقتصادی پیوستن به FATF را با حفظ استقلال مالی و امنیت ملی خود در برابر فشارهای بین‌المللی و داخلی حفظ کند؟
