با شروع فصل مدرسه کودکان که در حقیقت سرمایه اصلی هر جامعه ای هستند راهی مدرسه می شوند. این کودکان که سرشار از امید اند در مدرسه تحت تعلیم و تربیت قرار می گیرند و مهارت های لازم برای ورود به جامعه را می آموزند. اما این موضوع در مورد همه کودکان صدق نمی کند چرا که در حقیقت برخی از آن ها نان آور خانه هستند و هیچ وقتی برای تحصیل ندارند. این کودکان که به کودکان کار معروف اند بر خلاف هم سن و سال های خود خیلی زود بزرگ می شوند و برای به دست آوردن یک لقمه نان دست به کار های خیلی خطرناکی می زنند.
متأسفانه تعداد این کودکان روز به روز در حال افزایش است و سر و سامان دادن آن ها با گذر زمان سخت تر می شود. از آن جایی که این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است ما قصد داریم در ادامه به طور اختصاصی در مورد وضعیت کار کودکان در ایران صحبت کنیم و عوارض ایجاد این کودکان را مورد نقد و بررسی قرار دهیم. به شما نیز پیشنهاد می کنیم که تا پایان با ما همراه باشید تا اطلاعات بیش تری در مورد این موضوع کسب کنید.
کودک کار، به آن دسته از کودکانی که به دلیل فقر به کار های سیاه و مشقت بار روی می آورند، کودکان کار گفته می شود. این کودکان از جانب هیچ گونه نهاد یا سازمانی حمایت نمی شوند. این در حالی است که در شرایط خیلی دشواری کار می کنند و معمولاً مورد سوء استفاده کار فرمایان و اربابان خود قرار می گیرند. اکثر این کودکان از خوردن یک وعده غذایی سالم محروم می شوند و با انواع مختلف بیماری های روحی- روانی دست و پنجه نرم می کنند.
کودکان کار به استثمار گرفته می شوند و کار های بسیار سختی را انجام می دهند. به طور مثال نیز می توان به کار های کارگاهی، خیابانی و زباله گردی اشاره کرد. نکته قابل تأملی که در مورد این نوع کودکان وجود دارد این است که سالانه بر تعداد آن ها افزوده می شود. مثلاً در سال 1395 در ایران حدود 46 درصد کودک مشغول کار بوده اند. اما در سال 1399 تعداد آن ها به 62.5 درصد افزایش یافته است.
اکثر کودکان کار در ایران وضعیت خوبی ندارند. آن ها در بدترین شرایط ممکن زندگی می کنند و از عادی ترین حقوق خود محروم می شوند. دلیل اصلی بروز این کودکان نیز فقر است. این فقر که به دلیل سیاست های اقتصادی نا درست به وجود آمده، روز به روز قربانیان بیش تری را می بلعد. مهم ترین جلوه های آن نیز در ایران به شرح ذیل است:
· بیمار بودن والدین
· زندانی بودن سرپرست خانواده
· بی سوادی خانواده
· بدهکار بودن خانواده
· فصلی بودن شغل پدر خانواده
· فرار از محیط نا سالم خانواده
· هزینه های تحصیل
حقیقت ماجرا این است که در مورد تعداد کودکان کار در ایران هیچ گونه آمار دقیقی در دست نیست. دلیل این موضوع نیز حساسیت های سیاسی و ایدئولوژیکی است. اما به طور تقریبی حدوداً می توان گفت که حدود20 هزار کودک کار در ایران زندگی می کنند که 4000 هزار تن آن ها زباله گرد هستند و ضایعات جمع آوری می کنند.
برای این که بتوانیم اوضاع کودکان کار را سر و سامان بدهیم باید در مورد عواملی که باعث ایجاد این کودکان شده است اطلاعات کافی در دست داشته باشیم. از این رو ما در این قسمت به برخی از مهم ترین عواملی که باعث ایجاد این کودکان شده اند اشاره می کنیم و این عوامل عبارتند از:
· مشکلات اقتصادی
یکی از اصلی ترین دلایلی که کودکان کم سن و سال را به دنیای کار می کشاند، مشکلات اقتصادی است. درصد قابل توجهی از کودکانی که کل روز خود در خیابان های شلوغ و خطرناک کلان شهر ها می گذارند نون آور خانه هستند و باید هزینه کل خانواده را تأمین کنند.
· فرهنگ غلط یک قوم
برخی از اقوام ایرانی مانع رفتن فرزندان خود به مدرسه می شوند و از همان کودکی آن ها را به دنبال کسب و کار می فرستند.
· بی سرپرستی
یکی دیگر از دلایلی که باعث به وجود آمدن کودکان کار می شود فوت سرپرست خانواده است.
در برخی مواقع نیز سرپرست در قید حیات است اما به دلایلی مثل اعتیاد، حبس، فوت یا معلولیت نمی تواند هزینه خانواده را تأمین کنند. در نتیجه بچه ها به جای او روانه بازار کار می شوند.
· ناکار آمدی سیاست گذاران
یکی دیگر از دلایل افزایش تعداد کودکان کار سیاست های غلط دولت مردان است. آن ها نتوانسته اند عدالت اجتماعی را برقرار کنند و باعث شده اند شکاف طبقاتی عمیقی میان اقشار مختلف جامعه به وجود بیاید.
منبع: کامیل احمدی
