حسین دهباشی در سال ۸۸ فرصت آن را یافت تا پای صحبت بیش از ۵۰ نفر از سیاستگذاران دورهی پهلوی بنشیند و حاصل آن شکلگیری مجموعهای از مصاحبههای تاریخ شفاهی بود. مصاحبههای ارزشمندی که روایتی دست اول را از موضوعات مختلف سیاستگذارنه (و نه الزاما سیاسی) فراهم آورد. ۴ کتاب از این مجموعه در سالهای گذشته منتشر شد؛ و با استقبال شدید روبهرو شد.
دهباشی در ابتدای امسال (۹۷) یک مستند حدود ۱۵۰ دقیقهای از مصاحبهاش با تمیسار آذربرزین (جانشین فرمانده نیروی هوائی شاهنشاهی) را منتشر کرد. این مصاحبه میتواند به گونههای مختلفی بازخوانی شود؛ من نیز به دلیل حوزهی تخصصیام برخی از جنبههای این مصاحبه را از منظر "انتقال فناوری" بازخوانی کردهام.
برای سالها نیروی هوایی ایران قویترین نیروی منطقه دانسته میشد. نیروی هوایی ایران بود که در سالهای پیش از انقلاب نه تنها توانست حملهی عراق را متوقف نماید، بلکه به یاری سلطان قابوس در عمان نیز شتافت و او را از کودتا و شورش داخلی (ظفار) رهایی بخشید. به این ترتیب بود که نیروی هوایی تبدیل به یک الگوی توسعه در سالهای پیش از انقلاب شده بود.
نیروی هوایی از سال ۱۳۴۲ نخستین خریدهای نظامی و هوایی را آغاز میکند؛ تا پیش از آن تسلیحات ارتش از نوع کمک نظامی بود. آذربرزین از نخستین روزها در بالاترین سطح شاهد شکلگیری و توسعهی نیروی هوایی بوده است.
او در مصاحبهاش به عنوان شاهدی در این فرآیندِ توسعهی مبتنی بر "انتقال فناوری"، از موفقیتها و شکستها میگوید؛ از خیانتها و حمایتها؛ از نفوذ آمریکا و فشار آنها.
اگرچه آذربرزین در توسعهی نیروی هوایی بر موضوعات مختلفی اشاره دارد، اما بر اساس دیدگاه "انتقال فناوری" شاید بشود بر ۳ تجربهی او توجه ویژهای داشت.