امیر ناظمی
امیر ناظمی
خواندن ۲ دقیقه·۳ ماه پیش

پارداوکس عشق-تنفر به فناوری

امروز سالروز برکناری عین‌الدوله از رییس‌الوزرایی مظفرالدین‌شاه است.


میرزا ملکم خان از رجال عصر قاجار نقل می‌کند:


‏🔸من برای آوردن تلگراف به ایران جنگیدم. در حالی که شهرها و قصبات اروپا دارای خطوط ارتباطی بودند عین الدوله، اجازه نمی‌داد در شهرهای ایران، خطوط تلگراف احداث کنم.


‏🔸عین الدوله معتقد بود: اگر رعایا دارای تلگراف شدند در ولایات و ایالات مملکت محروسه ایران، در جلوی تلگرافخانه تجمع می‌کنند و از احوال یک دیگر با خبر می شوند و علیه سلطنت آشوب می‌کنند. من‌برای احداث تلگراف با عین الدوله جنگیدم....


‏از کتاب "فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت"نوشته فريدون آدميت. (نقل از صفحه سهند ایرانمهر عزیز)


پارادوکس فن‌شیفتگی-فن‌هراسی

هر فناوری منجر به تقویت ⁧#قدرت_حکومت⁩ از یک سو و تقویت ⁧#قدرت_جامعه⁩ از سوی دیگر می‌شود. به همین نسبت نیز رابطه فناوری با حکومت و جامعه ایران را می‌توان در قالب الگویی تکراشونده مشاهده کرد. در حقیقت حکومت‌های ایرانی در ۲۰۰ سال گذشته، اغلب یک الگوی تکرارشونده را در مواجهه با فناوری داشته‌اند:


۱-فن‌شیفتگی (Technophilia): حکومت‌ها اغلب خوشامدگو و شیفته فناوری‌هایی بوده‌اند که قدرت_حکومت را افزایش می‌دهد، مانند فناوری‌های نظامی که از زمان عباس‌میرزا تا اکنون مطلوب حکومت‌ها بوده است.


۲-فن‌هراسی (Technophobia): حکومت‌ها به همان اندازه نیز مخالف و هراسناک فناوری‌هایی بوده‌اند که قدرت_جامعه را افزایش می‌دهد.


‏مشکل و پارادوکس اصلی حکمرانان ایرانی در برابر فناوری‌های دوگانه است، یعنی فناوری‌هایی که از یک سو قدرت_جامعه را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر حاکمیت نیازمند آن است.

‏داستان ارتباطات (از تلگراف تا اینترنت) یا داستان راه‌آهن نمونه این فناوری‌ها است.


پارادوکسی شبیه آن‌چه در دنیای رابطه‌ها با نام «عشق-تنفر» (Hate-Love) شناخته می‌شود. رابطه‌ای پیچیده‌ای که ترکیبی از دوگانه‌ای متضاد در یک رابطه است. رابطه‌ای که انگار حد وسط ندارد و همواره در نوسانی میان عشق و تنفر در حرکت است.


‏پ.ن.: در کتاب جدیدم «⁧#گزیده‌خوانی⁩ نظریه‌های تغییر» که با همکاری دوستان دیگر نگارش شد و در حال انتشار است، به برخی از ریشه‌های این مساله پرداخته‌ام.


عشق تنفرجامعه ایرانفناوریفن‌شیفتگیفن‌هراسی
پژوهشگر، علاقمند به حوزه نوآوری و سیاست‌گذاری عمومی| ما محکوم به امیدیم!
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید