خیلی از ما باور داریم که هوش ما ذاتی و ژنتیکی است. اگر والدین باهوشی داشته باشیم، احتمال باهوش شدن ما نیز زیادتر است! اما واقعیت این جاست که چنین چیزی هرگز توسط دانشمندان به اثبات نرسیده است. چرا که بارها خلاف آن نیز به ما ثابت شده!
چند نابغه را می شناسید که از والدینی با هوش پایین تر به دنیا آمده اند؟ چند والدین را می شناسید که دارای فرزندی هستند که هوش پایینی دارد؟
تمام این ها شاید به نظرتان اتفاقی باشد اما در ادامه به شما ثابت می کنیم که هوش فقط ذاتی و ژنتیکی نیست.
همان طور که می دانید سلول های خاکستری مغز ما که ارتباط مستقیمی با کارکرد و عملکرد بهتر آن دارند در طول سالیان تغییر می کند. هر چقدر سبک زندگی بهتری داشته باشیم که این سلول ها با مرگ کمتری مواجه شوند، احتمال باهوش بودن نیز بیشتر می شود. به همین دلیل است که پزشکان بارها از ما می خواهند که غذاهایی مصرف کنیم که سلول های خاکستری مغز ما را فعال تر و زنده تر کند.
به مرور زمان سلول های خاکستری مغز ما، دچار تغییر می شوند و شاید حتی بمیرند. به همین دلیل است که در دوران پیری فرصت اندکی برای یادگیری داریم. بهترین سن برای یادگیری و تقویت هوش و حافظه، سنین جوانی است. یعنی زمانی که سلول های خاکستری مغز ما به بهترین شکل ممکن کار می کنند و فعالیت دارند و برای هرگونه یادگیری آماده هستند.
در زمان های خیلی دور، آزمایش معروفی توسط اکبرشاه گورکانی صورت گرفت. او به هنگام مباحثه با برخی از مشاورانش، در مورد ذاتی یا اکتسابی بودن قدرت تکلم، تصمیم گرفت که آزمایشی را صورت دهد. او تعدادی نوزاد تازه متولد شده را در کاخی بزرگ گرد آورد و نگهبانانی خاموش برای مراقبت از آن ها استخدام کرد و دستور داد هیچ کس در برابر این کودکان حرف نزد. او می خواست ببیند که آیا کودکان در چنین شرایطی لب به تکلم باز می کنند یا خیر! طبیعی است که هیچ یک از کودکان نتوانستند به زبان بیایند.
این آزمایش بسیار مهم، نشان داد که قدرت محیط زندگی را در رشد برخی از تواناهایی بشری نباید دست کم گرفت. ما در محیط زندگی است که خیلی از قدرت هایمان را به دست می آوریم. بنابراین هر چقدر که محیط بهتری برای رشد ما وجود داشته باشد، احتمالا افراد باهوش تر و قوی تری خواهیم بود.
یکی از مهم ترین عواملی که بر تقویت هوش ما به طور مستقیم اثرگذار است، بحران ها و چالش ها هستند. مغز ما یک اندام و ارگان است که هر چقدر از آن بیشتر استفاده شود فعال تر خواهد شد. شما را به نظریه ی معروف تکامل ارجاع می دهم که در مورد تمامی ارگان های بدن موجودات زنده همین نظر را دارد. اگر حیوان یا انسان به مرور زمان و در طول چندین نسل از یک اندام خود کمتر استفاده کند، احتمال این که نسل های بعدی بدون این ارگان به دنیا بیایند بیشتر خواهد شد.
مثلا خیلی از پزشکان و دانشمندان اعتقاد دارند که شاید نسل های بعدی بشر بدون دندان عقل و یا آپاندیس به دنیا بیایند چرا که استفاده ی چندانی از این دو عضو نمی شود.
در مورد مغز نیز چنین است. زمانی که ما درگیر بحران و چالش هستیم، مغز ما بر اساس غریزه ی بقا، تلاش دارد که به دنبال راهکاری برای نجات باشد. به همین دلیل است که مدام از روش های مختلفی برای نجات ما استفاده می کند و از تمام توانایی خود بهره می برد. بنابراین کسانی که در بحران و چالش زندگی کرده اند، عموما افراد باهوش تری به حساب می آیند.
شاید باورتان نشود اما خیلی از کسانی که ضریب هوشی خیلی بالایی داشته اند، ورزشکار بوده اند. نگاهی به ضریب هوشی کریستیانو رونالدو یا لیونل مسی بندازید تا متوجه شوید از چه صحبت می کنیم. ضریب هوشی برخی از بهترین ورزشکاران دنیا در حد دانشمندانی چون انیشتین یا نیوتون است.
ورزش می تواند به خوبی در تقویت هوش و حافظه ی ما اثر داشته باشد. در واقع یکی از اصلی ترین دلایل رشد و تقویت سلول های مغز ما، عمل خونرسانی به آن هاست و با استفاده از ورزش می توان این عملیات را به نحو احسن انجام داد. به همین دلیل است که همواره توصیه می کنیم که ورزش روزانه را در برنامه ی خود داشته باشید.
در نهایت باید بگوییم که گرچه ژنتیک اثر زیادی در شکل گیری ما دارد اما هوش یک فاکتور اکتسابی است. حتی فرزند باهوش ترین والدین هم اگر در شرایط و محیط نامناسبی قرار بگیرد و آموزش درستی به وی داده نشود، فرق زیادی با یک بچه ی کم هوش نخواهد داشت.
