اختلال شخصیت اجتنابی
ویژگی اصلی اختلال شخصیت اجتنابی عبارت است از گریز دائم از جمع٫احساس حقارت و حساسیت بیش از حد به نظرات منفی و انتقادات دیگران.
این ویژگی ها در اواخر کودکی یا اوایل نوجوانی ظاهر می شود و در انواع زمینه ها به چشم می خورد از جمله زمینه های اجتماعی شغلی و تعاملات میان فردی.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی نسبت به تحویل گرفته نشدن ٫دست رد به سینه خوردن و طرد شدن به شدت حساسیت نشان می دهند و ممکن است انزوا پیشه کنند و در گوشه عزلت زندگی کنند.این افراد خجالتی هستند اما غیر اجتماعی نیستند و علاقه زیادی به دوستی و همنشینی نشان می دهند اما آنچه از دیگران انتظار دارند این است که به طرز غیر عادی به آنها گارانتی دهند که آنها را همانطور که هستند می‌پذیرند و از آنها ایراد نخواهند گرفت به طور معمول این ها به عنوان کسایی که عقده حقارت دارند توصیف می شوند.
افراد مبتلا به شخصیت اجتنابی از فعالیت های شغلی که مستلزم تماس بین فردی است به علت ترس از انتقاد از عدم تایید یا طرد اجتناب می کنند.حتی ممکن است پیشنهادهای مربوط به ترفیع شغلی را به علت مسئولیت جدیدی که می تواند به انتقاد از جانب همکاران منجر شود رد کنند.این افراد از دوست شدن با افراد جدید پرهیز می‌کنند. صمیمیت بین فردی اغلب برای افراد مشکل است و حتی ممکن است با کوچکترین عدم تایید یا انتقاد به شدت آزرده شوند. آنها به واسطه ترس از این که هر گونه توجهی از جانب دیگر را احتمالاً طرد کننده یا تحقیر کننده میدانند خجالتی٫آرام خود دار و به اصطلاح نامریی هستند. آنها انتظار دارند هرچه که میگویند دیگران آن را اشتباه به پندارند و بنابراین ممکن است هیچ وقت چیزی نمی گویند.این افراد نسبت به اشارات ظریف چنان با شدت واکنش نشان می‌دهند که گویی اشارات حاکی از استهزا یا ریشخند هستند.با وجود تمایل به مشارکت فعال در زندگی اجتماعی از اینکه از نظر رفاهی به دیگران وابسته باشند می ترسد.
به هنگام صحبت با دیگران احساس بلاتکلیفی و عدم اعتماد به نفس نشان می دهند و ممکن است به شیوه متواضعانه و با هدف عدم جلب توجه حرف بزنند و حواسشون شش دانگ به این است که مبادا تحویل گرفته نشوند،از صحبت کردن در جمع می ترسند و تلاش می‌کند از کسی چیزی نخواهد شد.
معمولاً کارهای حاشیه ای را انتخاب می‌کنند آنها به ندرت به موفقیت شخصی قابل توجهی دست می یابد یا زیاد به دیگران دستور نمی دهند چون میخواهند دیگران را راضی نگه دارند.
درمان اختلال شخصیت اجتنابی، شخصیت فرد را تغییر نمی‌دهد، ولی به او در بهبود توانایی ارتباط با دیگران، تعاملات اجتماعی و کاری کمک می‌کند. این اختلال شخصیتی مانند سایر اختلالات شخصیتی روند درمانی طولانی مدتی دارد و از طریق رواندرمانی و گروه درمانی میتوان شاهد بهبود بعضی علائم بود.
علائم اختلال شخصیت اجتنابی
1)از فعالیتهای شغلی که مستلزم ارتباط بین فردی زیاد است به علت ترس از انتقاد از عدم تایید یا طرد شدن اجتناب می کند.
2)مایل نیست با دیگران در ارتباط باشد مگر مطمئن شود که مورد محبت قرار می گیرد.
3)در روابط صمیمانه به علت ترس از شرمساری یا مسخره شدن محدودیت نشان میدهد.
4)نسبت به مورد انتقاد قرار گرفتن یا طرد شدن در موقعیت‌های اجتماعی اشتغال ذهنی دارد.
5)به علت احساسهای بی کفایتی در موقعیت‌های بین‌فردی جدید کمرو است.
6)از لحاظ اجتماعی خود را نالایق و از لحاظ شخصی خود را فاقد جاذبه می‌پندارد یا نسبت به دیگران احساس حقارت می کند.
7)به طور غیر عادی نسبت به خطر کردن های شخصی یا درگیر شدن در فعالیت های جدید بی میل است زیرا ممکن است موجب دستپاچگی وی شود.
