قلاویز و حدیده در واقع دو نوع ابزار برای دنده کردن مهره‌ها (داخل استوانه‌ها) استفاده می‌شوند. این دو ابزار معمولاً در صنایع سنتی مانند صنعت نساجی، قالیبافی و تولید صنایع دستی به کار می‌روند.
تفاوت اصلی بین قلاویز و حدیده در طراحی و استفاده آنها است:
قلاویز: قلاویز یک ابزار است که برای دنده کردن مهره‌ها (داخل استوانه‌ها) استفاده می‌شود. این ابزار معمولاً از چوب یا فلز تهیه می‌شود و دارای شکلی استوانه‌ای یا استوانه‌ای متمایل است. با قرار دادن قلاویز درون استوانه و چرخاندن آن به صورت دستی، مهره‌ها در داخل استوانه به جلو و عقب حرکت می‌کنند.
حدیده: حدیده نیز یک ابزار استفاده می‌شود تا سطوح بیرونی استوانه را دنده کند. این ابزار معمولاً از چوب یا فلز تهیه می‌شود و شکلی شبیه به یک نیمه دایره دارد. با قرار دادن حدیده در بین سطوح بیرونی استوانه و چرخاندن آن به صورت دستی، استوانه بر روی محور خود حرکت می‌کند.
در کل، قلاویز برای دنده کردن مهره‌ها در داخل استوانه‌ها و حدیده برای دنده کردن سطوح بیرونی استوانه‌ها به کار می‌روند. هر دو ابزار بسیار مهم و پرکاربرد در صنایع سنتی ایران هستند.
قلاویز و حدیده در طراحی و شکل متفاوتی قابل تهیه هستند. هر یک از این ابزارها دارای طرح و ساختار خاص خود هستند. در ادامه، تفاوت‌های طراحی و شکلی بین قلاویز و حدیده را شرح می‌دهم:
قلاویز:
قلاویز معمولاً به صورت استوانه‌ای یا استوانه‌ای متمایل به شکل یک قلم طراحی می‌شود.
طول قلاویز ممکن است متفاوت باشد، اما معمولاً حدود 10 تا 20 سانتیمتر است.
قلاویز می‌تواند از چوب، فلز یا مواد دیگر تهیه شده باشد.
برخی مدل‌های قلاویز دارای روکش چرمی برای راحتی و قابلیت چسبندگی بهتر در دست استفاده کننده هستند.
حدیده:
حدیده به شکل یک نیمه دایره طراحی می‌شود. این شکل به طور خاص برای قرار گرفتن بین سطوح بیرونی استوانه مناسب است.
طول حدیده معمولاً بین 15 تا 30 سانتیمتر است.
حدیده نیز می‌تواند از چوب، فلز یا مواد دیگر ساخته شده باشد.
برخی حدیده‌ها ممکن است دارای دسته‌های چرمی یا چسبندگی برای راحتی و استفاده آسان تر باشند.
جمع بندی
مهم است بدانید که طراحی و شکل قلاویز و حدیده ممکن است در مناطق و روستاهای مختلف ایران متفاوت باشد و بسته به سنت و فرهنگ هر منطقه، تغییر کند. همچنین، هنرمندان و صنعتگران می‌توانند طرح‌ها و شکل‌های خاص خود را برای قلاویز و حدیده ایجاد کنند. اما به طور کلی قلاویز به دو دسته قلاویز ماشینی و قلاویز دستی تقسیم می‌شود.که خود قلاویز دستی به چند دسته قلاویز دستی تکی، قلاویز دستی سه تایی و ... تقسیم می‌شود. بنا براین لازم است تا قبل از خرید قلاویز دقت نمایید.
