پذیرایی مراسم ختم در کشور ایران یکی از رسوم و آیین‌های مذهبی و فرهنگی مردم ایران است که در زمان فوت یک فرد نزد خانواده و دوستان متوفی برگزار می‌شود. ختم به معنای پایان دادن به مراسم ترحیم است و در این مراسم، عزاداران به یاد و خاطر فوت شدگان، به مراسمی پرداخته و برای روح آنان دعا می‌کنند.
تاریخچه مراسم ختم در ایران به دوران اسلام وارد می‌شود. بعد از شیوع اسلام و تأسیس نظام اسلامی در ایران، مراسمات مربوط به ترحیم و خاکسپاری فردی که درگذشته است، بر اساس آموزه‌ها و سنت‌های اسلامی شکل گرفت. در این مراسمات، عزاداران به یاد و خاطر فوت شدگان مراسمی را برگزار و به دعا و تلاوت قرآن می‌پرداختند.
منشأ مراسم ختم در ایران همراه با تأثیرات فرهنگی و مذهبی اسلام است. در اسلام، پرداختن به مراسم ختم و ترحیم برای روح فردی که درگذشته است، مورد تأکید و اهمیت قرار دارد. در قرآن کریم نیز به تأکید بر دعا و مراسمات مربوط به ترحیم اشاره شده است. به همین دلیل، مراسم ختم در ایران به عنوان یک آیین مذهبی و فرهنگی شکل گرفته و تا به امروز ادامه دارد.
با گذر زمان و تکامل فرهنگ و آداب و رسوم جامعه، مراسم ختم در ایران شکل و شمایل خاص خود را به خود گرفته است. این مراسم به عنوان فرصتی برای عزاداری، همدردی و درک احساسات خانواده و دوستان متوفی در نظر گرفته می‌شود. همچنین، پذیرایی در این مراسم از جمله جوانب مهم است که به عنوان نمادی از همدردی و حمایت با خانوادهٔ متوفی انجام می‌شود از این رو خانواده متوفی برای اقدام به تهیه و خرید حلوا برای ختم، خرما، میوه و ... می‌کنند.
در نمونه‌های سنتی مراسم ختم در ایران، معمولاً مردم به سفره‌های غذایی ختم دعوت شده و در طول مراسم از غذاهای متنوعی مانند آش، خورشت‌ها و طعم‌های دیگر بهره می‌برند. این مراسمات همچنین به عنوان فرصتی برای تأکید بر همبستگی و تسلیت با خانوادهٔ متوفی و نیز برای ابراز احترام و تقدیر نسبت به فردی که درگذشته است، محبا توجه به اینکه مراسم ختم در ایران مرتبط با فرهنگ و آداب مذهبی اسلامی است، ممکن است در برخی مناطق و با توجه به تفاوت‌های فرهنگی و قومی، جزئیات و روش‌های مراسم متفاوت باشد. همچنین، در دوران اخیر، برخی از تغییرات و تحولات اجتماعی و فرهنگی ممکن است بر برگزاری مراسم ختم نیز تأثیر گذاشته باشد.
یکی از ویژگی‌های مهم پذیرایی مراسم ختم در ایران، مشارکت جمعی افراد است. خانواده و دوستان متوفی در این مراسم حضور می‌یابند و به یاد و خاطر او با یکدیگر موعظه‌هایی می‌کنند و قرآن می‌خوانند. همچنین، معمولاً غذاهایی نظیر آش و خورشت‌ها به عزاداران سرو می‌شود.
در مراسم ختم، عزاداران به صورت سنتی سیاه پوش هستند و این رنگ به عنوان نماد عزا و ترحیم در نظر گرفته می‌شود. همچنین، در بعضی مناطق، ممکن است افراد برای نمادگذاری با فوت شخص متوفی، بر روی لباس‌های سیاه خود یک دسته گل قرار دهند.
در طول مراسم ختم، افراد به صورت جمعی در یک محل مشخص گرد هم می‌آیند. قرائت قرآن و دعا برای روح متوفی از جمله فعالیت‌های اصلی این مراسم محسوب می‌شود. افراد حاضر می‌توانند تسلیت و همدردی خود را با خانواده متوفی به اشتراک بگذارند و از خانواده ایشان دریغ نمی‌کنند.
بعد از پایان مراسم ختم، معمولاً خانواده متوفی برای مهمانان غذاهایی مانند آش، خورشت‌ها و طعم‌های متنوع دیگر آماده می‌کنند. این غذاها به عنوان قسمتی از پذیرایی و همدردی با مراسم ختم سرو می‌شوند و عزاداران می‌توانند در طول این غذاها در یاد و خاطر متوفی صحبت کنند و از خانواده ایشان حمایت کنند.
اما معمولاً در مراسم ختم در ایران، خانواده و دوستان متوفی به یک محل مشخص یا خانهٔ خانواده متوفی جمع می‌شوند و با قرائت قرآن، دعا و آیات مربوطه، به یاد و خاطر فوت شدگان مراسمی را برگزار می‌کنند. همچنین، در این مراسم به عزاداری و همدردی با خانواده متوفی پرداخته می‌شود و غذاها و نوشیدنی‌های مختلفی به مهمانان سرو می‌شود.
