سو گیری تایید یه خطای شناختیه و زمانی رخ میده که ما اطلاعاتی که از بیرون می‌گیریم رو به دلیل عدم انطباق با باورهای قبلیمون، یا نمی‌پذیریم و یا اون‌ها رو به نحوی که باورهای قبلیمون رو تایید کنه تفسیر می‌کنیم.
مثلا در شبکه‌های اجتماعی و اخبار، خبرهایی که منطبق با دیدگاه سیاسیمون باشه رو می‌پذیریم و خبرهای مخالف دیدگاه خودمون رو رد می‌کنیم و یا دروغ و اشتباه تفسیرشون می‌کنیم. همچنین به دلیل اینکه بیشتر کانال‌های خبری مورد تأیید خودمون رو دنبال می‌کنیم و بیشتر اطلاعاتی که دریافت می‌کنیم از طرف هم فکرای ما هستند، فکر می‌کنیم که همه با ما هم نظر هستن و همین به این سوگیری ما دامن می‌زنه.
این سوگیری به چند طریق خودش رو آشکار می کنه؟
شتر دیدی ندیدی!!! انسان به طور ذاتی از به چالش کشیده شدن اطلاعات قبلی و باورهاش ناراحت می شه. همین مسئله باعث می شه ما اطلاعاتی که باورهامون رو نقض میکنن نادیده بگیریم و ازشون به راحتی رد بشیم. مثل اینکه اصلا چنین دیتایی به ما داده نشده!
انسان دوست داره همواره تایید بشه و به همین خاطر دائما دنبال راه‌هاییه که اطلاعاتی رو ببینه و بخونه که این باورهارو تایید کنه.
اگر انسان بخواد به طور انتخابی اطلاعاتی به دست بیاره و یا اطلاعاتی رو به یاد بیاره، مواردی رو مد نظر قرار میده که فرضیات و باورهاش رو تایید کنن.
این سوگیری شناختی مثل هر سوگیری دیگه ای اگر کنترل نشه میتونه مضر باشه و این برای طراحان تجربه کاربری که در نقش محقق ظاهر میشن بسیار خطرناکه. اگر ماه‌ها روی طرحی زمان صرف کرده باشید احتمالا هر شواهدی که اون طرح رو رد کنه وایراداتی به اون طرح بگیره به راحتی کم اهمیت و تصادفی و سلیقه ای خطاب می کنید و شواهدی که طرح شمارو تایید کنه، یه تایید محکم و قوی می‌دونید.
مثلا تصور کنید که درباره علت فروش کم یه فروشگاه اینترنتی تحقیق میکنید و تصور می کنید که علت این فروش پایین اشکال در طراحی دکمه خرید هست.
حالا این سوال رو از کاربرانتون می پرسید:
آیا پیدا کردن این دکمه دشوار بود؟
اما این سوال چه اشکالی می تونه داشته باشه؟
تمرکز روی دکمه ی پرداخت در صورت سوال، ذهن افراد رو دچار سوگیری می کنه و ناخوداگاه جواب اون‌هارو تغییر میده بعلاوه حتی اگر جواب حقیقی اون ها هم بله باشه، نمی‌تونید مطمئن باشید که این بزرگ‌ترین مشکل این فروشگاه اینترنتیه و با رفعش فروش این سایت چند برابر میشه!
زبان منفی و استفاده از کلمات منفی باعث میشه کاربران درباره این مشکل فکر کنند و حتی اگر مشکلی در این زمینه نداشتند حالا نسبت به اون حساس بشن و جواب مثبت بدن
سوال های بله و خیر باعث میشه کاربران نتونن احساساتشون رو توضیح بدن و تجربه واقعی خودشون رو بیان کنن
حالا چطور سوال بپرسیم؟
یه سوال جایگزین خوب برای این پرسش میتونه این باشه:
روند خرید و تسویه حساب رو در این سایت چطور دیدیم؟ هر چیزی که دوست دارید و ندارید رو در مورد این فرآیند توضیح بدین.
همون‌طور که می‌بینید این سوال هیچ جانبداری از هیچ ایده‌ای نمی‌کنه و همچنین به کاربر اجازه میده که نظراتش رو خیلی راحت و بدون سوگیری بیان کنه
نکاتی برای جلوگیری از سوگیری تایید در تحقیقات
در نقش یه محقق ظاهر بشید تا کسی که به دنبال تایید گرفتنه. یک محقق بدون سوگیری و جهت‌گیری خاصی، فرضیات رو امتحان می‌کنه تا به جواب درست برسه.
طراح تجربه‌کاربری خوب، طراحیه که به سرعت تشخیص بده که راه رو اشتباه رفته و باید اصلاحش کنه. یادتون باشه یه طراح تجربه کاربری خوب کسیه که بهترین و درست ترین راه روانتخاب می کنه.
سعی کنید در مدت زمان های کوتاهی روی طرحتون بازنگری کنید. اگر زمان زیادی رو روی یک طرح بذارید، بعد از اتمام، احتمالا سخت تر اشتباه بودنش رو می پذیرید. به همین خاطر بهتره در بازه های کوتاه و تست های تجربه کاربری و همچنین ازمون و خطا انجام بشه تا صرف زمان زیاد باعث سوگیری ذهنیتون نشه
از کاربرانتون هنگام تحقیقات سوالات بی‌طرفانه و غیر مستقیم بپرسین. سوالات جهت‌دار و مستقیم درباره طرح، کاربرانتون رو حساس می کنه و اون ها متوجه میشن که شما از چه نوع جواب هایی خوشحال تر و راضی تر میشین و نا خوداگاه جواب های دلخواه شمارو میدن. وقتی سوالی مطرح میکنید دائما از خودتون بپرسید که ایا این سوال، جواب خاصی رو در دل خودش جا داده یا بی طرفانس؟
از تکنیک مثلث‌سازی استفاده کنید. تو تکنیک مثلث سازی، در تحقیقات از چندین منبع تحقیقاتی برای به دست آوردن اطلاعات استفاده می کنیم. مثلا مصاحبه با کاربر رو در کنار اطلاعاتی که از نرم افزارهای سی-آر-ام به دست می اریم و همچنین آنالیز گوگل آنالیتیکس قرار میدیم. در حالتی که از یکی از موارد استفاده کنیم، با هر دیتایی ذهن ما به همون جهت سوث داده میشه. اما با تکنیک مثلث سازی، دیتای هر منبع مطالعاتی می تونه با دیگری متناقض باشه و این باعث می شه که به نقض شدن فرضیاتمون هم فکر کنیم و دلایل راه های متفاوتی رو بررسی کنیم.
در مثال فروشگاه اینترنتی، ممکن هست که کاربران دکمه خرید رو عامل اصلی عدم اقبال سایت معرفی کنن اما آمارهای گوگل آنالیتیکس نشون بده که ریزش کاربران در قسمت پرداخت اتفاق می‌فته.
شما چه نکاتی رو درباره این سوگیری دارید؟ توی کار شما این سوگیری چطور خودش رو نشون میده؟
این اولین پست از سری پست‌های تحلیل مقاله من هست. من در کانال تلگرامی خودم، هر هفته دو مقاله از معتبرترین مقالات انگلیسی رو به صورت وویس تحلیل و بررسی می کنم. اگر علاقمند کسب دانش به روز در این حوزه هستی، زمان خوندن مقالات زبان اصلی رو نداری یا دوست داری بیشتر درباره این علم بدونی، کانال تلگرامم رو هم دنبال کن.
