چیدمان کالا در فروشگاههای مدرن به گونه ایست که آزادی عمل بیشتری برای افراد در انتخاب اجناس مورد نیازشان فراهم میشود و به همین دلیل خریداران بیشتری به این مراکز مراجعه میکنند. اقبال مراجعان به فروشگاههای باز، به خصوص در جاهایی همانند کتاب فروشیها، فروشگاههای لباس، فروشگاههای مواد غذایی و… که بررسی و شناخت اجناس قبل از خرید اهمیت بیشتری داشته باشد، افزونتر است.
با این حال در دسترس بودن کالا، همانقدر که میزان فروش را بیشتر میکند، دغدغهها و نگرانیهایی را هم در خصوص امنیت فروشگاه ایجاد کرده و تکنولوژی را به کمک میطلبد.
سیستمهای EAS یا حفاظت الکترونیکی کالا راه حل این مشکل جدید و برطرف کننده نگرانیهای مذکور هستند. روش کار به این صورت است که برچسب یا تگهایی بر روی کالاها الصاق میشود و گیتی در خروجی نصب میگردد.
در صورتی که کالایی همراه با برچسب یا تگ فعال از بین گیت عبور نماید، سیستم آلارم داده و فروشنده را از خروج غیرقانونی کالا آگاه میسازد. به هنگام فروش، فروشنده با استفاده از جداکننده مغناطیسی و یا خنثی کننده، تگ را جدا و در صورت وجود لیبل، آن را خنثی میکند.
تهیه چنین سیستمی چندان دشوار نیست و پیچیدگی خاصی ندارد ولی داشتن یک سری آگاهیها در خصوص این ابزار، انتخاب یک سیستم مناسب و استفاده بهینه و بازده بالا از سیستم مذکور را فراهم خواهد ساخت.
سیستم گیت امنیتی ضد سرقت فروشگاهی زیر مجموعه ای از سیستم های شناسایی توسط امواج رادیویی(RFID) است که تحت عنوان
EAS (Electrical Article Surveillance) نامگذاری شده است.
تمامی تگ ها در این تکنولوژی اصطلاحا پسیو میباشند و نیاز به هیچگونه تغذیه ای اعم از برق یا باطری ندارد به همین علت تگ ها دارای طول عمر بسیار طولانی از نظر الکترونیکی میباشند و از این نظر نسبت به تگ های سیستم های RFID با نسبت گیرایی و سختی مشابه دارای قیمت بسیار نازل و صرفه اقتصادی است.
همانطور که اشاره شد، تکنولوژی EAS زیر مجموعه ای از تکنولوژی RFID میباشد که به آن RFID تک بیتی هم اطلاق میشود. این بدان معناست که در تکنولوژی RFID ، تگ ها حاوی اطلاعات ذخیره شده ای میباشند که این اطلاعات بیشتر کاربرد انبار داری دارد. مثلا انباری را در نظر بگیرید که روی همه جعبه ها، تگ RFID نصب شده است و اطلاعات محتوی جعبه ها درون حافظه تگ های RFID قبلا وارد شده است.
این اطلاعات شامل تاریخ ورود جعبه به انبار، محتوای جعبه ها از نظر نوع جنس، کیفیت، تعداد و … است. شخص انبار دار میتواند با یک دستگاه RFID Reader که ابعاد آن کمی بزرگتر از تلفن همراه میباشد، در انبار حرکت کند و بدون نیاز به باز کردن جعبه ها از محتوی آنها باخبر شود. همچنین بانصب گیت های RFID جلوی درب انبار، هنگامی که جعبه ای از انبار خارج میشود، به طور خودکار تگ نصب شده بر روی جعبه، اطلاعات کالای خروجی را به گیت ها ارسال میکند و گیت ها به نوبه خود اطلاعات را به کامپیوتر انتقال میدهند که در این صورت یک انبارداری مکانیزه نتیجه استفاده از این تکنولوژی در انبار میباشد.
سیستمهای پیشگیری از سرقت عمدتاً از سه تکنولوژی عمده AM، EM و RF پیروی میکنند که هر کدام در جای خاصی کاربرد دارد و مزایا و معایب هر تکنولوژی کاربرد یا عدم کاربرد آن را در جای خاص توجیه میکند. البته لازم به ذکر است که تکنولوژیهای دیگری هم وجود دارند که به دلایلی همچون کارکردهای خاص و هزینههای اضافی، یا در محیطهای علمی و دانشگاهی مورد توجهند و یا کاربردهایی غیر از پیشگیری از سرقت پیدا کردهاند.
تکنولوژی EM دارای دو نقطه قوت قابلیت فعال و غیر فعال شدن مکرر لیبلها و جواب دهی بهتر بر روی فلزات میباشد و ضعفهای آن نیز عبارتند از کاردکرد نسبتاً ضعیف و قیمت بسیار بالا. این تکنولوژی بنا به دلایلی که گفته شد، فقط در کتابخانههای امانت دهنده کتاب و یا فروشگاههای دارای کالاهای فلزی بسیار گران قیمت توصیه میشود.
تکنولوژی AM جواب دهی خوبی با تگ سخت و لیبل دارد ولی قیمت بالای سیستم و لیبل و چسبندگی ضعیف و ضخیم بودن آن، دلایل نامناسب بودن تکنولوژی AM در کتاب فروشیها و پلاسکوها میباشد. در عوض کارکرد نسبتاً بهتر تگها و لیبلهایAM در مجاورت فلز، باعث شده که در فروشگاههای عطر، لوازم آرایشی و… که اغلب کالاها دارای فلز و یا پوشش شبه فلزی میباشند، این تکنولوژی کاربرد بیشتری پیدا کند.
لیبل AM با توجه به اینکه عملکرد مغناطیسی – آکوستیکی دارد، دارای دقت بیشتری نسبت به لیبل های دیگر انواع گیت هاست مخصوصا اینکه با توجه به فرکانس پایین عملکرد لیبل AM و همچنین تگ AM، میتوان از آن برای محافظت از اشیایی همچون عینک، طلا و جواهر،ظروف انواع مایعات مانند عطر و ادکلن و … استفاده نمود.
قیمت مناسب گیت و برچسب، کیفیت و چسبندگی عالی برچسبها و کارکرد مناسب گیتها با تگ و برچسب، نقاط قوت تکنولوژی RF هستند و به همین دلیل در کتاب فروشیها و پلاسکوها تنها سیستم مناسب و در لباس فروشیها رقیب جدی تکنولوژی AM، تکنولوژی RF میباشد.
با این اوصاف در فروشگاههای بزرگ همانند هایپرمارکتها، تکنولوژیهای AM و RF و حتی گاهاً EMباید مورد بررسی قرار گیرند تا مشخص شود کدام متناسب با نیاز مشتری میباشد که البته در برخی موارد سیستم ترکیبی هم میتواند انتخاب شود.
از نقاط ضعف لیبل های RF آن است که لیبل های RF برای محافظت از اشیایی مثل اغلب ظروف که محتوی مایعات هستند همچون محافظت از عطر و ادکلن ها، محافظت از لوازم آرایشی و …. به علت بالا بودن فرکانس کاری و عدم عبور موج با فرکانس مگاهرتز از مایعات ، کاربردی نمیباشد.
همچنین لیبل های RF و تگ های RF برای محافظت از اشیایی مثل طلا و جواهر قابل استفاده نیستند زیرا میزان هر چند اندک فلز باعث از تنظیم خارج شدن لیبل ها و تگ های RF از فرکانس اصلی میشود.
اصنافی که مشتری این محصول هستند:
این صنف قدیمیترین مشتری گیت فروشگاهی به حساب میآید و تقریباً هر فروشگاه لباسی که رونقی دارد، به این سیستم مجهز است. استفاده از تگهای سخت و با کیفیت بالا، که به صورت دائمی استفاده میشوند و به ندرت دچار خرابی میشوند، دلیل استفاده بدون دغدغه و وسیع این صنف از گیت فروشگاهی و به اصطلاح خودشان دزدگیر لباس میباشد. در فروشگاههای لباس به ندرت از لیبلهای کاغذی استفاده میشود و به همین دلیل هر دو تکنولوژی AM و RF، با وجود دارا بودن نقاط قوت و ضعف مختلف، بازده نسبتاً خوبی دارند.
مسأله مشتری در انتخاب نوع گیت فروشگاهی برای فروشگاه خودش، بیشتر اعتبار برند، خوشنامی و دانش کافی شرکت نصب کننده و پشتیبانی به موقع در زمانهایی که سیستم دچار مشکل شده است، میباشد و هر تکنولوژی که انتخاب شود، در صورت فقدان موارد ذکر شده، مشکلات عدیدهای را برای خریدار ایجاد خواهد کرد.
این مسأله برای مشتریانی که تعداد تگ مورد نیازشان بالاست، حادتر است و با توجه به اینکه، هزینه تگ برای اینها، نسبت قابل توجهی از کل هزینه را شامل میشود، این گونه مشتریان لازم است که دقت بیشتری در انتخاب محصول داشته باشند و از خرید سیستمهای با کیفیت و قیمت پایین اجتناب کنند ولی در مواردی که میزان تگ مورد نیاز اندک باشد و احتمال سرقت اقلام زیاد نباشد، پرداخت هزینه کمتر برای خرید گیت، توجیه اقتصادی بیشتری دارد.
سیستم EAS یک فروشگاه لباس عبارت است از گیت یا آنتنهایی که در خروجی فروشگاه نصب شده است، تگ سخت به تعداد اقلام در دسترس و مگنت جدا کننده که به هنگام فروش، توسط فروشنده مورد استفاده قرار میگیرد.
کتاب فروشیها
قفسه باز بودن کتاب فروشی اهمیت بسیار بالایی برای بسیاری از مشتریان کتاب دارد و کتاب خوانها ترجیح میدهند که برای خرید کتاب به جایی بروند که امکان مشاهده و تورق کتاب قبل از خرید، برایشان فراهم باشد.
سیستم حفاظتی یک کتاب فروشی عبارت است از گیت خروجی، تگهای برچسبی که بر روی کتابها الصاق میشود و وسیلهای برقی به نام خنثی کننده که لیبل را قبل از خروج غیر فعال میکند. همانگونه که گفتیم، به دلیل قیمت مناسب لیبلهای RF، دشوار بودن جدا کردن لیبل از کتاب و پاسخ دهی مناسب لیبلها بر روی کاغذ، تکنولوژی RF بسیار مناسبتر از تکنولوژیهای دیگر میباشد.
هزینهای که مالک کتابفروشی باید پرداخت کند، شامل هزینه ثابت گیت و خنثی کننده و هزینه جاری لیبل میباشد. برای بسیاری از کتاب فروشها، هزینهای که ماهانه برای خرید لیبل صرف میکنند، اهمیت بیشتری دارد؛ بنابراین ترجیح میدهند که سیستم مطمئن تری خرید بکنند و با شرکتی قرارداد ببندند که نسبت به خدماتش اطمینان بیشتری دارند، بخصوص اینکه لیبل بسیار ضعیفتر از تگ سخت عمل میکند و ضعف سیستم، بیشتر نمود پیدا میکند.
فروشگاههای مواد غذایی
میزان سرقت در فروشگاههای مواد غذایی و نیز فروشگاههای زنجیرهای بزرگ، عدد قابل توجهی را تشکیل میدهد و اهمیت این عدد، با توجه به پایین بودن بازه سود اجناس این فروشگاهها بسیار بالاست.
با این وجود به دلایل متعدد، گیت حفاظتی، کالای جاافتادهای در این فروشگاهها نیست. از جمله این دلایل میتوان به خطای نسبتاً بالای لیبل بر روی بخش عمدهای از اجناس این فروشگاهها، هزینه ماهانه نسبتاً بالا و دشوار بودن مدیریت استفاده از گیت اشاره کرد.
باید اذعان کرد که دلایل مذکور بیشتر اثر روانی بر روی مالکین فروشگاهها دارد و در مجموع در بسیاری از فروشگاهها، نصب گیت فروشگاهی به شرط مدیریت صحیح، به شدت از کاهش سود ناشی از سرقت میکاهد.
به عبارت روشنتر، مدیریت ابزار در این فروشگاهها، بسی سختتر از مدیریت ابزار در فروشگاههایی همچون لباس فروشیها میباشد و شرکتی که نصب گیت فروشگاهی را به عهده میگیرد، باید مشاور خوبی هم باشد تا راهکاری به مشتری ارائه کند که با صرف حداقل هزینه جاری، حداکثر بازدارندگی از سرقت را به ارمغان بیاورد. در غیر این صورت، ممکن است مشتری هزینهای برای جلوگیری از سرقت، پرداخت کند که بیشتر از میزان خود سرقت میباشد.
جمع بندی
گیت فروشگاهی، ابزاریست که تکنولوژی روز به فروشندههای مدرن اعطا کرده است تا در سایه آن با آرامش خیال و با دغدغه کمتر، به معرفی و فروش کالای خود بپردازند. انتخاب گیت مناسب برای فروشگاهها، اهمیت بسیار بالایی در میزان کارایی این سیستمها برای مالکین فروشگاهها دارد و به
عوامل متعددی همچون تناسب تکنولوژی انتخابی با اقلام فروشگاه، اعتبار برند، دانش و خوشنامی شرکت طرف قرارداد و… بستگی دارد. در وضعیت فعلی بازار ایران، به دلیل وجود اطلاعات نسبتاً اندک و گاهاً نادرست مشتریان، اعتماد به یک شرکت خاص و انتخاب سیستم مناسب به امری دشوار تبدیل شده است و شرکتهای ارائه کننده خدمات حفاظت فروشگاهی، برای تسهیل این دشواری لازم است در راستای فرهنگ سازی برای کالای خود و افزایش دانش مشتریان خود، گامهای جدی تری بردارند.
منبع : مجله نگاه هوشمند