مستند «کاپیتان من» با موضوع شناخت مغز و کارکردهای آن، به کارگردانی سیاوش صفاریان پور و تهیه‌کنندگی و روایت بهرام رادان، همزمان با هفته آگاهی از مغز برای علاقمندان به نمایش درآمد.
سیاوش صفاریان پور، کارگردان مستند کاپیتان من، در اولین اکران سینمایی این مستند در باغ کتاب گفت: این اولین برنامه برای مخاطب‌های غیرمتخصص است. ما با مغز زندگی می‌کنیم ولی بیشترین ظلم در حق مغز اتفاق میفتد. حتا در پزشکی هم به آن کمتر اهمیت داده‌می‌شود. بقیه‌ی اعضای بدن می‌توانند جایگزین شوند ولی مغز عضوی است که هرگز نمی‌توان برای آن جایگزینی پیدا کرد. از طرف دیگر، رشته‌های علمی مختلفی را دنبال کردم اما توسعه غیرقابل توصیف علوم شناختی ( از نظر تکنولوژی، پژوهشی، ابزارها، امکانات فنی و...) این رشته را از بقیه رشته‌ها متمایز کرده است. این دو عامل باعث شد تا این مستند را با موضوع شناخت مغز بسازیم.
مستند کاپیتان من و درس انعطاف‌پذیری مغز
صفاریان پور در ادامه افزود: ساخت این مستند را از سال ۹۷ شروع کردیم و دوبار فیلمبرداری را از نو انجام دادیم. قصه، مونتاژ، تدوین و چیزهای دیگری تغییر کردند تا به این نسخه برسیم. نسخه‌ی بلندتری از این مستند تهیه‌شد که سعی کردیم زمان آن را متناسب با حوصله‌ی مخاطب کوتاه‌تر کنیم.
این کارگردان در ادامه به تاثیر مستند کاپیتان من برای خود او در قالب درس انعطاف‌پذیری مغز، اشاره کرد و گفت: به کمک این انعطاف‌پذیری یاد می‌گیریم خودمان را از حالتی به حالت دیگر تغییر دهیم. او مستند علمی کاپیتان من را شروع یک ژانر از مستندهای سینمایی دانست که روی پرده سینما به نمایش درمی‌آید و می‌تواند مخاطب‌های بیشتری نسبت به مستندهای تلویزیونی داشته‌باشد. صفاریان‌پور در پایان گفت: همزمان با سخت این مستند پدرم به آلزایمر مبتلا شد و این مستند را به او که جایش خالی است تقدیم می‌کنم.
نسبت به علوم شناختی نمی‌توان بی‌تفاوت بود
دکتر رضا پناهی، روانپزشک و مشاور علمی مستند کاپیتان من، قبل از نمایش مستند گفت: زمانی که ایده‌ی کار مطرح شد فکر نمی‌کردیم روزی اینجا بایستیم و درباره‌اش با مخاطب‌ها حرف بزنیم. شاید از من انتظار داشته‌باشند در مطب، بیمار ویزیت کنم اما به اشتیاق ساخت مستند، بخش زیادی از زمان‌ام را به این کار اختصاص دادم. وی در ادامه خاطرنشان کرد: علوم شناختی و علوم اعصاب چیزی نیستند که بخواهیم نسبت به آنها بی‌تفاوت باشیم. یک سوم بیماری‌ها چه در حوزه‌ی بهداشت روان چه نورولوژی و... مربوط به مغز است. مثلا درباره‌ی آلزایمر، خودمان یا دیگران باید مراقب باشیم اما از آن نترسیم. سکته‌ها و آسیب‌های مغزی در کشور ما زیاد است و امروز می‌دانیم به کمک انعطاف‌پذیری مغز، آسیب‌های مغزی قابل بهبودی هستند. نه فقط در افراد بیمار که مغز افراد سالم هم با کار بیشتر، قوی‌تر می‌شود.
دکتر پناهی این‌طور ادامه‌داد: از متخصصان سوال کردیم که مغز چیست؟ با مغزمان چیزهایی را تجربه می‌کنیم که در دنیای واقعی مشابه آن وجود ندارد. بخش بزرگی از ما، مغز است که اگر نداشته‌باشیم چیزهای زیادی را از دست می‌دهیم. درواقع انسان‌بودن ما وابسته به مغز است.
مشاور علمی مستند کاپیتان من ضمن اشاره به شروع هفته آگاهی از مغز در سال 1995، در ادامه گفت: هفته آگاهی از مغز در جهان بودجه‌های زیادی را به خودش اختصاص داده‌است و ما هم در ایران از چندسال اخیر به این برنامه پیوستیم تا با مغز بیشتر آشنا شویم و برای ارتقای شناخت آن تلاش کنیم.
پیشرفت علوم و فناوری‌های شناختی در ایران
دکتر مهدوی، دبیر ستاد علوم شناختی، علوم شناختی را از علوم برجسته‌ی دنیا دانست و گفت: در ایران هم تقریبا همزمان با سایر کشورها، محققان قابل توجهی در حوزه‌ی علوم شناختی پرورش یافتند. وی در ادامه افزود: ایران از نظر تعداد محققان و زیرساخت‌ها در حوزه علوم و فناوری‌های شناختی نزدیک به استاندارهای جهانی است.
متخصصان مختلفی در زمینه‌ی علوم اعصاب در مستند کاپیتان من حضور داشتند. این مستند ۱۰۷ دقیقه‌ای، 5 اسفند 1401 در سالن نمایش باغ کتاب تهران برای عموم مردم نمایش داده‌شد.
