این که چطور میشه جاب‌آفر گرفت یا چطور باید دنبال کار گشت خودش یه مقوله طولانی و مفصله و من متاسفانه یا خوشبختانه تجربه زیادی در این زمینه ندارم که در اختیارتون بذارم. کار پیدا کردن به خیلی فاکتور‌ها مثل رزومه خوب و حرفه‌ای، توانایی عملی (اسکیل) بالا و البته قدرت مذاکره و مکالمه بستگی داره ولی بعد از تمامی این‌ها باز هم میشه گفت که شانس نقش مهمی ایفا می‌کنه. این که به ۱۰۰ جای مختلف رزومه بفرسید و بعد شرکت مناسبتون رو پیدا کنید یا این که در یکی دو تلاش اول جواب مثبت بگیرید، چیزی نیست که بشه از قبل پیش‌بینی کرد. من در این مسیر تقریبا توی گروه دوم قرار میگیرم.
بعد از این که تصمیم گرفتم دنبال کار بگردم، چند نفر از دوستانی که توی اروپا مشغول به کار بودند از من رزومم رو گرفتند تا اگر شرکتی دنبال نیرو بود رزومه من رو براش ارسال کنند. که البته این از بزرگواری و معرفت بچه‌های ایرانیه. نهایتا یکی از همون دوستان رزومه من رو برای شرکت خودشون که دقیقا همون زمان دنبال نیروی فرانت‌اند بود ارسال کرد و بعد از چندین مرحله مصاحبه، و گرفتن آفر از سمت شرکت، وارد مراحل گرفتن ویزا شدیم.
از اونجایی که ترجیح میدم فقط در مورد تجارب خودم صحبت کنم و شنیده‌ها رو بدون این که خودم تجربه کنم به دیگران منتقل نکنم، توی این پست سعی دارم تمرکزم رو روی مراحل گرفتن ویزا بذارم. و توصیه می‌کنم اگر سوالی در مورد کاریابی دارید به مطالب دیگه‌ای که مابقی دوستان منتشر کردند مراجعه کنید.
قبل از هر چیزی بگم که این مراحل وابستگی خیلی زیادی به قوانین و شرایط سفارت آلمان داره و ممکنه در آینده بخش‌هایی از این مراحل تغییر کنه. پس لطفا مرجع اصلیتون رو همیشه سایت سفارت قرار بدید.
در حال حاضر بخاطر شرایط کرونا امکان داره بعضی از بخش‌های این فرایند تغییر کرده باشه. حتما سایت سفارت رو مطالعه کنید.
در حال حاضر سفارت آلمان دو نوع ویزای بلند مدت برای کار داره: ویزای جستجوی کار (Job Seeker) و ویزای کار (Job Offer/Blue Card).
بخش‌هایی از مدارک و مراحل کار برای این ویزا‌ها یکسانه ولی همچنان تفاوت‌هایی هم با هم دارند.
ویزای جستجوی کار به این شکله که شما با داشتن یک سری شرایط به سفارت مراجعه می‌کنید و به شما یک ویزای ۶ ماهه داده میشه تا بعد از ورودتون به آلمان در اونجا اقدام به پیدا کردن کار کنید. بعد از پیدا کردن کار می‌تونید نوع ویزا و اقامتتون رو تغییر بدید. در صورتی که در این ۶ ماه موفق به پیدا کردن کار نشید باید از آلمان خارج بشید.
شما زمانی می‌تونید برای ویزای کار اقدام کنید که کار رو پیدا کردید و بین شما و کارفرما یک قرارداد تمام وقت بسته شده. در سایت سفارت آلمان این نوع ویزا زیر مجموعه «روادید اقامت» هست. حتما این قسمت از سایت سفارت رو با دقت مطالعه کنید.
در مورد ویزای کار اگر سقف حقوقتون از میزان اعلام شده توسط اداره کار آلمان بالاتر باشه، بهتون Blue Card تعلق میگیره که در مدت کوتاه‌تری قابلیت تبدیل شدن به اقامت دائم رو داره. در غیر این صورت ویزای کار عادی می‌گیرید که همونم البته برای ورود به آلمان و شروع کار کفایت می‌کنه. در حالت کلی برای گرفتن بلوکارت به ارائه مدرک تحصیلی دانشگاهی نیاز هست. اما نوع دیگه‌ای از شرایط گرفتن بلوکارت برای افرادی با سابقه کاری بالا هست که می‌تونند بدون داشتن مدرک دانشگاهی برای گرفتن بلوکارت اقدام کنند. توصیه می‌کنم برای اطلاع از جزئیات، اصل قوانین رو از سایت‌های انگلیسی یا آلمانی زبان مطالعه کنید. حداقل حقوق مورد نیاز برای بلوکارت هر سال ممکنه تغییر بکنه ولی آلمان برای مشاغلی که نیروی کار بیشتری نیاز دارند حداقل حقوق پایین‌تری در نظر میگیره. (فعلا مشاغل حوزه IT و برنامه‌نویسی جز همین گروه هستند.)
در مورد من، بعد از این که مراحل مصاحبه به خوبی پیش رفت، از سمت شرکت برای من یک قرارداد کاری (یه طومار ۲۱ صفحه‌ای) ایمیل شد که تمامی شرایط کار رو توضیح داده بود. من حقوق درخواستیم رو بالاتر از سقف مورد نیاز برای بلوکارت اعلام کردم تا بتونم برای بلوکارت اقدام کنم، که خوشبختانه از سمت شرکت با اون مبلغ موافقت شد. از من خواستند که بعد از مطالعه قرارداد یکی از صفحات رو پرینت، امضا و ایمیل کنم. بعد از اون برای من یک نسخه دیگه اسکن شده از همون قرارداد رو ایمیل کردند که هم زمان امضای من و کارفرما رو داشت. این نسخه الکترونیکی برای شروع بخشی از کارهای اداری مرتبط با ویزا کفایت می‌کرد. شرکت همون زمان دو نسخه فیزیکی از قراردادم رو در حالی که امضای حقیقی کارفرما رو داشت برام به ایران ارسال کرد تا یک نسخه رو برای خودم نگه دارم و یک نسخه دیگه رو بعد از امضا کردن براشون پس بفرستم.
نکته ناراحت کننده توی ارسال فیزیکی مدارک این بود که پست commercial آلمان که ظاهرا امکان پست سریع‌السیر مدارک رو داره، به دلیل تحریم‌ها از ارسال مدارک به ایران خودداری کرده بود و ما نهایتا با کمک دوستانی که توی آلمان داشتیم موفق شدیم قرارداد رو توسط مسافرای ایرانی به ایران ارسال کنیم.
شروع کار من طبق قرارداد از ۱ فوریه بود و برای من مهم‌ترین نکته این بود که بتونم توی یک ماه تمامی کارهام رو انجام بدم. به همین دلیل نمی‌تونستیم منتظر پست عادی و... بمونیم. اگر شما هم محدودیت زمانی دارید احتمالا نکاتی که در آینده میگم می‌تونه بهتون کمک کنه.
برای هر نوع مصاحبه در سفارت شما باید از طریق سیستم نوبت‌گیری سفارت وقت مصاحبه بگیرید. مدت زمان انتظار قبل از وقت مصاحبه برای شرایط مختلف متفاوته. برای ویزای جستجوی کار به دلیل تعداد زیاد متقاضی در بیشترین حد خودش یعنی بیش از ۱۲ ماه قرار داره.
نوبت‌گیری سفارت برای ویزای جستجوی کار و کسانی که قرارداد کاری دارند در یک بخش هست. اما همون‌طوری که در عکس بالا می‌بینید اگر قرارداد کاری دارید بعد از نوبت‌گیری می‌تونید، برای گرفتن وقت ویژه، شماره رفرنس وقت سفارت (که بعد از نوبت‌گیری براتون ایمیل میشه)، اسکن قرارداد کاری و نامه اجازه کارتون رو برای سفارت به آدرس ایمیلی که گفته شده ارسال کنید و یک نوبت مصاحبه فوری بگیرید. زمانی که من درخواست وقت فوری رو ارسال کردم، دو روز بعد از سفارت برای من یک ایمیل اومد و بهم توی همون هفته وقت مصاحبه دادند. پس برای ارسال این ایمیل اصلا عجله نکنید و اول تمام مدارک لازم رو آماده کنید تا روز مصاحبه نقص مدرک نداشته باشید.
لیست دقیق مدارکی که باید به سفارت ارائه بدید توی سایت سفارت وجود داره. من فقط در مورد بعضی از موارد که نکته یا شرایط خاص داشت توضیح میدم. توجه کنید که ترتیب چیدمان مدارک برای روز مصاحبه خیلی اهمیت داره و حتما قبل از مصاحبه مدارکتون رو همون شکلی که توی لیست راهنما گفته شده مرتب کنید.
سایز عکس مورد نیاز برای سفارت آلمان با چیزی که ما توی ایران برای گرفتن پاسپورت استفاده می‌کنیم متفاوته، پس شاید لازم باشه یه سَری به عکاسی بزنید. در ضمن سفارت کاری به نوع پوشش خانم‌ها توی عکس نداره.
حتما قسمتی که توی پاسپورت باید امضا بشه رو امضا کنید. من نمی‌دونستم باید پاسپورتم امضا داشته باشه و روز مصاحبه آفیسر ازم خواست همونجا امضاش کنم.
من برای این مدارک همون قرارداد ۲۱ صفحه‌ای رو ضمیمه کردم. علاوه بر این یک نامه به اسم اجازه کار از اداره کار آلمان وجود داره که باید از محل کارتون بخواید برای گرفتنش براتون اقدام کنه. این نامه برای گرفتن بلوکارت هم بسیار اهمیت داره. مراحل اداری این نامه حدودا دو هفته طول می‌کشه که با ارسالش به ایران برای من حدودا سه هفته طول کشید. (مجددا برای ارسال این نامه هم از یکی از مسافرهای ایرانی کمک گرفتیم.) وجود این نامه در روز مصاحبه خیلی مهمه و خیلی در تسریع مراحل کارتون، از نوبت‌گیری گرفته تا گرفتن ویزا تاثیر داره. زحمت زیادی هم برای شما نداره. حتما از کارفرما بخواید برای گرفتن این نامه اقدام کنه.
در مورد مدرک زبان، زمانی که قرارداد کاری و نامه اجازه کار دارید در روز مصاحبه سختگیری نمی‌کنند. از من سوال کردند که زبان چطور؟ گفتم محل کارم انگلیسی زبانه و تمام مصاحبه‌های کاریم به انگلیسی انجام شده و مشکلی نداشتیم. همین. فرض رو بر این می‌گذارند که اگه تونستید کارفرما رو قانع کنید حتما دانش زبانتون کفایت می‌کنه.
مدرک تحصیلی برخلاف ظاهرش خیلی ازتون زمان میگیره و اگر قصد مهاجرت به آلمان رو دارید به نظرم از همین الان استارت کار‌هاش رو بزنید.
اگر مدرکتون رو از دانشگاه سراسری گرفتید، باید اصل مدرک و ریز نمراتتون رو آزاد کنید. (من این کار رو بعد از فارغ‌التحصیلیم انجام داده بودم که خود این موضوع همون زمان کلی دوندگی داشت.)
قبل از این که مدارکتون رو برای دارالترجمه ببرید باید از سامانه سجاد برای دانشنامه و ریز نمراتتون تاییدیه بگیرید. مدت زمان صدور این تاییدیه بستگی به سرعت عمل خود دانشگاهتون داره. برای من حدودا یک هفته طول کشید.
بعد از صدور تاییدیه اون رو پرینت می‌گیرید و به همراه اصل مدارک و پاسپورت به یک دارالترجه رسمی می‌برید. من مدارک تحصیلی و شناسنامم رو برای ترجمه بردم. مدارک باید به آلمانی ترجمه بشن و مهر وزارت امور خارجه و دادگستری بخورن. همه این‌ها هزینه نسبتا زیادی داره. از اونجایی که مترجم آلمانی کمتر از انگلیسی هست احتمالا هم هزینه ترجمه و هم مدت زمان ترجمه بیشتر میشه. برای من حدودا دو هفته ترجمه‌ها زمان برد.
مدارکی که ترجمه کردید، باید حتما به تایید سفارت آلمان هم برسه. برای این کار از زمانی که ایمیل سفارت در مورد تاریخ مصاحبه رو دریافت می‌کنید، یک هفته قبل از تاریخ مصاحبه باید دوشنبه یا پنجشنبه صبح زود به سفارت مراجعه کنید، ترجمه و اصل مدارک رو تحویل بدید. وجه نقدی مربوط به مدارکتون رو به یورو پرداخت کنید، و بعد از ظهر همون روز مدارک مهر خوردتون رو تحویل بگیرید. در مورد فرایند تایید مدارک می‌تونید اینجا بخونید.
آلمان یه سامانه به اسم Anabin داره که توی این سامانه لیست تمام دانشگاه‌ها و رشته‌های مورد تایید آلمان وجود داره. برای دانشگاه و عنوان رشته تحصیلیتون باید جداگانه توی این سامانه سرچ کنید. اگر هر دوی اون‌ها مورد تایید باشه (جلوش باید نوشته شده باشه H+)، همون صفحه (که نشون دهنده مورد تایید بودن مدرکتون هست) رو پرینت می‌گیرید و به همراه باقی مدارک به سفارت ارائه می‌دید.
در غیر این صورت گرفتار مراحل گرفتن تاییدیه از ZAB می‌شید. در مورد من، هم دانشگاه محل تحصیلم مورد تایید آنابین بود و هم رشته تحصیلیم (فیزیک) ولی متاسفانه جدیدا سفارت این شرط رو اضافه کرده که اگر گرایش خاصی از یک رشته رو خوندید باید حتما عنوان رشته به همراه گرایش توی سایت آنابین موجود باشه. من فیزیک حالت جامد خونده بودم که اون ۹ واحد حالت جامد منو مجبور کرد برم به دنبال گرفتن تاییدیه زاب.
برای گرفتن تاییدیه زاب شما باید ترجمه آلمانی مدرک تحصیلیتون رو به همراه کپی برابر اصل مدارک مربوط به مقطع قبلی (در مورد من پیش‌دانشگاهی و دیپلم) به زاب در آلمان ارسال کنید. لیست دقیق مدارکی که برای تایید باید ارسال کنید توی سایت زاب به طور کامل نوشته شده. خیلی از مدارکی که خواسته شده نیاز به ترجمه نداره و کپی برابر اصل فارسی مدارک کفایت می‌کنه. حتما توضیحات رو با دقت بخونید. هزینه تاییدیه زاب ۲۰۰ یورو هست که بعد از رسیدن مدارکتون به آلمان از شما خواسته میشه که پرداخت کنید. یک سری از سایت‌های واسطه ایرانی وجود دارند که کار پرداخت ارزی رو برای زاب انجام می‌دند. و رسید پرداخت رو برای شما ارسال می‌کنند.
من برای این که مدارکم در کوتاه‌ترین زمان ممکن به آلمان برسه از پست سریع‌السیر استفاده کردم که برای هر بسته حدود ۳۰۰-۴۰۰ تومن می‌گرفتند. متاسفانه به دلیل تحریم ما نمی‌تونیم از پست DHL استفاده کنیم و پست عادی خیلی طول می‌کشه ولی اگر به اداره پست مراجعه کنید اونجا شرکت‌هایی وجود دارند که کاری مشابه پست DHL رو انجام میدن. بسته من توی دو هفته کاری به آلمان رسید.
تایید مدارک توسط زاب در حالت عادی ۳-۴ ماه طول می‌کشه ولی مجددا اینجا هم با ارائه قرارداد کاریتون فرایند تسریع میشه. به گفته خود زاب اگر قرارداد داشته باشید، پرداختتون رو انجام داده باشید و مدارکتون کامل باشه، از زمان تایید پرداخت وجه، پروندتون به جریان میافته و دو هفته بعد نتیجه براتون به صورت یه فایل PDF ایمیل میشه و اصل نامه زاب به همراه مدارکتون بین ۲۰ تا ۴۰ روز با پست به دستتون می‌رسه. پرینت اون PDF برای سفارت کفایت می‌کنه.
اینجا توی زمان‌بندی‌هاتون خیلی دقت کنید. اگر ترجمه مدارک تحصیلیتون رو برای زاب ارسال کنید و تا روز مصاحبه مدارک دوباره به ایران برنگشته باشه، روز مصاحبه مدارکتون خیلی ناقص میشه و ممکنه دردسر‌ساز بشه. من بخاطر محدودیت زمانی، مجبور شدم یکم بیشتر هزینه کنم ولی خودم رو نجات بدم. من زمانی که مدارکم رو برای ترجمه دادم گفتم برام دو نسخه از مدرک تحصیلیم تهیه کنند. یه نسخه رو برای زاب ارسال کردم و یه نسخه رو پیش خودم برای روز مصاحبه نگه داشتم.
شما باید یک رزومه کاری به سفارت به زبان آلمانی ارائه بدید که تمام سوابق کاریتون رو توضیح داده باشه. برای تک تک شرکت‌هایی که کار کردید باید مدرک جداگانه‌ای ارائه بدید که اداعای شما رو اثبات بکنه. این مدرک می‌تونه استعلام بیمه باشه یا یک نامه اشتغال به کار از طرف محل کارتون. البته تمامی این‌ها باید به زبان آلمانی باشند و یا ترجمه آلمانی به اون‌ها ضمیمه شده باشه. من به دلیل محدودیت زمانی متن گواهی اشتغال به کارم رو خودم به آلمانی تهیه کردم و به محل کارم دادم تا توی سربرگ رسمی و با مهر و امضای شرکت برام پرینت بگیرند. فعلا سفارت در مورد ارائه سوابق بیمه سختگیری نمی‌کنه.
برای روز مصاحبه باید مطابق نوع ویزاتون هزینه‌ای رو پرداخت کنید. این مبلغ رو فقط نقدی و به یورو دریافت می‌کنند. سعی کنید اسکناس درشت نبرید، چون ممکنه پول خُرد نداشته باشن و روز مصاحبه استرس الکی بگیرید.
من بعد از فرستادن مدارکم برای زاب تقریبا ۲۰ روز قبل از شروع قراردادم به سفارت ایمیل زدم و درخواست وقت ویژه کردم. دو روز بعد، دوشنبه برای من ایمیل وقت سفارت اومد که گفته بودن با در دست داشتن مدارک چهارشنبه ۱۵ ژانویه در سفارت حاضر باشم.
اون لحظه بود که من دو دستی به سرم کوبیدم چون به غیر از قرارداد و ترجه مدارک تحصیلی و شناسنامه هیچ چیزی رو آماده نکرده بودم. همون روز بیمه مسافرتی خریدم، با مسافری که نامه اجازه کارم رو آورده بود هماهنگ کردم تا با پیک، نامه رو ازش تحویل بگیرم، با کمک یه دوست آلمانی زبان متن رزومه و نامه اشتغال به کارم رو تهیه کردم. اما متاسفانه برای مهر زدن مدارک تحصیلیم زمانی نداشتم و زاب هم هنوز بررسی پروندم رو شروع نکرده بود. با همون مدارک به سفارت (ساختمان جدید در خیابان بخارست) رفتم.
در ورودی سفارت هیچ شباهتی به سفارت آلمان نداره. همیشه جلو نگهبانی یه عده مردم عصبانی تجمع کردند که سوال بپرسن. من خودمو به سختی از بین جمعیت به نگهبانی رسوندم. پاسپورت و ایمیل وقت سفارت (که قبلا پرینت گرفته بودم) به نگهبان تحویل دادم و صبر کردم تا اسمم رو صدا بزنند. کوله پشتی یا گوشی موبایل رو اجازه ندارید داخل سفارت ببرید و باید توی صندوق‌های دم در بذارید و نهایتا با یه کیف مدارک وارد می‌شید.
همون طبقه اول از دستگاه نوبت‌گیری برای روادید ملی نوبت گرفتم. اگر خلوت باشه بلافاصله مانیتور پشت سرتون شمارتون رو برای این که برید طبقه سوم اعلام می‌کنه. طبقه سوم یک مانیتور دیگه وجود داره و اونجا هم باید مجددا منتظر بشینید تا اعلام کنه که به کدوم باجه باید مراجعه کنید.
توی باجه همه مدارک اصل و کپی از من تحویل گرفته شد و چندتا سوال ساده به فارسی در مورد این که شرکتی که برای کار میرم چه شرکتیه یا این که با وجود مدرک فیزیکم چطور برنامه‌نویسی رو یادگرفتم پرسیده شد. همونجا بهم گفتند که شرایط قراردادم برای گرفتن بلوکارت مناسبه. اما چون مدرک تحصیلیم مهر نداشت، مدارک رو دوباره به من برگردوندن تا فرداش (پنجشنبه، روزی که کار تایید مدرک انجام میشه) برای مهر زدنش اقدام کنم. و در ادامه یک برگه بهم دادند که توش مدارکی که نقص داشتند (مهر تایید مدارک و تاییدیه زاب) تیک خورده بود. بهم زمان دادند تا ۱۰ فوریه تمام مدارکی که نقص داشتم رو آماده و توی صندوق پست سفارت بندازم. پاسپورتم رو برای صدور ویزا نگه داشتند و ازم پرسیدن که ترجیح میدم شروع ویزام از چه تاریخی باشه. من هم تاریخ شروع قراردادم یعنی اول فوریه رو گفتم. (که البته ویزام خیلی دیرتر صادر شد.)
پنجشنبه من مهر تایید مدرکم رو گرفتم و جمعه همون هفته (در کمال تعجب ۴ روزه) نامه تایید زاب برام ایمیل شد. من نامه رو پرینت گرفتم و به همراه مدرک مهر خورده و یک کپی، شنبه ۱۸ ژانویه، توی صندوق پست سفارت (ساختمان خیابون فردوسی) انداختم. در مورد این که روی پاکت نامه باید چه اطلاعاتی نوشته بشه می‌تونید اینجا بخونید.
از اینجا به بعد استرس به صورت نمایی بالا رفت. دقیقا مشخص نیست چه زمانی ویزاتون آماده میشه. فقط باید هر روز به این صفحه سر بزنید و PDF رو دانلود کنید و ببینید آیا بارکدی که روز مصاحبه به شما داده شده توی لیست وجود داره یا نه. به گفته سایت سفارت از هیچ مسیر دیگه‌ای آماده شدن ویزا بهتون اطلاع داده نمیشه. نکته جالب و عجیب اینه که یک فایل PDF مشابه توی صفحه فارسی سفارت وجود داره که تقریبا ماهی یکبار آپدیت میشه ولی فایل صفحه آلمانی تقریبا هر روز آپدیت میشه. :))
هر روز توی گروه‌های مهاجرت می‌دیدم که افرادی بعد از من برای مصاحبه رفتند، ویزاشون آماده شده و البته عده زیادی هم بودند که ماه‌ها منتظر ویزا بودند. تقریبا حدود یک ماه و نیم گذشت و تاریخ شروع قراردادم گذشت و همچنان خبری از ویزا نبود. ظاهرا چنین شرایطی در مورد سفارت آلمان بسیار عادیه و اصلا در مورد پرونده‌ها پاسخگو نیستند. سرعت صدور ویزا متاسفانه هیچ پترن خاصی نداره.
برای من اینجا پایان ماجرا نبود. خیلی زود شرایط کرونا بوجود اومد و علاوه بر بسته شدن مرز‌ها، سفارت به حالت نیمه تعطیل در اومد. خوشبختانه من موفق شدم محل کارم رو راضی کنم که کارم رو به صورت ریموت شروع کنم. این شرایط حدودا سه ماه ادامه داشت و همچنان بارکد من توی لیست سفارت وجود نداشت. تا این که اوایل ماه ژوئن از طرف شرکت پیگیر وضعیت ویزای من شدند و به سفارت ایمیل زدند و سفارت در جواب گفت ویزای ایشون در حال حاضر آمادس و با در دست داشتن پرینت همین ایمیل به سفارت مراجعه کنند. توی عنوان ایمیل یک شماره بارکد جدید نوشته شده بود و وقتی من سایت سفارت رو با بارکد جدید چک کردم دیدم که ویزای من یک ماه پیش آماده شده بوده و با یک شماره بارکد دیگه (بدون این که من از تغییر بارکدم خبری داشته باشم) اعلام شده بوده. من ویزای سه ماهم رو یک ماه دیرتر دریافت کردم.
با همه این اوصاف با وجود تمام استرس‌‌های شدید، سردرد‌ها و نگرانی‌ها و حتی کرونا الان از برلین براتون این مطلب رو تموم می‌کنم. فرایند مهاجرت بدون شک فرایند پراسترسیه و انرژی و زمان زیادی نیاز داره ولی با همه این‌ها شدنیه. فقط باید انگیزه کافی وجود داشته باشه.
امیدوارم این مطلب تا حدی به دوستانی که توی مسیر مهاجرت هستند کمک کنه و ادای دینی باشه در مقابل تمام کمک‌هایی که دیگران در این مسیر برای راهنمایی و پیش‌برد کارهای من انجام دادند.
