معرفی و نقد پویانمایی «ببعی قهرمان»
تاریخ نگارش: ۱۵ بهمنماه ۱۴۰۲
«ببعی قهرمان»، نمایندهی سازمان هنریرسانهای اوج در بخش پویانمایی چهلودومین جشنوارهی فیلم فجر است. این اثر به کارگردانی حسین صفارزادگان و میثم حسینی، نویسندگی مقداد اخوان و تهیهکنندگی محمدمهدی مشکوری، برگرفته از مجموعهی پویانمایی دوبعدی «ببعی و ببعو» است. این مجموعهی پرمخاطب و محبوب که از سال 1397 تا 1400 از شبکهی پویا برای مخاطب خردسال (گروه سنی الف) پخش میشد، با استقبال بالای کودکان و خانوادهها روبهرو شد. پس از این موفقیت، پویانمایی سینمایی «ببعی: در آرزوی پرواز» کلید خورد و سرانجام در جشنوارهی امسال با عنوان «ببعی قهرمان» اکران شد.
سینمایی «ببعی قهرمان» که برای مخاطب کودک (سنین دبستان) تولید شدهاست، به روایت رؤیاها و کوششهای ببعی میپردازد. ببعی که داستانهای مصور (کمیک استریپ) جغد قهرمان را دنبال میکند، رؤیای پرواز را در سر میپروراند و برای تحقق هدفش بهطور خستگیناپذیری تلاش میکند. او در این مسیر از یک سو با سرزنشهای اهالی روستا و مانعتراشیهای خانم بوقلمون مواجه میشود و از سوی دیگر، از دلگرمیها و پشتیبانیهای خانواده و گروه دوستانش برخوردار است. در این کشاکش امید و ناامیدی و کامیابی و شکست، میبینیم که ببعی و دوستان غیرپرندهاش چگونه در آسمان اوج میگیرند.
نسخهی سهبعدی ماجراجوییهای ببعی کیفیت بصری قابلقبولی دارد. با توجه به اینکه در سالهای اخیر دیدهایم که انیماتورهای ایرانی میتوانند همپا با برترینهای جهان، تصویرسازیهای چشمنواز و پرجزئیاتی را ارائه دهند، «ببعی قهرمان» از این جهت چندان شگفتزدهمان نمیکند. اما جهان سهبعدی خلقشده در اثر، با لحن کودکانه و حالوهوای ماجراجویانه وپرجنبوجوش آن متناسب است، مخاطب را بهخوبی همراه میکند و توی ذوق نمیزند.
برگ برندهی «ببعی قهرمان» را شاید بتوان موسیقی و آهنگهای جذاب و روایتگر آن دانست. یکی از عناصری که همیشه شناسنامهی آثار نمایشی کودک بودهاست، ترانهها و آهنگهاییاند که هم حسوحال پرنشاط و دلنشینی به اثر میبخشند و هم بخشی از داستان یا جهان درونی شخصیتها را روایت میکنند. استفادهی توأمان «ببعی قهرمان» از قالبهای موسیقایی نوستالژیک و بهروز، موجب شدهاست که مخاطب در برخی از نقاط عطف داستان، ارتباط عمیقتری با اثر برقرار کند. از این جهت، «ببعی قهرمان» در مقایسه با دیگر پویانماییهای داخلی چند سال اخیر، موفقتر است.
با توجه به ردهبندی سنی مخاطبان، «ببعی قهرمان» در بخشهای شخصیتپردازی، داستانگویی و روایت، بسیار خوب و خلاقانه عمل میکند. داستان فیلم تا انتها پرکشش و جذاب است و اغلب شخصیتها نیز بهاندازه و بهگونهای که مخاطب کودک بتواند بهخوبی با آنها ارتباط بگیرد، پرداخت شدهاند. البته تعدد شخصیتها و برخی پیچیدگیهای روایی ممکن است برای کودکان سردرگمکننده و زیاده از حد باشند، اما کمدی کودکانهی گنجاندهشده در اثر، پیوند جهان فیلم با جهان کودکان را تقویت میکند.
پیامهای نهفته در اثر نیز نه آنقدر صریح و عریاناند که اثرگذاری خود را از دست بدهند و نه آنقدر پیچیده و مبهماند که از دایرهی ادراک مخاطب کودک خارج شوند. مضامین و مفاهیم آموزنده و مثبتی در جایجای «ببعی قهرمان» وجود دارند و سعی شده از کلیشههای نخنمای پیشین در این زمینه نیز تاحدامکان دوری شود. بااینحال، ممکن است بعضی از کنشهای شخصیتها پیامدهایی منفی برای کودکان کمسنوسال داشته باشد و راهنمایی و نظارت والدین را ایجاب کند. در مجموع، میتوان «ببعی قهرمان» را اثری دانست که با وجود نقصها و کاستیهایی که دارد، مخاطب خود را بهخوبی شناخته است، شخصیتپردازی و فیلمنامه را فدای تمرکز بر جزئیات فنی نکردهاست و در انسجام و جذابیت، یکی از باکیفیتترین پویانماییهای سینمای ایران است.
