محیط کاری تخت یا مسطح (flat) به محیطی گفته می‌شود که در آن خبری از سلسله‌مراتب و مرزبندی بین بخش‌ها نیست. سازمان‌های افقی در اثر موج تفکرات جدید در مقابل سازمان‌های عمودی و سنتی بوجود آمدند. در یک سازمان عمودی وظایف به صورت ستادی به افراد محول می‌شود و هر فرد در یک بخش که با دیوارهای زیادی تفکیک شده است کارش را انجام می‌دهد. هر کدام از این بخش‌ها لایه‌های مدیریتی خود را دارند که ارتباطات را گاهی بسیار سخت می‌کند. اما در یک سازمان تخت وظایف حول فرآیندهای مختلف سازماندهی می‌شوند و تیم‌های چندوظیفه‌ای با افراد متخصصی که توان و مسئولیت‌های تصمیم‌گیری بیشتری دارند ایجاد می‌شود. این مدل برای سرعت گرفتن انجام کارها موثرتر است. از لایه‌های مدیریتی و لختی سازمان می‌کاهد و سبب چابکی محیط می‌شود. این شکل سازمانی برای توسعه کارهای فرآیندمحور مناسب است و در محیط‌های کاری استارتاپی راحت‌تر اجرا می‌شود.
ویژگی‌های یک محیط تخت
۱-انعطاف‌پذیری بالا: در یک محیط تخت چه از نظر چینش و معماری و چه از نظر تقسیم وظایف و تیم‌سازی انعطاف‌پذیری بالایی وجود دارد. تعامل همیشگی افراد و نداشتن گروه‌های کاری از پیش تعریف شده به این امر کمک می‌کند.
۲-مشارکت راحت افراد و بحث‌های گروهی: باز بودن فضا و ارتباط راحت به مشارکت بیشتر افراد و همکاری بهتر آنها کمک می‌کند. در یک محیط تخت به دلیل کاهش موانع ارتباطی، تعاملات بهبود پیدا می‌کنند.
۳-تقویت روحیه تیمی: پذیرفتن نقش‌های مختلف در فرآیندها سبب تقویت روحیه تیمی می‌شود و این روحیه حس سرنوشت مشترک را بین اعضای سازمان ایجاد می‌کند. این احساس تاثیر مثبتی برعملکرد تیم می‌گذارد و همه خود را در خروجی‌های ارائه شده سهیم می‌دانند.
۴-نبود سلسله مراتب: پژوهش‌ها نشان داده است که تیم‌های دارای سلسله مراتب بیشتر درگیر ارتباطات و اختلافات داخلی هستند و سخت‌تر روابط مسالمت‌آمیز همکاری ایجاد می‌کنند. نبود سلسله مراتب یعنی هیچ پست سازمانی میانه‌ای برای پاسخگویی وجود ندارد. این ویژگی از اتلاف زمان جلوگیری کرده و قدرت تصمیم‌گیری را در تیم توزیع می‌کند.
مشکلات محیط کاری تخت
۱-مشکلات تمرکزی: نبودن دیوارهای جداکننده می‌تواند دردسرساز شود. نداشتن چارچوب‌های مشخص برای برگزاری جلسات یا تقسیم وظایف می‌تواند عملکرد افراد را تحت تاثیر بگذارد. راهکار مقابله با این مساله می‌تواند آموزش به افراد، استفاده از نرم‌افزارهای صدای سفید، ایجاد حریم های توافقی و استخدام افراد منطبق با سازمان تخت در استارتاپ‌تان باشد.
۲-نبودن محیط خصوصی یا دنج: یک سازمان تخت فضای دنج یا خصوصی برای افراد ندارد و تعاملات در جمع اتفاق می‌افتد برای همین ممکن است بعضی از اعضای تیم احساس راحتی نداشته باشند. تمرین، پیاده‌روی در زمان خستگی یا گوش دادن به موسیقی می‌تواند به جبران این مساله کمک کند.
۳-پتانسیل بالا برای بی‌نظمی: در یک محیط تخت مرز میان تصمیم‌گیرنده و عمل‌کننده ممکن است غیرقابل تفکیک شود و این مساله می‌تواند بی‌نظمی زیادی را در سازمان ایجاد کند. تداخل فضایی و کاری در یک سازمان تخت محتمل است و برنامه‌ریزی و استفاده از چارچوب‌های مدیریت پروژه مثل اسکرام می‌تواند به این امر کمک کند.
لینک این مطلب در روزنامه جام‌جم: https://www.magiran.com/article/3825601
