قبل از همه‌چیز میخوام با دقت به این جمله توجه کنیم:
"دسترسی‌پذیری مانع خلاقیت نمی‌شود"
خیلی از دیزاینرها وقتی صحبت از دسترسی‌پذیری میشه، تصور میکنن که دیگه دستشون برای خلاقیت در طراحی باز نیست و طرح‌هاشون قراره خشک و زشت بشه در صورتی که تنها هدف دسترسی‌پذیری ایجاد تجربه بهتر برای طیف گسترده‌تری از کاربران (به‌خصوص کاربران با محدودیت‌های مشخص) در هنگام استفاده از محصول هست.
با رعایت چند نکته خیلی ساده اما تاثیرگذار، دسترسی‌پذیری محصول رو تا حد زیادی میشه بهبود داد. این نکات عبارتند از:
اگر شما تمام بار انتقال یک پیام رو روی دوش رنگی که استفاده کردید گذاشتید، بابد بدونید که گروه زیادی از افراد جامعه یعنی افراد با مشکل کور رنگی رو نادیده گرفتید. آمارها نشون میده در بین مردان از هر ۱۲ نفر ۱ نفر و در بین زنان از هر ۲۰۰ نفر ۱ نفر کور رنگی دارند و حداقل یک رنگ رو از سایر رنگ‌ها تشخیص نمی‌دهند. علاوه بر اون در بین افراد عادی از هر ۳۰ نفر ۱ نفر مشکل بینایی دارد که میتونه درک و تفکیک رنگ‌ها رو برای اون آدم سخت‌تر کنه.
"از رنگ‌ها به عنوان هایلایت و تاکید بیشتر در کنار سایر موارد استفاده کنید"
مثال زیر دو نمونه از یک فرم رو از دید یک فرد با بینایی نرمال و یک فرد با کور رنگی نشون میده:
در مثال بالا فرد با دید عادی در هر دو حالت (ارور تکست فیلد با آیکون و ارور تکیت فیلد بدون آیکون) متوجه منظور ما میشود.
اما همین فرم از دید یک فرد با کور رنگی متفاوت است.
طبق آزمایش‌هایی که انجام دادند اکثر افراد با کور رنگی تعداد فیلدهای ارور در فرم سمت راست رو ۱ (با توجه به آیکون علامت توجه) و فرم سمت چپ رو ۰ اعلام کردند. در صورتی که این فرم ۲ فیلد دارای ارور داره.
برای سنجش کانتراست بین دو رنگ یک شاخص وجود دارد که عموما اگر این شاخص بزرگتر از ۴ باشد، متن خوانایی لازم رو داره. طبق استانداردهای تعریف شده در WCAG برای دسترسی‌پذیری مناسب برای افراد با مشکلات بینایی این عدد حداقل باید ۴/۵ باشد. با استفاده از ابزار Color Contrast Checker میتونید رنگ متن و بک‌گراند رو وارد کنید و شاخص کانتراستتون رو مشاهده کنید. این ابزار حتی با حفظ رنگ‌هاتون، به شما پیشنهادهایی برای بهتر شدن کانتراست هم میده.
اگر هم هنوز رنگ متنتون رو انتخا نکردید و احتیاج به کمک برای انتخاب رنگی با دسترسی‌پذیری بالا دارید میتونید از ابزار ColorSafe استفاده کنید. تو این ابزار علاوه بر رنگ، جزئیات فونت مورد نظرتون مثل سایز، وزن و خانواده فونت هم مورد بررسی قرار داده میشه و بهترین رنگ‌ها به شما پیشنهاد داده میشه.
استفاده از هاور برای دادن اطلاعاتی که نمیخوایم تو صفحه باشه میتونه مشکلات زیادی داشته باشه. برای مثال اولین گروهی که این اطلاعات رو از دست میدهند، افردی هستند که از کیبورد بجای موس استفاده میکنند یا افرادی که از سیستم خواندن اتوماتیک صفحه مثل Dragon Naturally Speaking استفاده میکنند.
استفاده از کامپوننت‌هایی مثل tooltipها که اتفاقا این روزها بین دیزاینرها رایج شده، مثال خوبی از دور شدن از مفهوم دسترسی‌پذیری هست.
تحقیقات نشون داده تم‌های تیره برای افراد با مشکلات بینایی (ضعف چشم، کور رنگی و …) دید مناسب‌تری فراهم می‌کنه. همچنین تیم تیره باعث میشه افراد عادی هم دیرتر دچار خستگی و خشگی چشم بشن. این مورد به این معنا نیست که حتما تیم دیزاین و دولوپ ما باید زمان بذاره و محصول ما رو به صورت دارک هم طراحی کنه، اما اگر محصول شما به حدی از پختگی رشیده که یکی از دغدغه‌های اصلیتون بهبود دسترسی‌پذیری هست، با پشتیبانی از تم تیره در کنار تم روشن علاوه بر زیبایی دسترسی‌پذیری بهتری هم خواهید داشت.
سخن پایانی…
فکر کردن به دسترسی‌پذیری و بهبودش یکی از وظایف شما به عنوان طراح تجربه کاربری هست، چون این کار مستقیما روی تجربه گروهی از کاربران با محدودیت تاثیر داره.
