متیلن کلراید یا در واقع همان دی کلرومتان (Dichloromethane) است، متیلن کلراید نام ها و اسامی دیگری نیز دارد می توان به نام هایی مانند :
نیز اشاره کرد. از خصوصیات این ماده می توان اینطور توصیف کرد که این ماده یک هیدروکربن کلردار با بوی کمی شیرین است.
در واقع اینطور می توان توضیح داد که هیدروکربن های کلردار مانند دی کلرومتان یا متیلن کلرید، گروه و یا دسته ای از مواد شیمیایی می باشند که به عنوان یک ماده حلال برای تمیز کردن استفاده می شوند.
در ادامه با ما همراه باشید تا به صورت کامل در خصوص متیلن کلراید و کاربردها و خطرات برای شما توضیح دهیم.
متیلن کلراید یا دی کلرومتان در واقع مایع است فرار است، بی رنگ با بویی شیریندر خصوص آن اینطور می توان گفت که این ماده به حلالیت بالا شهرت دارد.دی کلرومتان با وجود این که با آب امتزاج پذیر نیست، ولی قطبی بوده و با حلال های آلی بسیاری امتزاج پذیر است. نقطه جوش متیلن کلراید ۳۹٫۸oC بوده و دانسیته بخار آن حدود سه برابر هوا است. از نظر آلایندگی می توان گفت که :
این ماده ی تجاری، طبق مقررات بین المللی منبع دود یا ماده مضر برای لایه اوزون به شمار نمی آید. زیرا طبق مصوبات سازمان انرژی آمریکا، زمان عمر دی کلرومتان بسیار کوتاه است، به طوری که این ماده قبل از رسیدن به لایه اوزون تجزیه می شود.
این ماده در فرآیندهای مختلف و در صنایع بسیاری همچون رنگ زدایی، داروسازی، تولید مواد رنگ زدا، تمیز کردن فلزات، چسپ ها، تولید فوم پلی یورتان، تولید رزین پلی کربنات و توزیع و فرمولاسیون حلال مورد استفاده قرار می گیرد از این رو متیلن کلراید حلال ایده آلی برای انواع فرآیندهای صنعتی محسوب می شود.
اگر بخواهیم در خصوص منبع این ماده توضیح دهیم می توانیم این را بگوییم که منابع طبیعی متیلن کلراید شامل منابع اقیانوسی، ماکروجلبک ها و آتشفشان ها هستند. البته بیشتر دی کلرومتان یافته شده در محیط زیست نتیجه نشرهای صنعتی است.
متیلن کلرید دارای ویژگی ها و خواص منحصر به فرد می باشد، از جمله خواص منحصر به فرد این ماده می توان به موارد زیر اشاره نمود :
در این قسمت درباره تاریخچه این ماده صحبت می کنیم، اینطور می توان گفت که اولین مقادیر متیلن کلراید در سال ۱۸۳۹، توسط شیمیدان فرانسوی هنری ویکتور رگنا تولید شد. او در این آزمایش کلر و دی کلرومتان را با هم ترکیب و سپس ترکیب این مواد را در معرض نور خورشید قرار داد. در نهایت در این واکنش گاز متیلن کشف شد. در خصوص نحوه تولید این ماده می توان گفت که این ماده، به دو صورت طبیعی و مصنوعی تولید می شود.
در خصوص کاربرد این ماده می توان گفت که فراریت و توانایی بالای متیلن کلراید برای حل کردن طیف گسترده ای از ترکیبات آلی باعث این مسئله شده است که این ماده شیمیایی در بسیاری از مصارف غیرصنعتی و صنعتی مورد استفاده قرار گیرد.
در زیر به تعدادی از کاربرد ها اشاره می کنیم :
ساختار شیمیایی دی کلرو متان Dichloromethane از نظر مولکولی بسیار ساده است. این ماده ی تجاری، یکی از اعضای خانواده حلال های شیمیایی هالوژنی محسوب می شود. علت این امر وجود عناصر گروه هالوژن (این گروه شامل کلر، برم و…) است. این مطلب را باید در نظر داشت که دی کلرومتان، یکی از ساده ترین هیدروکربن های کلر دار شده است، که در واقع از جایگزینی دو اتم کلر به جای اتم هیدروژن بر روی مولکول متان بدست می آید.
اگر بخواهیم کمی در خصوص مصارف صنعتب متیلن کلراید توضیح دهیم باید این را بگوییم که این ماده کاربرد زیادی در مصارف صنعتی مانند مواد شوینده و پاک کننده، صنایع غذایی و آشامیدنی، در آزمایشگاه های تحقیقاتی و همچنین صنعت رنگ و رزین و موارد دیگر که متعدد هستند، دارد.
متیلن کلراید در بسیاری از صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. این صنایع شامل : صنایع غذایی و آشامیدنی، مواد شوینده، آزمایشگاه تحقیقاتی، داروسازی، رنگ و زرین و… می باشد. سایر کاربردهای صنعتی حلال متیلن در زیر آورده شده است.
در خصوص مصارف غیر صنعتی دی کلرومتان که به طور گسترده در مصارف غیر صنعتی زیر کاربرد دارد می توان اینگونه بر شمرد :
از متان دی کلراید برای از بین بردن پوشش های رنگی یا لاک از سطوح مختلف و در پالایش وان ها استفاده می کنند.
متیلن بی کلراید به دو شکل در دارو سازی کاربرد دارد:
در این خصوص باید گفت که به طور کلی گاز متیلن، بی خطر نیست و موجب اختلال سیستم عصبی می شود. همچنین مطالعات انجام گرفته در خصوص تاثیرات این ماده بر روی حیوانات حاکی از آن است که استنشاق این محصول شیمیایی موجب سرطان کبد و ریه می شود.
متیلن کلرید، نسبت به سایر هیدروکربن های هالوژنه شده از سمیت کمتری برخوردار است. با این وجود، به طور بالقوه می توان آن را یک ماده سرطان زا دانست. در مواجهه کوتاه مدت با غلظت های بالای دی کلرومتان ممکن است منجر به سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ و سردرد شود. قرار گیری مداوم ممکن است موجب تحریک چشم و دستگاه تنفسی شود. مواجهه پوستی با متیلن کلراید مایع ممکن است موجب تحریک یا سوختگی شیمیایی شود. در شرایط حاد، مواجهه با دی کلرومتان می تواند کشنده باشد.
دی کلرومتان (Dichloromethane) به طور گسترده در مصارف مختلف صنعتی استفاده می شود. اما نمی توانیم از سمی بودن و سرطان زا بودن این ماده بگذریم. لذا پیوسته به دنبال یک سری جایگزین ها برای این ماده هستیم. این جایگزین ها در زیر آورده شده است.
جالب است که بدانید، که این ماده حلال قطبی است. ولی با این وجود با آب مخلوط نمی شود. در اکثر حلال های آلی مانند اتانول، اتر، فنل ها، آلدئیدها و کتون ها محلول می باشد و با بسیاری از حلال های آلی متفاوت است.
متیلن کلراید، در دماهای بالا غیر قابل احتراق است. ولی این ماده در اثر حرارت، بخارهای سمی کلرید از خود منتشر می کند.
دی کلرومتان، می تواند در جو با میزان اکسیژن زیاد یا در صورت وجود اکسیژن مایع، نیتریت، پتاسیم یا سدیم، مخلوطی انفجاری را تشکیل دهد.
دی کلرومتان در آب، الکل، فنل، آلدهید، کتون و مایعات ارگانیک کمی محلول است و با حلالهای کلر، دی اتیل اتر و اتانول قابل تهیه است.
متخصصین خودرو به طورگسترده از بخار حلال متیلن برای پاک کردن آلودگی ها از سطح تجهیزات هواپیما، ریل قطار، تجهیزات خودرو و … استفاده می کنند. علت این امر را می توان قابلیت بالای این ماده در حل کردن گریس و چربی ها بیان نمود.
استفاده از متیلن کلراید در تکنیک های مدرن دفع بخار موجب تمیز شدن قطعات فلزی می شود.
از متیلن بی کلراید برای استخراج مواد شیمیایی از گیاهان یا مواد غذایی برای تهیه دارو مانند استروئید، آنتی بیوتیک ها و ویتامین ها و سنتز استفاده می کنند.
متان دی کلراید مدت زمان کوتاه ی در جو باقی می ماند. بنابراین انجمن هوای پاک ایالات متحده متیلن کلراید را به عنوان ماده ی تخریب کننده لایه اوزون طبقه نمی کنند.
