شرکتهای کوچک و متوسط (SME) نقش به سزایی در توسعه اقتصادی ملت‌ها ایفا می‌نمایند. با این حال آمارها بیانگر این است که بیش از ۹۰ درصد این شرکتها در پنج سال اول حیاتشان به نابودی می‌رسند. در همین راستا طی این مقاله ویژگی‌های خاص SMEها در ایران و جهان مورد بررسی قرار می‌گیرد و نقاط قوت و قابل بهبودشان را آشکار میکنیم . شرکت نجات هم که پیشرو در ایجاد تحول در کسب و کارهای SME ایرانی است با انتشار این جزییات سعی برآن داشته که با هدف مشاوره کسب و کار ، به صاحبان شرکتهای کوچک و متوسط کمک کند تا با بررسی نکات مهم موجود در مطلب منتشر شده دست به اقدامات اساسی و به‌سازی کسب‌وکارشان بزنند.
شرکتهای کوچک و متوسط که اصطلاحاً به آن Small and medium enterprises) SME) گفته می‌شود، در سراسر دنیا نقش بسزایی در اقتصاد ملی ایفا می‌کنند. این شرکتها بالاترین تعداد سازمان‌های فعال را در اکثر کشورها تشکیل می‌دهند و مرجع مهمی برای نوآوری، اشتغالزایی و رونق محلی هستند. با این حال هیچ تعریف استاندارد جهانی از SME وجود ندارد و کشورهای مختلف از تعاریف متفاوتی استفاده می‌کنند به عنوان مثال؛ در برزیل و مکزیک شرکت‌هایی با کمتر از 100 کارمند، در استرالیا شرکت‌هایی با کمتر از 200 کارمند، در ایالات‌متحده و دانمارک شرکت‌هایی با کمتر از 500 کارمند را به‌عنوان SME طبقه‌بندی می‌نمایند.
شرکت های SME توانایی قابل‌توجهی در مقابله با بازار متغیر امروزی دارند بنابراین در توسعه‌ی اقتصادی نقش مهمی ایفا می‌کنند. بخصوص در کشورهای درحال‌توسعه سهم شرکتهای کوچک و متوسط در رونق اقتصادی بسیار بالاست.
پیشنهاد مطالعه : بازاریابی در شرکتهای کوچک و متوسط SME
در ایران مراجع مختلف تعاریفی از شرکتهای کوچک ارائه داده‌اند که با هم تفاوت‌هایی دارند. وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت جهاد كشاورزی، شرکت‌هایی که تعداد کارمندشان زیر 50 نفر باشد را SME تعریف می‌نمایند. سازمان صنایع کوچک و پارک‌های صنعتی، شرکت‌هایی که بین 5 تا 50 نفر کارمند داشته باشد را SME می‌شناسد و بیش از آن در زمره‌ی شرکتهای بزرگ قرار می‌گیرند. با توجه به آمار بانک مرکزی ایران، شرکتهای زیر 100 نفر در دسته‌ی شرکتهای کوچک قرار می‌گیرند.
در ایران طی سال‌های 1993 تا 2013 به‌طور متوسط علاوه بر این، سهم شرکتهای کوچک و متوسط نسبت به کل شرکتهای ایرانی حدود 95 درصد است. این آمار اهمیت شرکتهای کوچک در سیستم اقتصادی و اجتماعی ایران را نشان می‌دهد.
در هنگام تغییر بازار، SMEها نسبت به سازمان‌های بزرگ انعطاف‌پذیرترند، نوآورترند و و چرخه تصمیم‌گیری سریع‌تری دارند. این ویژگی‌ها به این شرکتها مزیت چابکی بیشتری می‌بخشد و بنابراین بهتر می‌توانند روی مشتریانشان تمرکز کنند.
از طرفی SMEها منابع کمتری دارند این منابع شامل منابع مالی، انسانی، دانش و تخصص می‌باشد. همچنین به‌اندازه کافی روی ابزارهای مدیریت دانش سرمایه‌گذاری نکردند. علاوه بر این، یکی از مهمترین خصوصیات SMEها تحت تأثیر بودنشان از شخص کارآفرین یا مدیر مالک است که تا حد زیادی فرهنگ، ارزش‌ها و روش کاری شرکت را رقم می‌زند.
مشاور مدیریت منابع انسانی در SMEها رسمیت کمتری دارد. در بیشتر آنها فرد مشخصی فرایندهای منابع انسانی مانند استخدام، توسعه شخصی ، پاداش و انگیزه‌دهی را مدیریت نمی‌کند و این فعالیت‌ها بصورت پراکنده و غیررسمی انجام می‌شود. کارآفرینان یا مدیر مالکان نیز اگرچه در حوزه تخصصی کار خود وارد هستند لیکن دانش کمتری در زمینه مدیریتی دارند. برنامه‌ریزی موضوع مهم دیگری است که معمولاً بر اساس شهود و حس شخصی مدیر مالک یا کارآفرین انجام می‌شود.
یکی دیگر از چالشهای شرکتهای SME نگرش نزدیک‌بین آنها و تمرکز بر دستاوردهای کوتاه‌مدت است. برنامه‌ریزی استراتژیک می‌تواند به موفقیت بیشتر SMEها کمک کند اما بیشتر مدیران از آن آگاهی ندارند.
همه خصوصیات ویژه فوق‌الذکر به‌عنوان مزایا و معایب شرکتهای کوچک و متوسط در مقایسه با خصوصیات شرکتهای بزرگ در جدول زیر خلاصه‌شده است.
معایب:
مزایا
شرکتهای SME مزیت‌های بسیاری دارند، تصمیم‌گیری سریع، تطبیق سریع با محیط، پاسخگویی عالی به مشتریان … لیکن عوامل شکست نیز در ذات این شرکتها وجود دارد از جمله برنامه‌ریزی شهودی، عدم مدیریت رسمی، عدم مدیریت منابع مالی و انسانی و به همین دلیل درصد بالایی از این شرکتها نابود شده و به مراحل توسعه نمی‌رسند. یک مدیر موفق SME باید به دنبال گرفتن فرصت‌ها با تکیه بر مزیت‌هایش باشد ولی باید برای رفع این عوامل شکست نیز برنامه‌ریزی کرده و شرکت را از شخص-محوری به سمت سیستم-محوری و برنامه-محوری حرکت دهد تا بتواند در بلندمدت موفقیت شرکتش را تضمین نماید.
منبع مقاله : وب سایت شرکت نجات - ویژگی شرکتهای کوچک و متوسط SME
