اکثر کسانی که در دادگاه های کیفری معرفی شده اند و به اتهامات پوچ متهم شده اند، می دانند که طبق قانون مجازات اسلامی می توانند برای اعاده حیثیت خود اقدام کنند تا از وزن آثار زشت اجتماعی ناشی از تهمت و افترا کاسته شود.
بهترین وکیل خوب اصفهان در این مقاله ابتدا مفهوم اعاده حیثیت را برای شما شرح می دهد تا به جنبه های مختلف اعاده حیثیت نگاهی بیاندازد و سپس در مورد مجازات کیفری اعاده حیثیت و چگونگی اعاده حیثیت صحبت کند. بنابراین پیشنهاد می کنیم مطالعه این مقاله را از دست ندهید و نظرات خود را در این مورد با ما در میان بگذارید.
وکیل باتجربه دعاوی اصفهان می گوید: اکثر عامه مردم با این اصطلاح حقوقی به نام اعاده حیثیت آشنا هستند.
این اعاده حیثیت به اعاده شرف نیز معروف است. اعاده حیثیت یا اعاده شرف به معنای حقوقی مشابه مفهوم رایج است.
اگر شخصی دیگری را به ارتکاب جرمی متهم کرده باشد و آن اتهام صحت نداشته باشد یا در مورد دیگری سخنان نادرست گفته شده باشد به نحوی که آبرو و حیثیت آن شخص خدشه دار شود، آن شخص می تواند علیه خود اقامه دعوی کند و درخواست کند. برای مجازات فردی که به او اتهامات پوچ و نادرست زده است. در کنار این تعریف جامع، مفهوم اعاده حیثیت نیز در برخی قوانین که خالی از لطف نیست رعایت شده است.
اعاده حیثیت در زمان معین می تواند به صورت عذرخواهی و جزای نقدی و هر راه دیگری برای اعاده حیثیت متهم باشد. اما آنچه ما معمولاً از اعاده حیثیت به دست می آوریم، بین دو نفر است که احتمالاً با یکدیگر در چالش هستند و یکی علیه دیگری اطلاعات نادرست منتشر می کند یا به او افترا می زند. در ماده 697 قانون مجازات اسلامی آمده است:
«هر کس به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله درج در روزنامه‌ها یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگری به کسی امری را‌صریحا نسبت دهد یا آن‌ها را منتشر نماید که مطابق قانون آن امر جرم محسوب می‌شود ولی نتواند صحت آن مطالب را ثابت نماید، به مجازات محکوم می‌گردد.»
این جرم معمولاً افترا نامیده می شود. اما در مواردی که انتشار مطلبی تبلیغ فحشا تلقی شود، علیرغم اینکه شخصی بتواند صحت مطالبی را که به آن شخص نسبت داده ثابت کند، مرتکب همچنان به مجازات محکوم می شود. زیرا اشاعه فحشا جرم شخصی است و نباید چنین مواردی در جامعه گسترش یابد.
علاوه بر افترا (یعنی انتساب ارتکاب جرم به شخص) به موجب ماده 698 قانون مجازات اسلامی جرم دیگری مانند نشر مطالب خلاف واقع مطرح شده است که در صورت ارتکاب این جرم باز هم می توان شکایت کرد:
«هر کسی که به قصد ضرر رساندن به دیگری یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی، به وسیله نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هر گونه اوراق چاپی یا خطی با امضا یا بدون امضا، اکاذیب و مطالب دروغی را اظهار نماید یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقیت راسا یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحا یا تلویحا نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق این جرم ضرر مادی یا ضرر معنوی به دیگری وارد شود یا نه، مشمول مجازات خواهد بود؛ ضمن اینکه در صورت امکان، باید اعاده حیثیت صورت گیرد».
به گفته بهترین وکیل اصفهان، طبق قانون مجازات اسلامی مجازات های مختلفی برای اعاده حیثیت کیفری در نظر گرفته شده است و بستگی به این دارد که چه جرمی مرتکب شده است.
مثلاً باید گفت که اگر شخصی به موجب ماده 697 قانون مجازات اسلامی مرتکب افترا شود و شخص دیگری را شفاهی به جرمی متهم کرده باشد و دلیلی برای اثبات آن وجود نداشته باشد به یک ماه محکوم می شود. یک سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق یا حسب مورد یکی از این موارد. اما در صورتی که شخص را به جرم عفت از قبیل زنا یا زنا متهم کرده باشد و دلیل معتبری برای اثبات آن در دادگاه وجود نداشته باشد.
همانطور که بهترین وکیل اصفهان می گوید: کسی که می خواهد اعاده حیثیت کنیم، ابتدا باید دادخواست بدهد و از دادگاه رسیدگی کند. اما در حال حاضر برای انجام اقدامات قانونی برای اعاده حیثیت، شخص مشمول باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قوه قضائیه مراجعه و با ارائه مدارک لازم، دادخواست خود را ثبت کند.
پس از ثبت درخواست اعاده حیثیت در سامانه، این دادخواست به دادگاه صالح ارجاع خواهد شد. قاضی پرونده رسیدگی اولیه به شکایت را انجام می دهد و ممکن است پس از جلسات مقدماتی قرار منع تعقیب صادر کند. به عبارت دیگر کار متهم جرم نبوده و قابل احراز نیست.
