از ابتدای سال ۲۰۲۲، بازار کریپتو ضربه‌های پیاپی را متحمل شده است. با سقوط بیتکوین و اتریوم، کل بازار دچار افت شدیدی شد. در این میان، پلتفرمهای وام‌دهی کریپتو با کاهش شدید ارزش وثایق، کاربران را مجبور به افزودن مارجین‌های بیشتری کردند. در نتیجه، تعداد زیادی از کاربران شروع به برداشت دارایی‌های خود از این پلتفرمها کردند. به دنبال این اتفاقات، برخی از پلتفرمها ورشکست شدند، برخی دیگر برای بقا مجبور به تعدیل نیرو شدند، و حتی سلسیوس نیز نتوانست از این بحران جان سالم به در ببرد.
سرمایه‌گذاران با تأسف به این واقعیت می‌نگرند که پلتفرمهای وام‌دهی کریپتو یکی پس از دیگری ورشکست شدند. با این حال، بسیاری هنوز آشنایی چندانی با این مؤسسات ندارند. امروز به بررسی منشأ این پلتفرمها، نقشی که در بازار کریپتو ایفا می‌کنند و دلایل ورشکستگی آن‌ها می‌پردازیم.
منشا پلتفرمهای وام دهی کریپتویی چیست؟
پیش از ظهور دیفای، تنها امکان خرید و فروش ارزهای دیجیتال در پلتفرمهای معاملاتی وجود داشت. با این حال، با پیشرفت زنجیره‌های عمومی مانند اتریوم، فناوری قراردادهای هوشمند به بلوغ بیشتری رسیده است. امروزه نه‌تنها می‌توانیم دارایی‌های کریپتویی خود را از طریق قراردادهای هوشمند ذخیره کنیم، بلکه می‌توانیم به روش‌های مختلفی با آن‌ها تعامل داشته باشیم.
پیشرفت فناوری‌های دیفای بسیاری از مشتقات مالی سنتی را به بازار کریپتو وارد کرده است که وام‌دهی کریپتو یکی از آن‌هاست. این سیستم امکان استفاده‌ی فعال از دارایی‌های بلااستفاده‌ی کریپتویی را فراهم کرده و گزینه‌های بیشتری را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار داده است. در نتیجه، پلتفرمهای وام‌دهی کریپتو به‌وجود آمده‌اند که به‌عنوان واسطه‌ای میان وام‌دهندگان و وام‌گیرندگان عمل می‌کنند. بازار همچنین شاهد ظهور مؤسسات وام‌دهی برجسته‌ای مانند Celsius، BlockFi، Genesis و Clearpool بوده است. در این پلتفرمها، وام‌دهندگان می‌توانند دارایی‌های کریپتویی خود را در حساب‌های ثبت‌شده‌ی خود سپرده‌گذاری کرده و سود دریافت کنند، درحالی‌که وام‌گیرندگان می‌توانند با وثیقه‌گذاری دارایی‌های خود، وام کریپتویی دریافت کنند.
ضرورت وجود پلتفرمهای وام دهی چیست؟
وام‌دهی در سیستم مالی سنتی به دلیل الزامات سختگیرانه‌اش شناخته شده است که شامل بررسی‌های دقیق اعتباری، داشتن حساب بانکی و جریان نقدی کافی می‌شود.
از سوی دیگر، وام‌دهی کریپتو نیازی به بررسی اعتبار یا داشتن حساب بانکی ندارد، که این امر دسترسی را برای افراد بدون خدمات بانکی در سراسر جهان تسهیل می‌کند. در این سیستم، کاربران می‌توانند تنها با وثیقه‌گذاری دارایی‌های کریپتویی خود، وام فیات یا کریپتو دریافت کنند. در این فرآیند، مؤسسات وام‌دهی نقش حیاتی ایفا می‌کنند.
مؤسسات وام‌دهی به‌عنوان پلی میان وام‌دهندگان و وام‌گیرندگان عمل می‌کنند: وام‌دهندگان کریپتو می‌توانند دارایی‌های بلااستفاده‌ی خود را در حساب‌هایشان سپرده‌گذاری کرده و سود دریافت کنند، درحالی‌که وام‌گیرندگان باید دارایی‌های کریپتویی خود را به‌عنوان وثیقه قرار دهند تا وام فیات یا کریپتو دریافت کنند. این پلتفرمها نرخ سود سپرده و نرخ بهره وام را تعیین کرده و از اختلاف این دو کسب درآمد می‌کنند. علاوه بر این، آن‌ها مسئولیت امنیت وام‌ها و وثایق را نیز بر عهده دارند.
دلایل ورشکستگی برخی پلتفرمهای وام دهی چیست؟
از نظر من، مؤسسات وام‌دهی کریپتو عمدتاً به دو دلیل اصلی ورشکست می‌شوند:
ابتدا، در مقایسه با دارایی‌های مالی سنتی، ارزهای دیجیتال به‌طور قابل‌توجهی نوسانات بیشتری دارند و تغییرات قیمت‌های شدیدی را تجربه می‌کنند. وقتی قیمت‌های کریپتو سقوط می‌کنند، دارایی‌های کریپتویی که توسط وام‌گیرندگان به‌عنوان وثیقه قرار داده شده‌اند، به‌شدت کاهش می‌یابند که این موضوع نیاز به وثیقه بیشتری را ایجاد می‌کند. با این حال، در یک بازار نزولی که بسیاری از کاربران ضررهای سنگینی متحمل شده‌اند، وام‌گیرندگان پول کافی برای اضافه کردن مارجین‌های بیشتر ندارند.
علاوه بر این، زمانی که قیمت‌های کریپتو کاهش می‌یابند، بازار دچار پانیک می‌شود و تعداد بیشتری از سپرده‌گذاران دارایی‌های خود را از مؤسسات وام‌دهی برداشت می‌کنند. در مواجهه با برداشت‌های گسترده، پلتفرمهای وام‌دهی ممکن است به‌دلیل کمبود نقدینگی، برداشت‌ها را محدود یا معلق کنند، که این خود باعث ایجاد پانیک بیشتری می‌شود. به این ترتیب، سپرده‌گذاران بیشتری اقدام به برداشت می‌کنند و بسیاری از این پلتفرمها تصمیم به درخواست ورشکستگی می‌گیرند چون قادر به تحمل فشار ناشی از هجوم برداشت‌ها نیستند.
دوم اینکه، دارایی‌های کریپتویی سپرده‌گذاری‌شده توسط وام‌دهندگان و وثایق کریپتویی ارائه‌شده توسط وام‌گیرندگان هر دو در حساب قرارداد پلتفرمهای وام‌دهی ذخیره می‌شوند و امنیت این دارایی‌ها به امنیت این حساب‌ها بستگی دارد. اگر یک قرارداد هوشمند هک شود، مورد حمله قرار گیرد یا مورد سوءاستفاده قرار گیرد، خسارات عظیمی به دارایی‌های ذخیره‌شده در آن وارد خواهد شد. در چنین شرایطی، ورشکستگی نتیجه‌ای اجتناب‌ناپذیر خواهد بود، زیرا اگر حساب قرارداد پلتفرم توسط هکرها خالی شود، پلتفرم قادر به بازپرداخت دارایی‌ها نخواهد بود.
نفش وام‌ها کریپتویی در اکوسیستم ارزدهای دیجیتال چیست؟
پس از رونق دیفای، تعداد فزاینده‌ای از دارندگان کریپتو تصمیم گرفته‌اند که از طریق سپرده کردن یا استیکینگ کریپتو سود بیشتری کسب کنند. با استفاده از پلتفرمهای وام‌دهی، آن‌ها نه‌تنها می‌توانند دارایی‌های بلااستفاده خود را برای مدت معین به‌عنوان سپرده گذاشته و سود دریافت کنند، بلکه می‌توانند با استفاده از وام‌دهی با وثیقه، مقیاس یا پرتفوی سرمایه‌گذاری خود را گسترش دهند و کریپتوهای بیشتری خریداری کنند.
به‌طور خلاصه، مؤسسات وام‌دهی کریپتو با این که امکان جریان یافتن بیشتر دارایی‌های بلااستفاده را فراهم می‌کنند، نقدینگی بیشتری را برای بازار ایجاد کرده‌اند. آن‌ها نرخ استفاده از کریپتوها را افزایش می‌دهند، عمق معاملات را بیشتر می‌کنند و فاصله‌ی قیمت بین خریداران و فروشندگان را کاهش می‌دهند. با وجود مؤسسات وام‌دهی، لغزش قیمت کاهش می‌یابد و تجربه‌های معاملاتی بهبود می‌یابد.
آینده این پلتفرمها چیست؟
وام‌دهی کریپتو نقش حیاتی در بازار ایفا می‌کند. این سیستم برای بازار کریپتو همانند وام‌دهی سنتی برای سیستم مالی قدیمی است. از طریق پلتفرمهای وام‌دهی، تعداد بیشتری از سرمایه‌گذاران کریپتو می‌توانند به دارایی‌های بیشتری دسترسی پیدا کنند و به این ترتیب، پرتفوی خود را بهینه کرده و درآمد غیرفعال بیشتری کسب کنند. در عین حال، مؤسسات سرمایه‌گذاری سنتی بیشتری به بازار وام‌دهی کریپتو خواهند پیوست و نقدینگی بیشتری را برای فضای کریپتو و گزینه‌های سرمایه‌گذاری متنوع‌تری را برای کاربران فراهم خواهند کرد.
با این حال، بازار وام‌دهی کریپتو هنوز با فشارهای نظارتی سنگینی روبرو است. اگرچه قوانین روشنی برای تنظیم این بازار وجود ندارد، اما با پیشرفت فناوری‌های وب ۳، وام‌دهی کریپتو از سوی کشورهای بیشتری پشتیبانی خواهد شد. در همین حال، مؤسسات بیشتری به این حوزه خواهند پیوست و وام‌دهی کریپتو به یکی از خدمات مالی بنیادی در فضای کریپتو تبدیل خواهد شد و در طول زمان تکامل خواهد یافت.
