سیمین دانشور (۱۳۰۰-۱۳۹۰)، نویسنده و مترجم ایرانی اهل شیراز بود. نویسندهای واقعگرا که آثار مهمی از خود بر جای گذاشت.
سیمین در تاریخ ۸ اردیبهشت در خانوادهای اهل ادب و مرفه به دنیا آمد. مادرش نقاش و پدرش از پزشکان به نام شیراز بود. وی از همان کودکی به ادبیات و شعر علاقهی زیادی داشت و در سن نوجوانی اولین مقالهی خود به نام " زمستان بیشباهت به زندگی ما نیست "، در یک نشریهی کوچک محلی چاپ کرد. در بیست سالگی پدرش را از دست داد و همراه با مادرش به تهران مهاجرت کردند. وی در کنار تحصیل به کار در رادیو تهران مشغول شد و در آن جا با احمد شاملو و علی اکبر کسمایی همکاری کرد. او در رشتهی زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد.
دانشور در سال ۱۳۲۷ با جلال آل احمد که در آن دوران از نویسندگان جوان و موفق بود آشنا شد و سپس ازدواج کردند. سیمین خود در مصاحبههایی که دربارهی زندگی شخصیاش داشته گفته است که نگاه جلال به عنوان یک نویسنده بر سبک و زبان او تاثیر نگذاشته و او یک نویسنده مستقل از همسرش بوده است.
سیمین در سال ۱۳۳۱، در دانشگاه استنفورد آمریکا بورسیه شد و برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت. او در آن جا به ترجمهی آثار معروفی همچون باغ آلبالو و دشمنان اثر چخوف پرداخت. پس از بازگشت به ایران مشغول تدریس در دانشگاه تهران شد.
آتش خاموش، اولین مجموعه داستان سیمین دانشور است که شامل ۱۶ داستان کوتاه است و بین سالهای ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۶ نوشته شدهاند. قهرمان داستانها اغلب ساختارشکنی هستند که با عقبماندگیهای ایران سنتی سر سازگاری ندارند.بیشتر منتقدان، اسن مجموعه داستان را ضعیف ارزیابی دانستهاند. هوشنگ گلشیری نیز داستانهای این مجموعه را سیاهمشق نام نهاده است که تنها داستان «کلاغ کور» بهترین داستان این مجموعه است.
اغلب زنان شخصیتهای اصلی داستانهای دانشور هستند و مردان از دریچهی چشم آنها دیده میشوند. زنانی که از زیستن در جامعهی مردسالار زمان خود خسته و کلافه هستند زیرا که توان بیان خواستهی برابر با مردان را ندارند و در عصر روشنگری به دنبال آرامش در جهت رسیدن به اهداف خود هستند.
زبان نوشتاری سیمین ساده، روان و واقعگرایانه است و از درون جامعهی ایرانی برمیخیزد. نویسنده معمولا از اسامی و افعال بیشتر از هر چیزی استفاده میکند که باعث منحصربه فرد شدن شیوهی نگارشش شده است.
سووشون، معروفترین اثر سیمین دانشور و از رمانهای معروف ایرانی است که برای اولین بار در سال ۱۳۴۸ منتتشر شد. از لحاظ زمانی داستان به فضای سالهای پایانی جنگ جهانی دوم برمیگردد و فضای اجتماعی آن سالهای ایران را بررسی میکند.
سووشون یا سیاووشان برگرفته از عنوان مراسمی برای سوگواری سیاوش است که قهرمان اسطورهای ایران باستان است. داستان ساده آغاز میشود و در همان ابتدا به درونمایهی داستان اشاره میشود.
سووشون، ساختاری دو لایه دارد؛ یک لایهی روایی یا داستانی و یک لایهی رمزی یا تمثیلی. در لایهی زیرین، به برخی از شخصیتها و اشیا کارکرد و ویژگیهای رمزگونه داده شدهاست. دانشور در تمام داستان بر نقش فرهنگ و اختلاف فرهنگی انگلیسیها و ایرانیها اشاره کرده و اشاره میکند که در نهایت هر کس سرانجام به اصل و ریشهی خود بازمیگردد.
پایداری در برابر اشغالگری و غارت در این پیروزی را در درجهای برتر از عشق و علایق شخصی ستایش میکند. نویسنده در پی انتقال این مفهوم است که نسل یا نسلهای آینده موفق به ادامهی راه مبارزان و روشنفکران خواهند شد.
علاوه بر آتش خاموش از دیگر مجموعه داستانهای کوتاه سیمین میتوان به شهری چون بهشت، به کی سلام کنم؟، انتخاب و از پرندههای مهاجر بپرس اشاره کرد.
رمانهای بلند او نیز عبارتنداز:
وی در کنار داستاننویسی به کار ترجمه نیز پرداخته و از آنتوان چخوف، جرج برنارد شاو و آلن پیتون نیز آثاری ترجمه کرده است. او به جز داستان و رمان و نمایشنامه، چند مقاله نیز ترجمه کردهاست که عبارتند از:
سارا صفائی