دارند ما را می‌بینند! این حقیقتی در دنیای دیجیتال است که زندگی فیزیکی همه‌مان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. متاسفانه باید بگویم اوضاع شدیداً خیت است!
هربار که وارد سایتی می‌شویم، آن‌ها از ما اجازه همراهی می‌خواهند؛ یعنی بدانند که از مرورگرمان برای دیدن چه سایت‌هایی استفاده می‌کنیم! این کار با استفاده از کوکی‌ها انجام می‌شود.
بهترین راه برای تعریف کوکی، تشبیه آن به خورده کلوچه است. خورده کلوچه‌های دنیای دیجیتال که روی مرورگر شما پخش می‌شوند – درست مثل خرده کولوچه‌های واقعی – تا تمام فعالیت‌هایمان را زیر نظر داشته باشند!
از طرف دیگر بسیاری از اپلیکیشن‌هایی که رو موبایل‌تان نصب می‌کنید، طالب اجازه دسترسی به دوربین، میکروفون، لیست مخاطبان و ... هستند. شاید پیش خودتان بگویید خوب مگر چه می‌شود؟ مهم‌ترین اتفاقی که رخ می‌دهد، تجاوز به حریم خصوصی شما است. فاجعه!
در این مقاله قصد دارم راجع به یکی از دغدغه‌های ذهنیم، طی چند وقت گذشته صحبت کنم. اینکه چقدر حریم خصوصی همه‌مان در خطر است. البته راه‌های نجات‌تان از این منجلاب را هم بهتان می‌گویم؛ اما اول باید بفهمیم که چرا حریم خصوصی انقدر اهمیت دارد؟
حریم شخصی، حریم خصوصی یا هرچیز دیگری که می‌خواهید اسمش را بگذارید، در دنیای دیجیتال تعریف متفاوت‌تری دارد. شاید در دنیای فیزیکی، تعریف حریم خصوصی می‌تواند داخل منزل هر شخص باشد یا حتی داخل خودرو (در این مورد بین قانون‌گذاران و مردم اختلاف نظر وجود دارد)؛ اما خوب موضوع این مقاله مرتبط با دنیای دیجیتال است.
تعریف حریم خصوصی در دنیای دیجیتال کمی متفاوت است. از آنجایی که خیلی از ما فکر می‌کنیم اینترنت یک دنیای معصوم و بدون ایراد است، هرچه داریم و نداریم را داخل این دنیا با دیگران به اشتراک می‌گذاریم. از خصوصی‌ترین دردودل‌ها و چس‌ناله‌های عاشقی‌مان که یا توئیت می‌شوند یا به‌شکل‌های مختلف در اینستاگرام استوری می‌شوند تا اطلاعات حساب بانکی‌مان! تمام این اطلاعات تشکیل‌دهنده حریم خصوصی‌مان هستند.
کوچک‌ترین اشتباه و لغزش در اینترنت، می‌تواند زندگی‌تان را نابود کند. (حالا فکر نکنید چون سال‌ها است که هیچ اتفاقی برایتان رخ نداده، قرار هم نیست هیچ‌وقت به مشکل بخورید، چون خیلی زرنگید! اتفاق یک‌بار می‌افتد.)
اما درمورد تمام آن دسترسی‌هایی که به اپلیکیشین‌های مختلف داده‌ایم ...! اگر رعایت نمی‌کنیم، حق نداریم از فاجعه احتمالی شکایتی داشته باشیم.
تمام آن اپلیکیشن‌هایی که اجازه دسترسی به دوربین موبایل‌تان را می‌خواهند، می‌توانند هروقت که دل‌شان بخواهد از آن استفاده کنند. حتی می‌توانند با آن عکس و فیلم بگیرند. بدون اینکه شما حتی متوجه شوید!!
وقتی به اپلیکیشن‌های پیام‌رسان مثل Telegram و Whatsapp اجازه دسترسی به میکروفون موبایل‌تان را می‌دهید، آن‌ها می‌توانند به مکالمات شما گوش کنند. به صحبت‌های خصوصی‌ای که با عزیزان‌تان دارید فکر کنید. به حس لو رفتن‌شان! این همان حسی است که موقع تجاوز به حریم خصوصی پیدایش می‌شود.
من خودم احساس می‌کنم اجازه دسترسی به تقویم گوشی، می‌تواند از حالات دیگر هم ترسناک‌تر باشد! مخصوصاً تقویم کسی که برنامه‌های روزانه‌اش را در آن زمان‌بندی کرده است؛ این یعنی اپلیکیشنی که دسترسی دارد، تمام حرکات طرف را می‌داند! حس بد کنترل شدن را احساس می‌کنید؟!
این حقایق ترسناک را به دسترسی‌های دیگری مثل اجازه دسترسی SMS، لیست مخاطبان (Contacts)، حافظه، تلفن و لوکیشن تعمیم دهید.
خوب حالا وقت ارائه راه‌حل است.
به نظر من امکان صفر کردن آسیب‌پذیری حریم خصوصی وجود ندارد. به‌هرحال آنقدر زندگی‌های‌مان به اینترنت گره خورده است که گاهی ناچاریم برخی اطلاعات‌مان را در اختیار اپلیکیشن‌ها و سایت‌های مختلف قرار می‌دهیم.
اما می‌توانیم این خطر را تا حد زیادی کاهش دهیم. درمورد سایت‌ها و کوکی‌های‌شان، می‌توانید مقاله راهنمای پاک کردن کوکی‌ها از مرورگرهای مختلف را در وبلاگ ایران‌سرور بخوانید.
من می‌خواهم ایمن کردن موبایل را یاد بدهم. این کار با محدود کردن دسترسی اپلیکیشن‌های مختلف انجام می‌شود و به دو بخش گوشی‌های اندرویدی و گوشی‌های IOS تقسیم می‌شود.
قبل از هرچیزی کمی از فکرتان استفاده کنید. مثلاً اگر یک اپلیکیشن ادیت عکس و ویدیو اجازه دسترسی به موقعیت مکانی (Location) را از شما می‌خواهد، یعنی یک‌جای کار می‌لنگد. برعکس اپلیکیشن‌هایی مثل Waze اگر اجازه دسترسی به دفترچه تلفن‌تان (Contacts) را بخواهند قابل درک نیست.
هربار که می‌خواهید از اپلیکیشنی برای اولین بار استفاده کنید، باید اجازه دسترسی‌های مختلف را به آن بدهید. در غیر این‌صورت آن هم درست کار نخواهد کرد. قشنگی کار آنجایی است که می‌شود هرموقع که دلتان بخواهد اجازه دسترسی‌ها را از برنامه‌های مختلف سلب کنید.
اولین مرحله ورود به بخش Setting یا تنظیمات است. بعد از آن وارد قسمت Privacy شوید و قسمت اول که Permission Manager نام دارد را لمس کنید.
نکته: نسخه‌های مختلف اندروید، ظاهر متفاوتی با هم دارند. دستورعملی که بالا نوشتم، برای گوشی خودم که نسخه 10 اندروید را دارد عمل می‌کند. در هرصورت هر نسخه‌ای که داشتید، در قسمت سرچ بنویسید Permission کار درمیاد.
بعد از اینکه وارد این بخش شدید، قسمت‌های مختلفی که اپلیکیشن‌ها درخواست استفاده از آن‌ها دارند را می‌بینید. بخش‌هایی مثل Body Sensors (سنسورهای حرکتی)، Calendar (تقویم)، Call logs (لیست تماس‌ها)، Camera (دوربین)، Contacts (لیست مخاطبین)، Location (موقعیت مکانی)، Microphone (میکروفون)، Physical activcity (فعالیت‌های فیزیکی)، SMS، Storage (حافظه)، Telephone و سایر اجازه‌ها.
وارد هر قسمت که بشوید، برنامه‌هایی را می‌بینید که اجازه دسترسی به آن قابلیت را دارند. عکس زیر را ببینید:
همان‌طور که می‌بینید یکی از اپلیکیشن‌هایی که اجازه استفاده از دوربین را در گوشی من دارد، Lightroom است. راستش آخرین باری که از این اپلیکیشن روی گوشیم استفاده کردم برمی‌گردد به خیلی وقت پیش؛ پس لازم نیست که اجازه استفاده از دوربین را داشته باشد. Lightroom را لمس و وارد صفحه جدید می‌شوم.
در این صفحه فقط باید گزینه Deny را به‌جای گزینه Allow انتخاب کنم. به‌همین راحتی! توصیه می‌کنم سرِ حوصله وارد هر بخش شوید. سپس جداگانه بررسی کنید که آیا اپلیکیشن‌هایی که می‌بینید، لزومی به استفاده از قابلیت‌های مختلف دارند؟ اگر نه که اجازه‌شان را سلب کنید.
برای قطع دسترسی اپلیکیشن‌ها به قابلیت‌های مختلف در گوشی‌های آیفون، مطابق زیر عمل کنید.
اول وارد Setting شوید. سپس پایین بیایید تا قسمت Privacy را ببینید. اولین بخش مربوط به Location است. IOS بسیاری از کارهای شما را با استفاده از دسترسی به موقعیت مکانی فراهم می‌کند. بالاتر هم گفتم که اپلیکیشن‌هایی مثل Waze باید به Location دسترسی داشته باشند تا درست کنند؛ اما اپلیکیشن‌هایی مثل توئیتر و اینستاگرام هیچ ضرورتی برای استفاده از این موقعیت ندارند.
قسمت‌های دیگری که زیر قسمت Location قرار دارند هم دیگر امکانات هستند. مثل دوربین، تقویم، گالری و ... . مثلاً عکس زیر را ببینید که مربوط به قابلیت استفاده از میکروفون است.
فکر می‌کنم اپلیکیشن Gmail نیازی به استفاده از میکروفون ندارد، برای قطع دسترسی کافی است اسلایدر را از حالت سبز به حالت سفید برگردانیم.
کمی حساس‌تر باشید! شاید به‌نظرتان عجیب‌وغریب برسد، اما خب سرقت اطلاعات چیز بعید و دور از ذهنی نیست. چه هکرها باشند، چه مقامات بالا و چه شرکت‌های بزرگ تکنولوژی. بالاخره یکی ممکن است هوس کند از سهل‌انگاری ما سوءاستفاده کند.
دیدید که پیشگیری خیلی ساده است و نهایتاً در سخت‌گیرانه‌ترین حالت نیم‌ساعت وقت‌تان را می‌گیرد. حقیقتش من خودم هم تا قبل از نوشتن این مقاله دسترسی برنامه‌های اضافی را قطع نکرده بودم!! انگار یک تنبلی خیلی بی‌مورد مانع انجام کار شود.
درضمن اگر شما دسترسی به میکروفون‌تان را قطع کرده باشید و بقیه دوستان‌تان اینکار را نکرده باشند، بازهم می‌توانند صدای‌تان را شنود کنند. پس این مقاله را برای آن‌ها بفرستید تا همه با هم به بهبود امنیت حریم خصوصی‌مان کمک می‌کنیم.
