قیر یا بیتومن (Bitumen) به عنوان ماده اولیه آسفالت موجود است. حجم عمده قیر مورد نیاز صنایع مختلف از فرآیندهای تولیدی در صنایع پتروشیمی تولید می شود. اما بخش دیگری از این نیاز از دریاچه قیر یا گیلسونایت تامین می شود. برای کسانی که دریاچه آسفالت طبیعی را از نزدیک ندیده اند، این ممکن است کمی عجیب به نظر برسد. اما در حقیقت این دریاچه وجود دارد و به جای آب پر از قیر است.
به زبان ساده، قیر طبیعی ماده ای است که میلیون ها سال در زیر زمین و تحت فشار تولید می شود. این ماده به دلایل مختلف از جمله شکستگی هایی که در سطوح مختلف پوسته زمین رخ می دهد و در نتیجه یک دریاچه آسفالتی طبیعی به وجود می آید به سطح می آید و می جوشد.
شکست در سطوح مختلف زمین نیز به دلیل بلایای طبیعی مانند زلزله و رانش زمین رخ می دهد. اما همانطور که گفتیم کشورهای کمی به چنین منابعی دسترسی دارند. ایران در کنار کانادا، عراق، استرالیا، ونزوئلا و روسیه از این نعمت برخوردار است.
بزرگترین منبع و ذخایر قیر جهان یا گیلسونایت در کانادا واقع شده است. ماسه های نفتی آتاباسکا در شمال شرقی آلبرتا منبع عظیمی از این ماده معدنی ارزشمند است. اما به عنوان یک دریاچه، این بزرگترین دریاچه آسفالت طبیعی در دهکده La Brea در جنوب غربی ترینیداد و توباگو است.
عمیق ترین قسمت دریاچه 75 متر عمق دارد و مساحت کل آن حدود 400 هزار متر مربع است. به نظر نمی رسد دریاچه حرکت کند. اما قیر موجود در آن به نرمی در حال حرکت است و امواج کوچک ایجاد شده در سطح دریاچه این موضوع را تایید می کند.
قیر موجود در دریاچه آسفالت طبیعی نسبتاً سفت است و اگر روی آن حرکت کنید غرق نمی شود. اما اگر مدت طولانی روی سطح دریاچه بایستید، کم کم در آن فرو خواهید رفت.
این دریاچه هزاران سال قدمت دارد و در طی فرآیند فرورانش به وجود آمده است و نزدیکی نفت خام به مخازن زیرزمینی به شکل گیری آن کمک کرده است. در سطح نیز تبخیر باعث سخت شدن روغن و تشکیل آسفالت سنگین می شود. این دریاچه در سال 1595 کشف شد. اما استخراج تجاری از آن در سال 1867 آغاز شد.
برآوردها نشان می دهد که تا امروز حدود 10 میلیون تن آسفالت از این دریاچه آسفالت طبیعی استخراج شده و مابقی منابع حدود 6 میلیون تن است. جالب است بدانید که این دریاچه به عنوان یک جاذبه گردشگری نیز به حساب می آید و سالانه هزاران نفر از آن بازدید می کنند. استخراج قیر معدنی و قیر طبیعی نیز فرآیند مهمی است که باید به درستی انجام شود و به تجهیزات و دستگاه های مختلفی نیاز دارد و در مراحل مختلفی انجام می شود.
