اسپیکینگ آیلتس یکی از بخشهایی است که بسیاری از داوطلبان بیشترین اضطراب را در آن تجربه میکنند. برخلاف تصور عموم، این بخش تنها ارزیابی لغت و گرامر نیست، بلکه معیارهای متعددی مانند روانی، انسجام، دامنه واژگان، دقت دستوری و تلفظ در نمره نهایی تأثیرگذار هستند. تجربه شرکت در آزمون آزمایشی آیلتس بهخوبی نشان میدهد که بسیاری از زبانآموزان به دلیل بیتوجهی به برخی نکات کلیدی، دچار خطاهایی میشوند که مانع کسب نمره مطلوب در اسپیکینگ خواهد شد. در ادامه، به بررسی رایجترین اشتباهات زبانآموزان در این بخش میپردازیم.
یکی از اشتباهات متداول، تکیه بر پاسخهای از پیش حفظشده است. بسیاری از داوطلبان برای اینکه اضطراب کمتری داشته باشند، جملات و پاراگرافهایی را از منابع آماده به خاطر میسپارند. با این حال، ممتحن بهراحتی متوجه مصنوعی بودن این پاسخها میشود. استفاده از چنین روشی نهتنها کمکی به کسب نمره بالا نمیکند، بلکه نشاندهنده ضعف در مهارت گفتاری است. راهکار درست، تمرین ایدهپردازی و بیان پاسخها به شکل طبیعی و شخصیسازیشده است.
زبانآموزان اغلب هنگام فکر کردن به جواب، دچار مکثهای طولانی میشوند یا برای پر کردن سکوت از کلماتی مثل "uh" یا "um" استفاده میکنند. این موضوع روانی گفتار را تحتتأثیر قرار میدهد. بهتر است به جای مکث طولانی، از عبارتهایی مانند “That’s an interesting question” یا “Let me think for a moment” استفاده شود تا زمان کافی برای فکر کردن به دست آید.
داشتن دامنه واژگان محدود باعث میشود داوطلب بارها از کلمات ساده و تکراری استفاده کند. این موضوع نمره بخش Lexical Resource را کاهش میدهد. برای مثال، استفاده مداوم از کلمه good بهجای واژگان متنوعی مانند fantastic, excellent, remarkable نشاندهنده ضعف در دانش واژگانی است. راهکار، یادگیری و تمرین کاربرد واژگان مترادف و متناسب با موضوعات مختلف است.
یکی از رایجترین مشکلات، ترجمه کلمه به کلمه از فارسی است. این کار باعث ساختارهای غیرطبیعی و نادرست میشود. مثلاً جمله «من به شدت گرسنه بودم» اگر بهطور مستقیم ترجمه شود، به شکل نادرست “I was very much hungry” بیان میشود. در حالیکه شکل طبیعی آن “I was starving” است. تمرین شنیدن و تقلید از گفتار بومیها میتواند این مشکل را برطرف کند.
برخی داوطلبان بدون ساختار مشخص به سوالات پاسخ میدهند و افکارشان پراکنده است. این موضوع معیار Coherence and Cohesion را کاهش میدهد. استفاده از واژگان ربطی مانند however, on the other hand, for example کمک میکند پاسخها منطقی و منسجم به نظر برسند.
یکی از اشتباهات رایج، پاسخ دادن با جملات بسیار کوتاه است. برای مثال:
ممتحن: “Do you like reading books?”
داوطلب: “Yes, I do.”
این پاسخ کامل نیست و نشاندهنده ضعف در توسعه ایده است. پاسخ بهتر این است که توضیح مختصری اضافه شود: “Yes, I do. I enjoy reading novels, especially historical fiction, because they help me relax after work.”
تلفظ نادرست واژگان و تلاش برای تقلید لهجههای غیرواقعی یکی دیگر از اشتباهات داوطلبان است. ممتحن به دنبال وضوح و طبیعی بودن گفتار است، نه لهجه خاص بریتیش یا امریکن. تمرکز روی استرس واژهها و آهنگ طبیعی جملات بسیار مؤثرتر از تقلید لهجه خواهد بود.
خطاهای گرامری مکرر، بهویژه در زمانها، تأثیر منفی زیادی بر نمره دارد. مثلاً بسیاری از داوطلبان در استفاده از زمان گذشته ساده و حال کامل دچار اشتباه میشوند. برای مثال:
❌ “I have went to London last year.”
✅ “I went to London last year.”
توجه به ساختارهای پرکاربرد و تمرین آنها پیش از آزمون ضروری است.
در بخش دوم اسپیکینگ، داوطلبان معمولاً یا زودتر از دو دقیقه صحبتشان تمام میشود یا در اواسط کار مکث میکنند. علت این مشکل، نداشتن ساختار ذهنی برای سازماندهی محتواست. بهترین راهکار، استفاده از ساختار سهمرحلهای است: مقدمه، توضیح جزئیات، و جمعبندی. یادداشتبرداری کوتاه در یک دقیقه آمادگی نیز کمک بزرگی خواهد بود.
بسیاری از زبانآموزان تنها به مطالعه تئوری بسنده میکنند و هیچگاه شرایط آزمون واقعی را تجربه نمیکنند. این موضوع باعث اضطراب شدید در روز امتحان میشود. تمرین با پارتنر یا استاد در شرایط شبیهسازیشده باعث میشود اعتمادبهنفس داوطلب افزایش یابد و از بروز اشتباهات جلوگیری شود.
بعضی داوطلبان تصور میکنند تلفظ نقش کمی در نمره دارد، در حالی که Pronunciation یکی از چهار معیار اصلی است. استفاده از لحن یکنواخت باعث خستگی شنونده و کاهش نمره خواهد شد. تغییر تن صدا، تأکید روی کلمات کلیدی، و استفاده از استرس مناسب، گفتار را طبیعیتر و جذابتر میکند.
برخی داوطلبان برای تحتتأثیر قرار دادن ممتحن، پاسخهای غیرواقعی و غیرقابلباور ارائه میدهند. این کار باعث میشود گفتار غیرطبیعی و غیرصادقانه به نظر برسد. بهتر است پاسخها ساده، واقعی و بر اساس تجربه شخصی باشند.
خیلی از داوطلبها به جای اینکه همون سؤال رو جواب بدن، وارد حاشیه میشن یا درباره موضوعات بیربط حرف میزنن. ممتحن دنبال پاسخ واضح به همون سؤال مشخصه. مثلاً وقتی پرسیده میشه “Do you like traveling?” فقط گفتن «Yes, I do» یا صحبت کردن درباره دوستها بدون اشاره به سفر، خطاست.
بعضیها فکر میکنن هرچی اصطلاح بیشتری بهکار ببرن، نمرهشون بالاتر میشه. اما استفاده غیرطبیعی یا اشتباه از اصطلاحات نتیجه معکوس داره. بهتره اصطلاحها رو فقط جایی بیارید که واقعاً مناسب باشن.
وقتی کل جوابها با یک تُن یکنواخت بیان میشن، حتی اگر درست باشن، ممتحن حس میکنه زبانآموز بهزور داره جواب میده. تغییر لحن، بالا و پایین کردن صدا، و نشون دادن هیجان در جوابها امتیاز Pronunciation رو بالا میبره.
تکرار مداوم عبارتهای کلیشهای باعث میشه جوابها مصنوعی بهنظر برسه. ممتحن میخواد بینه چطور ایدههاتون رو شخصی و خلاقانه بیان میکنید، نه اینکه فقط چند قالب آماده رو تکرار کنید.
گاهی داوطلبها از استرس یا عجله، وسط سؤال ممتحن شروع به جواب دادن میکنن. این کار نشوندهنده عدم توجه و احترامه و تأثیر منفی روی ارزیابی کلی میذاره. باید صبر کنید سؤال کامل بشه و بعد جواب بدید.
برای تحتتأثیر قرار دادن ممتحن، بعضیها سعی میکنن جملات طولانی و پیچیده بسازن. نتیجه این کار اغلب اشتباهات گرامری و جملههای نامفهومه. بهتره جملات ساده، درست و روشن بگید تا هم طبیعی باشه و هم خطا کمتر.
یکی از معیارهای قوی بودن پاسخ، آوردن مثال شخصیه. وقتی فقط جواب کلی بدید، ممتحن حس میکنه سطح زبانتون پایینه. مثلاً اگه بگید “I like sports”، خیلی کوتاهه؛ ولی اگه بگید “I like sports, especially football, because I used to play it in school competitions”، جواب کاملتره.
خیلیها وقتی مطمئن نیستن، سؤال رو تکرار میکنن. مثلاً ممتحن بپرسه “What’s your favorite type of food?” و شما بگید “My favorite type of food… my favorite type of food is…”. این کار نشون میده اعتمادبهنفس کافی ندارید.
برخی داوطلبان از ترس اینکه جوابشان کوتاه نشود، بیش از حد توضیح میدهند و حتی از موضوع اصلی دور میشوند. ممتحن دنبال جواب مرتبط و کنترلشده است. طول جواب باید متعادل باشد؛ نه یک جملهای و نه چند پاراگرافی.
هرچند اسپیکینگ آیلتس بیشتر روی زبان تمرکز دارد، اما زبان بدن و تماس چشمی هم اهمیت دارد. داوطلبی که سرش را پایین میاندازد یا خیلی خشک مینشیند، اعتمادبهنفس کمتری نشان میدهد. نگاه دوستانه و حالت طبیعی بدن باعث میشود ارتباط بهتری با ممتحن شکل بگیرد.
جمعبندی
اسپیکینگ آیلتس تنها یک گفتوگوی ساده نیست، بلکه ارزیابی چندبُعدی از مهارتهای زبانی داوطلب است. اشتباهات رایجی مانند حفظ کردن پاسخها، مکثهای طولانی، محدودیت واژگان، خطاهای گرامری و نداشتن انسجام، میتوانند نمره نهایی را بهطور جدی کاهش دهند. با شناسایی این خطاها و تمرین هدفمند، زبانآموزان میتوانند عملکرد بهتری در آزمون داشته باشند و با اعتمادبهنفس بیشتری در جلسه حاضر شوند.
