روند ایجاد یک طرح خلاقانه یکی از مهارت‌های مهم در هر حوزه‌ای، توانایی ایجاد یک طرح خلاقانه است. یک طرح خلاقانه، طرحی است که از الگوها و روش‌های موجود فراتر رود و راه‌حل‌های جدید و نوآورانه برای مسائل و نیازهای مخاطبان ارائه دهد. برای ایجاد یک طرح خلاقانه، می‌توان از روند تفکر طراحی (Design Thinking) استفاده کرد. تفکر طراحی، یک روش منطقی و مرحله‌ای است که با درک عمیق مشتریان و کاربران، ایده‌های خلاقانه را تولید، ارزیابی و پیاده‌سازی می‌کند1. روند تفکر طراحی شامل پنج مرحله اصلی است:
همدلی (Empathy): در این مرحله، هدف درک نیازها، احساسات، تجربیات و چالش‌های کاربران است. برای این منظور، می‌توان از روش‌های مختلفی مانند مصاحبه، مشاهده، نقش‌بازی و غیره استفاده کرد. این مرحله به ایجاد همدردی و ارتباط با کاربران کمک می‌کند و اساس ایده‌پردازی را فراهم می‌آورد.
2. تعریف مسئله (Define): در این مرحله، هدف تبدیل داده‌ها و اطلاعات به‌دست‌آمده از مرحله قبل به یک مسئله واضح و مشخص است. برای این منظور، می‌توان از روش‌های مختلفی مانند تحلیل محتوا، دسته‌بندی، ساخت نقشه ذهنی و غیره استفاده کرد. این مرحله به تعیین هدف و محدوده طرح کمک می‌کند و اساس خلاقیت را فراهم می‌آورد.
3. ایده‌پردازی (Ideate): در این مرحله، هدف تولید ایده‌های متعدد و متنوع برای حل مسئله تعریف‌شده است. برای این منظور، می‌توان از روش‌های مختلفی مانند مغز‌فعالی (Brainstorming)، مغز‌فعالی معکوس (Reverse Brainstorming)، مغز‌فعالی ۶-۳-۵، SCAMPER، ماتریس مورفولوژیک و غیره استفاده کرد. این مرحله به ایجاد تنوع و امکان انتخاب راه‌حل‌های بهتر کمک می‌کند و اساس نوآوری را فراهم می‌آورد.
4. نمونه‌سازی (Prototype): در این مرحله، هدف ساخت نمونه‌های اولیه و ساده از ایده‌های انتخاب‌شده است. برای این منظور، می‌توان از روش‌های مختلفی مانند ساخت مدل‌های سه‌بعدی، طراحی نمایش‌های تعاملی، ساخت داستان‌های کاربری و غیره استفاده کرد. این مرحله به ارزیابی عملکرد و کارایی ایده‌ها کمک می‌کند و اساس بهبود را فراهم می‌آورد.
5. آزمایش (Test): در این مرحله، هدف آزمودن و ارزیابی نمونه‌های ساخته‌شده با درگیر کردن کاربران است. برای این منظور، می‌توان از روش‌های مختلفی مانند آزمون‌های کاربری، آزمون‌های میدانی، آزمون‌های A/B و غیره استفاده کرد. این مرحله به دریافت بازخورد و یافتن نقاط قوت و ضعف ایده‌ها کمک می‌کند و اساس تکامل را فراهم می‌آورد. این روند می‌تواند به‌صورت تکراری و چرخه‌ای انجام شود تا به یک طرح خلاقانه و کارآمد برسد. برای موفقیت در این روند، لازم است که از تفکر انتقادی، تفکر مثبت، تفکر گروهی و تفکر انعطاف‌پذیر بهره ببریم. همچنین باید از ترس شکست، تعصبات شخصی، تنگ‌نظری و تقلید بپرهیزیم. با این روش، می‌توانیم یک طرح خلاقانه را از مرحله ایده تا مرحله اجرا به‌وجود آوریم و ارزش‌های جدیدی را برای مخاطبان خود ایجاد کنیم.
