کودکان باید به صورت طبیعی شیطان و فعالیت بیش از حد داشته باشند.
منتهی در قدیم عقیده بر این بود که کودک باید ساکت بنشیند و…
ولی الان برعکس شده و اگر کودکی ساکت بنشیند می گویند احتمال اختلال وجود دارد.
البته لازم به ذکر است که : به دلیل محیط کوچکی که کودکان امروزه دارند ، بیشتر شیطنت و فعالیت بیش از حد آنها به چشم می آید که به همین دلیل متاسفانه مادران بیشتر از اندازه فکر می کنند که کودکشان بیش فعال است در حالی که کودک ممکن است کودک پرجنب و جوش باشد.
در دهه ۱۹۶۰ به این بیماری اراده انفجاری یا آسیب خفیف مغزی می گفتند.
در سال ۱۹۹۱ آموزش و پرورش آمریکا این اختلال را مورد تائید قرار داد و در سال ۱۹۹۴ نام ADHD ( بیش
فعالی و عدم تمرکز و توجه ) در DSM-IV برای این اختلال بیان شد.
تا دو دهه قبل نظر بر این بود که بیش فعالی و عدم تمرکز و توجه به نوجوانی و بزرگسالی کشیده
نمی شود ولی امروزه اعتقاد دارند که اینگونه نیست و درصد بسیاری از این بیش فعالی و عدم تمرکز و توجه
به نوجوانی سرایت و مشکلات سازگاری بوجود می آورد.
برخی از عواملی که باعث ایجاد بیش فعالی و عدم توجه و تمرکز در کودکان می شود عبارتند از:
۱) وراثت:
وراثت بوسیله شجره نامه ، دوقلوها (تک تخمکی ها ژنتیک اشان عیناً شبیه هم است )، مطالعه خویشاوندان (درصد بالایی در خویشاوندان بیش فعالی یا اختلالات مشابه مثل سلوک وجود دارد)
۲) عوامل عصبی و شیمیایی :
امواج آهسته افراد بیش فعال و دارای عدم تمرکز و توجه (خصوصاً امواج تتا) کمتر از کودکان دیگر است.
(نوروترانسمیترهای نوراپی نفرین و دوپامین در بیش فعالی مهم هستند) که تماماً توسط نقشه مغزی در کلینیک درمان بیش فعالی مورد ارزیابی قرار می گیرد.
۳) تفاوت هایی در اندام مغزی افراد معمولی و بیش فعال دیده شده است از جمله :
اینکه اندازه هسته دُم دار نیمکره چپ در افراد عادی از نیمکره راست بزرگتر است ولی در افراد بیش فعال این دو با هم برابر هستند.
قسمت پیش پیشانی در حل مسئله، توجه پایدار و برنامه ریزی فوق العاده مهم است که در افراد بیش فعال این قسمت آسیب دیده و قسمت هیجانی فرد از بین رفته است.
کودکان بیش فعال دستگاه شبکیه مغزشان ضعیف است.
دستگاه شبکیه مغزی انسان که به آن دستگاه فعال ساز صعودی می گویند دستگاهی است که هوشیار و بیدار نگه داشتن انسان را تنظیم می کند.
اگر این دستگاه قوی باشد یعنی فرد نیاز به محرک کم دارد و یک محرک خیلی کم هم این دستگاه را به حالت بهینه می رساند.
اگر فرد دستگاه ضعیفی داشته باشد یعنی : به محرک خیلی قوی احتیاج دارد و محرک خیلی پائین او را ناراحت می کند. پس ADHD احتیاج به محرک زیاد و برعکس اوتیسم احتیاج به محرک کم دارد و اگر زیاد باشد احساس ناراحتی می کند.
لازم به ذکر است که :
درونگراها دستگاه شبکیه ای قوی و برونگراها دستگاه شبکیه ای ضعیف دارند.
مثلاً آنهایی که می گویند صدای موسیقی را زیادتر کن.
(به شرطی که مشکل شنوایی نداشته باشند) بیش فعال و برونگرا و دارای عدم تمرکز و توجه هستند.
(البته در جمعی که اکثرا افراد با صدای معمولی لذت می برند) و آنهایی که می گویند کمتر کن، درونگرا هستند).
۴) مسمومیت با سُرب:
مسمومیت با سُرب در بیش فعالی نقش دارد.
سُرب در رنگ های شیمیایی، بنزین، افزودنی های موادغذایی، خاک (کسانی که هرزه خواری می کنند)
دیده می شود.
کودکانی که در حومه شهرها زندگی می کنند چون کارخانه ها در آنجا زیاد است.
(بخاطر تولید سُرب) برای همین اختلال بیش فعالی و عدم تمرکز و توجه در میانشان بیشتر است.
و این موضوع مهمی برای تشخیص و ارزیابی درمان بیش فعالی می باشد.
۵) کودکانی که در موسسات نگهداری کودکان پرورش پیدا می کنند :
این کودکان نسبت به آنهایی که در خانه بزرگ می شوند، بیشتر دچار بیش فعالی و عدم تمرکز و
توجه خواهند شد.
۶) مشکلات بین والدین :
بعضی اوقات بیش فعالی نشان دهنده مشکلات و تعارض بین والدین است.
که در این خصوص والدین هم توسط متخصص درمان بیش فعالی مورد سنجش قرار می گیرند.
در واقع این کودکان اصطلاحاً در خانواده پر از تنشی بزرگ شده اند که شیوه تربیت شان تنبیه بوده است.
البته خانواده باعث اختلال بیش فعالی و عدم تمرکز و توجه در کودک نمی شود و بیشتر بچه بیش فعال، خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد.
ثابت شده هر چقدر سطح فرهنگ و اقتصاد خانواده ای پائین تر باشد احتمال اینکه کودکی دچار بیش فعالی شود، بیشتر است چون جنین در این خانواده ها دچار مشکلات عدیده ای خواهد شد.
در کل این عوامل به علاوه عوامل دیگر باعث بیش فعالی در فرد می شود که در درمان این موضوع خیلی مهم است چون تشخیص و ارزیابی علت بیش فعالی ۵۰ درصد درمان است و به روانشناس کمک می کند که درمان را با موفقیت طی کند.
نویسنده : سید مصطفی حسینی
