تشخیص فرش دستباف اصیل از تقلبی نیازمند توجه به جزئیات و دقت در مشاهده مشخصات خاص فرش است. فرش‌های دستباف به دلیل کیفیت بالا، اصالت و ارزش هنری بالایی که دارند، بسیار محبوب هستند و همین امر باعث شده تقلب در این حوزه نیز رایج شود. در ادامه به مهم‌ترین روش‌های تشخیص فرش دستباف اصیل از تقلبی اشاره می‌کنم:
1. بررسی پشت فرش
یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین راه‌ها برای تشخیص فرش دستباف از تقلبی، بررسی پشت فرش است:
فرش دستباف: پشت فرش باید طرح‌ها و گره‌های فرش را به وضوح نشان دهد. گره‌ها نامنظم هستند و ممکن است در بخش‌های مختلف فرش کمی تفاوت در اندازه گره‌ها دیده شود. همچنین رنگ پشت فرش نزدیک به رنگ روی فرش است.
فرش ماشینی: در فرش‌های ماشینی، پشت فرش معمولاً بافتی منظم و همگون دارد و گره‌ها دقیق و یکسان هستند. پشت فرش ماشینی غالباً با نخ‌های نازکی از پلی‌استر یا نخ مصنوعی دوخته می‌شود.
2. بررسی گره‌ها
فرش دستباف: فرش‌های دستباف با گره‌های پیچیده و دست‌ساز تولید می‌شوند. این گره‌ها ممکن است کمی نامنظم باشند. تعداد گره‌ها در هر سانتی‌متر مربع یا تراکم فرش یکی از مهم‌ترین عواملی است که کیفیت فرش دستباف را نشان می‌دهد. هرچه تراکم گره‌ها بیشتر باشد، کیفیت و دوام فرش نیز بالاتر است.
فرش ماشینی: گره‌های فرش ماشینی به صورت مکانیکی و با دستگاه زده می‌شوند و همگی منظم و یکسان هستند. هیچ تفاوتی در اندازه یا شکل گره‌ها وجود ندارد.
3. لبه‌ها و ریشه‌ها
فرش دستباف: ریشه‌های فرش دستباف قسمتی از بافت اصلی فرش هستند و به‌صورت دستی به انتهای فرش متصل می‌شوند. ریشه‌ها از همان نخ‌هایی ساخته می‌شوند که بافنده در بافت فرش استفاده کرده است.
فرش ماشینی: ریشه‌های فرش ماشینی به صورت جداگانه به فرش اضافه می‌شوند و با دوخت به لبه فرش متصل می‌گردند. این ریشه‌ها از نخ‌های مصنوعی یا پلی‌استر ساخته می‌شوند و به‌راحتی قابل تشخیص هستند.
4. رنگ‌های استفاده شده
فرش دستباف: فرش‌های دستباف از رنگ‌های طبیعی (گیاهی، معدنی یا حیوانی) استفاده می‌کنند. این رنگ‌ها درخشش طبیعی دارند و معمولاً با گذر زمان زیباتر می‌شوند. تغییرات جزئی در رنگ فرش دستباف به دلیل استفاده از مواد طبیعی و دستبافت بودن آن عادی است و به اصالت فرش اشاره دارد.
فرش ماشینی: در فرش‌های ماشینی از رنگ‌های مصنوعی و شیمیایی استفاده می‌شود. این رنگ‌ها درخشش غیرطبیعی دارند و در طول زمان ممکن است محو شوند یا تغییر کنند.
5. طرح و نقوش
فرش دستباف: نقوش در فرش دستباف اغلب نامتقارن و گاهی با کمی خطاهای جزئی همراه هستند. این خطاهای کوچک نشانه‌ای از هنر دست و منحصر به فرد بودن فرش است. همچنین طرح‌های فرش دستباف عموماً پیچیده‌تر و با جزئیات بیشتری همراه است.
فرش ماشینی: طرح‌های فرش ماشینی به دلیل تولید صنعتی کاملاً منظم و دقیق هستند و هیچ خطایی در نقوش دیده نمی‌شود. تکرار بی‌نقص نقوش و عدم وجود تفاوت در بخش‌های مختلف فرش، از ویژگی‌های فرش‌های ماشینی است.
6. بافت نامنظم
فرش دستباف: نامنظمی‌هایی در ابعاد و بافت فرش‌های دستباف طبیعی است. برای مثال، ممکن است فرش در برخی قسمت‌ها کمی باریک‌تر یا پهن‌تر باشد که این نشانه‌ای از دست‌ساز بودن آن است.
فرش ماشینی: فرش‌های ماشینی کاملاً منظم و یکنواخت هستند و هیچگونه نامنظمی در ابعاد یا بافت آن‌ها دیده نمی‌شود.
7. نرمی و حس لمسی
فرش دستباف: فرش‌های دستباف، به خصوص فرش‌های پشمی یا ابریشمی، نرمی و لطافت خاصی دارند. لمس فرش دستباف احساس طبیعی و گرمی به دست می‌دهد.
فرش ماشینی: فرش‌های ماشینی، به خصوص آن‌هایی که از مواد مصنوعی تولید شده‌اند، حس پلاستیکی و مصنوعی دارند. این نوع فرش‌ها اغلب به اندازه فرش دستباف نرم و لطیف نیستند.
8. قیمت
فرش دستباف: قیمت فرش دستباف به دلیل استفاده از مواد طبیعی و فرآیند زمان‌بر و پیچیده‌ای که در بافت آن دخیل است، بسیار بالاتر از فرش‌های ماشینی است. اگر قیمت فرش بسیار پایین به نظر برسد، احتمال تقلبی بودن آن وجود دارد.
فرش ماشینی: فرش‌های ماشینی معمولاً قیمت پایین‌تری دارند و به دلیل تولید انبوه و مواد مصنوعی، مقرون به صرفه‌تر هستند.
9. بوی فرش
تشخیص فرش دستباف اصیل از تقلبی نیاز به دقت و توجه به جزئیات دارد. بررسی گره‌ها، پشت فرش، ریشه‌ها، طرح و نقوش، رنگ‌ها و حتی بوی فرش می‌تواند به شما کمک کند تا فرش اصیل را تشخیص دهید. همچنین خرید از فروشگاه‌های معتبر همچون اریاس (https://arias.ir/) و متخصصان این حوزه می‌تواند تضمینی برای اصالت و کیفیت فرش دستباف شما باشد. در این فروشگاه‌ها، با دریافت مشاوره تخصصی و بررسی دقیق ویژگی‌های فرش، می‌توانید با اطمینان کامل از انتخاب خود لذت ببرید. این انتخاب نه تنها از نظر زیبایی، بلکه از لحاظ سرمایه‌گذاری نیز برای شما سودمند خواهد بود، چرا که فرش‌های دستباف اصیل ارزش بالایی در طول زمان پیدا می‌کنند.
