تابلو فرش‌های دستباف، به‌عنوان آثار هنری ارزشمند و گران‌بها، نیاز به مراقبت ویژه دارند تا هم زیبایی و هم دوام خود را حفظ کنند. این فرش‌ها از آنجا که با استفاده از الیاف طبیعی مانند پشم، ابریشم و نخ‌های رنگی بافته می‌شوند، بسیار حساس هستند و ممکن است در صورت برخورد با شرایط نادرست دچار آسیب شوند. شستشو و ترمیم تابلو فرش دستباف نیاز به روش‌ها و دقت خاصی دارد که با رعایت اصول صحیح می‌توان از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرده و زیبایی آن‌ها را برای سال‌ها حفظ نمود. در این مقاله، به بررسی روش‌های اصولی شستشو و ترمیم تابلو فرش دستباف پرداخته می‌شود.
1. اهمیت مراقبت صحیح از تابلو فرش‌های دستباف
تابلو فرش‌های دستباف به‌دلیل بافت خاص و ظریف خود نیاز به مراقبت ویژه دارند. این تابلو فرش‌ها علاوه بر جنبه تزئینی، نمادی از هنر و فرهنگ ایرانی هستند و در طول زمان ممکن است به‌دلیل کثیفی، گردوغبار، آسیب‌های فیزیکی یا حتی قرارگیری در معرض نور خورشید دچار تغییر رنگ یا آسیب شوند. شستشو و ترمیم مناسب تابلو فرش دستباف می‌تواند عمر آن‌ها را افزایش دهد و زیبایی اولیه آن‌ها را به مدت طولانی حفظ کند.
2. روش‌های صحیح شستشو تابلو فرش دستباف
الف) شستشوی خشک:
شستشوی خشک یکی از روش‌های متداول برای تمیز کردن تابلو فرش‌های دستباف است. در این روش، از جاروبرقی با قدرت کم یا قلم‌موی نرم برای زدودن گردوغبار و آلودگی‌ها از سطح فرش استفاده می‌شود. این کار باید با دقت و به آرامی انجام شود تا از آسیب به بافت و رنگ‌های تابلو فرش جلوگیری شود. جاروبرقی نباید به‌طور مستقیم روی فرش قرار گیرد، بلکه باید با فاصله کمی از آن قرار داده شود.
ب) شستشوی با آب سرد:
اگر تابلو فرش شما به شستشو نیاز دارد، بهتر است از آب سرد استفاده کنید. شستشوی تابلو فرش با آب داغ می‌تواند به رنگ‌های طبیعی فرش آسیب برساند و باعث کم‌رنگ شدن آن‌ها شود. برای شستشو، از شوینده‌های ملایم و مخصوص فرش استفاده کنید. مواد شوینده قوی می‌توانند به بافت فرش آسیب وارد کنند. همچنین، در حین شستشو باید فرش را به آرامی فشار دهید و از مالش زیاد جلوگیری کنید.
ج) خشک کردن تابلو فرش:
پس از شستشو، تابلو فرش باید به‌طور طبیعی خشک شود. بهترین روش خشک کردن تابلو فرش، پهن کردن آن در مکانی خشک و سایه‌دار است. از قرار دادن فرش در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کنید، زیرا تابش مستقیم نور خورشید می‌تواند باعث رنگ پریدگی و آسیب به الیاف فرش شود. همچنین، باید از چرخاندن فرش یا پیچاندن آن خودداری کنید تا از آسیب به بافت جلوگیری شود.
3. روش‌های ترمیم تابلو فرش دستباف
الف) ترمیم گره‌های از دست رفته:
یکی از مشکلات رایج تابلو فرش‌های دستباف، از دست رفتن گره‌ها و ریزش نخ‌ها به‌دلیل استفاده مداوم یا آسیب‌های فیزیکی است. ترمیم گره‌های از دست رفته نیاز به دقت و مهارت خاصی دارد. این کار باید توسط یک فرش‌باف حرفه‌ای انجام شود تا گره‌ها به‌درستی جایگزین شوند و فرش دوباره به شکل اولیه خود بازگردد. در این فرایند، نخ‌ها باید با الیاف مشابه و هم‌خوان با رنگ اصلی فرش تعویض شوند تا ترمیم به‌طور طبیعی و بدون برجستگی انجام شود.
ب) ترمیم رنگ‌ها و نقوش:
اگر تابلو فرش شما دچار رنگ پریدگی یا آسیب به نقوش شده است، می‌توانید از رنگ‌های طبیعی و گیاهی برای ترمیم رنگ‌ها استفاده کنید. این رنگ‌ها به‌طور طبیعی به الیاف فرش جذب می‌شوند و تغییر رنگ‌های غیرطبیعی ایجاد نمی‌کنند. برای این کار، بهتر است از یک کارشناس ترمیم فرش استفاده کنید تا رنگ‌ها به‌درستی و به‌صورت یکنواخت روی تابلو فرش اعمال شوند.
ج) ترمیم پارگی و سوراخ‌ها:
پارگی و سوراخ شدن تابلو فرش‌های دستباف معمولاً در اثر فشار زیاد یا سایش مداوم ایجاد می‌شود. این آسیب‌ها معمولاً نیاز به ترمیم بافت دارند. در این حالت، قسمت آسیب‌دیده باید بازسازی شود و الیاف جدید به‌طور اصولی جایگزین شوند تا بافت فرش به‌طور طبیعی حفظ شود. ترمیم این نوع آسیب‌ها نیاز به دقت بالایی دارد تا ظاهر فرش به‌طور کامل حفظ شود.
4. مراقبت‌های پس از ترمیم و شستشو
پس از ترمیم یا شستشو، تابلو فرش نیاز به مراقبت بیشتری دارد تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود. این مراقبت‌ها شامل نگهداری فرش در محیطی خشک، دور از رطوبت و آلودگی است. همچنین، باید از تماس تابلو فرش با اشیاء نوک‌تیز یا زبر خودداری کنید تا از آسیب‌های فیزیکی جلوگیری شود.
5. چرا ترمیم تابلو فرش باید توسط متخصصان انجام شود؟
ترمیم تابلو فرش‌های دستباف یک فرایند پیچیده و دقیق است که نیاز به مهارت و تجربه بالا دارد. هر اشتباه در ترمیم می‌تواند به آسیب دائمی به فرش منجر شود. بنابراین، توصیه می‌شود که برای ترمیم تابلو فرش‌های خود به متخصصان و کارگاه‌های معتبر مراجعه کنید. ترمیم به‌صورت نادرست ممکن است منجر به کاهش ارزش فرش و آسیب بیشتر به آن شود.
نتیجه‌گیری
شستشو و ترمیم تابلو فرش‌های دستباف نیاز به دقت، تجربه و استفاده از روش‌های اصولی دارد تا علاوه بر حفظ زیبایی و دوام فرش، از آسیب به بافت و رنگ‌های آن جلوگیری شود. با مراجعه به فروشگاه آریاس(https://arias.ir/)، می‌توانید از خدمات تخصصی و مشاوره‌های حرفه‌ای و خریدانواع تابلو فرش‌های دستباف بهره‌مند شوید و آن‌ها را در بهترین شرایط خریداری کنید.
