براین اساس، امروزه استفاده از ترکیباتی موثر و فاقد عوارض جانبی جهت رفع و دفع شپش توصیه می شود. گیاهان به عنوان منابع غنی و کاملا موثر و دارای خواص دفع کننده و کشنده شپش و دیگر حشرات مزاحم مطرح شده و استفاده موضعی از آن ها، تمامی خواص ذکر شده فوق را دارد.
داروی ضد شپش عبارتند است انواع شامپو و روغن ضد شپش و اسپری دافع حشرات که با بهره گیری از روغن ها و ترکیبات طبیعی و گیاهی و فاقد مواد شیمیایی زیان آور کاملا موثر در درمان شپش سر ، رشک، لارو و رفع خارش، التهاب و عفونت های انگلی، قارچی و باکتریایی تهیه و تولید شده اند که بدون محدودیت سنی و جنسی می توان از آن استفاده نمود و در خانم های باردار، شیرده و حتی کودکان منع مصرف ندارد.
محتویات موجود در بیشتر شامپو ضد شپش ها ، شامل شانه، کلاه پلاستیکی و روغن مناسب دافع حشرات می باشد. به گونه ای که در ابتدا موها و پوست سر را با روغن مناسب دافع حشرات که حاوی عصاره ها و ترکیبات گیاهی است، ماساژ داده و کلاه پلاستیکی را بر روی سر قرار داده، پس از 30 دقیقه موها ضمن شانه زدن با آب گرم شستشو داده می شوند.
اسپری ها نیز در دفع حشرات از محیط ، لباس ، رختخواب و اشیا کاربرد دارند ، چرا که باید در طول درمان محیط پیرامون نیز استریل شده باشد.
شپش سر
پدیکلوز هومانس کپیتیس یک حشره بدون بال کوچک با شش پا و به اندازه حدود 3-1 میلی متر می باشد. رنگ آن از خاکستری روشن تا رنگ های تیره برحسب رنگ موی فرد متفاوت است. شپش بالغ بدون تغذیه از خون فرد بیشتر از یک تا دو روز زنده نمی ماند. به صورت میانگین هر شپش ماده روزانه 10-8 تخم می گذارد.
شپش ها دارای انواع مختلف شپش سر، بدن و عانه (شپش دستگاه تناسلی) هستند. هرکدام از این نوع شپش ها، اندازه و رنگ به خصوصی دارند. شپش سر شایع ترین نوع آلودگی انگلی در انسان محسوب می شود. پدیکلوز کپیتیس یا همان شپش سر به وسیله پدیکلوز هومانس کپیتیس ایجاد شده، که انتشار جهانی داشته و در تمامی کشورها و جوامع شیوع دارد.
شپش یک انگل است، که روی مو و بدن انسان زندگی می کند و از خون فرد تغذیه می کند. شپش سر در بچه ها شایع تر بوده، به طوریکه شایع ترین آلودگی انگلی در کودکان به شمار می رود. بلندی مو و استفاده از وسایلی مانند گیره و سنجاق و روسری در بالاتر بودن شیوع آلودگی در دختران نقش دارد. گرچه آلودگی با شپش سر بیماری خاصی را منتقل نمی کند، اما به دلیل ایجاد اضطراب و استرس بالایی که در فرد مبتلا ایجاد می کند، نیاز به درمان را ایجاب می نماید.
این حشره از طریق بزاق خود باعث ایجاد خارش، تحریک، آلرژی و درماتیت مزمن پشت سر و گردن شود. شپش ها توانایی پریدن یا جهیدن ندارند و نمی توانند از طریق حیوانات خانگی منتقل شوند. انتقال از یک فرد به دیگری بیشتر از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده اتفاق می افتد. راه های دیگر انتقال شامل استفاده از کلاه، شانه، لباس و سایر وسایل آلوده می باشد. شپش زنده به ندرت بیشتر از 36 ساعت دور از میزبان زنده می ماند، اما در آب وهوای گرم و مرطوب نیت ها (نخم شپش) می توانند بیشتر از 10 روز قابلیت حیات داشته باشند.
ترکیبات شیمیایی متعددی برای درمان این آلودگی بکار می روند، که هریک از این ترکیبات با توجه به سن و شرایط خاص هر فرد در بیمار استفاده می شود. اما با توجه به عدم تاثیرگذاری کافی و عوارض جانبی بسیاری که با مصرف آن ها گزارش می شود، استفاده از آن ها با محدودیت همراه است. یکی از معروف ترین داروهای شیمیایی که برای درمان شپش سر استفاده می شود، لیندان است. لیندان قادر به از بین بردن تمامی تخم ها نمی باشد و مقاومت به آن گزارش شده است. این ترکیب باید با احتیاط در اطفال مصرف شود. همچنین در نوزادان نارس، خانم های باردار و شیرده، افراد مبتلا به صرع و در افرادی که پوست ملتهب، حساس یا زخمی دارند، نباید استفاده شود.
بایستی این موضوع ذکر گردد، که آب و شوینده به تنهایی قادر به از بین بردن شپش ها نمی باشد. همچنین باید به این نکته توجه شود، که ایمن ترین و مؤثرترین درمان برای فرد مبتلا انتخاب شود و استفاده از داروها باید محدود به مواردی شود، که عدم پاسخ و مقاومت به داروهای موضعی وجود داشته باشد و توجه به سن، وضعیت های خاص مانند بارداری و حساسیت های دارویی نیز باید مد نظر قرار گیرد.
ویژگی های ترکیبات موضعی موثر جهت درمان شپش
ترکیبات به کار رفته در داروهای ضد شپش، باید دارای ویژگی های زیر باشد:
1- مقرون به صرفه باشند.
2- به سهولت در دسترس قرار گیرند.
3- استفاده از آن راحت بوده و به راحتی از موی سر پاک شوند.
4- باعث مقاومت به درمان نشود.
5- برای انسان سمی نبوده و اثرات سمی بر محیط زیست نداشته باشند.
