نیلوفر مسیح
نیلوفر مسیح
خواندن ۲ دقیقه·۱ سال پیش

چارانک ) فرمی نوین در رباعی(


هر صبح ببین راه مرا در باران
شور هللویاه مرا در باران
ای آنکه دلت بسوی حق راهی شد
بی نام پدر تو دربدر خواهی شد ( آرش آذرپیک )



قالب چارانک از شاخه‌های زیرمجموعه‌ی رباعی مینی‌مال بر اساس اصل فشردگی محتوا و فرم درونیِ رباعی (زمینه_ضربه) از یک مصراع تا سه و نیم مصراع، بنا بر اقتضای فرم و محتوا می‌تواند نگاشته شود و حتماً باید بر وزن رباعی سرایش یابد. در این قالب بنا بر اصل زیبایی‌شناسیِ اثر، آوردن یا نیاوردن یا نوع چینش قافیه کاملاً اختیاری است. روش نوشتاریِ آن نیز بنا بر اصول زیبایی‌شناسیک صد درصد اختیاری است. این قالب در سال 1400 خورشیدی در کتاب «جنبش ادبی 1400» که در آن 65 عریانیست معرفی شده‌اند مطرح شد و پس از آن در چندین کتاب دیگر نیز انتشار یافت. این قالب یکی از آوانگاردترین قالب‌های رباعی معاصر است که همراه رباعی_واژه، رباعی بسیط و فتورباعی توسط عالیجناب آرش آذرپیک تئوریزه شد و طرفداران بسیاری یافت.
نکته‌ی جالب توجه این که یکی از پیروان خاموش و مقلدهای آرش آذرپیک اخیراً کتابی با عنوان «نو رباعی» انتشار داده و نام نو رباعی را که پیش‌تر سیروس نوذری برای آثار بیژن جلالی پیشنهاد داده بود روی این قالب گذاشت که اگر جناب سیروس نوذری مشکلی نداشته باشند ما چارانک‌نویسان با عنوان نو رباعی نیز برای نامگذاری این قالب ابداعیِ عالیجناب آذرپیک هیچ مشکلی نداریم. اسناد این مانیفست و حتی برخی چارانک‌نویسان در کتب گونه‌گون در کتابخانه‌ی ملی از سال 1400 تا کنون ثبت و ضبط شده و انتشار یافته. پس نو رباعی نام دیگری‌ست برای قالب چارانک که توسط این رباعی‌سرای گرانمایه‌ی ایلامی پیشنهاد شده که رباعیات زیبایی هم از دهه‌ی 70 تا کنون سروده‌اند.
ما چارانک‌نویسان در جنبش فرائیسم چاپ کتاب استاد جلیل صفربیگی را به ایشان شادباش می‌گوییم و این تبریک بر پایه‌ی اسناد ملی و نظریه‌ی چارانک از عالیجناب آرش آذرپیک است چون می‌دانیم که جهان علم، جهان برداشتِ آزاد نیست و تمام مؤلفه‌هایی که صفربیگی ارائه داده همه و همه بدون استثنا دو سال پیش از کتاب ایشان به قلم عالیجناب آذرپیک برای همیشه‌ی تاریخ ادبیات ایران و قالب بشکوه رباعی ثبت شده است.
استاد جلیل صفربیگی باز هم به شما تبریک می‌گوییم که مانند همه‌ی شاگردان عالیجناب آذرپیک، زیبایی قالب چارانک را به عنوان یکی از شاخه‌های رباعی مینی‌مال درک کرده‌اید و با چاپ اولین دفتر چارانک یا همان نو رباعی، گوی سبقت را در شاگردی از ما ربوده‌اید.

در حاشیه: عنوان چارانه پیشنهاد پروفسور میرجلال‌الدین کزازی برای قالب رباعی است که عالیجناب آرش آذرپیک _پایه‌گذار چارانک (نو رباعی)_ این نام را با بهره‌گیری از عنوان چارانه و کاف تصغیر به معنای چارانه‌ی کوچک برای قالب ابداعی خود برگزیدند.



تاریخ ادبیاتچاپ کتابرباعیقالبآرش آذرپیک
شاعر، نویسنده، پژوهشگر ادبی_فلسفی لیدر مکتب اصالت کلمه
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید