راه های مختلفی برای تشخیص دادن زردی در نوزادان وجود دارد. معمولا زردی نوزاد در همان ابتدای تولد در بیمارستان بررسی می شود و تا 72 ساعت نوزاد برای زردی تحت نظر گرفته می شود. این موضوع در نوزادانی که دچار مشکلات خاصی هستند و یا اینکه زودتر از موعد (به طور دقیق زودتر از 37 هفته) به دنیا آمده اند اهمیت دارد. در این مقاله قصد داریم تا در ابتدا درباره زردی نوزادان توضیح مختصری بدهیم و سپس تست زردی نوزاد (تست زردی بدون خونگیری) و راه های تشخیصی دیگر را شرح دهیم. بعد از تشخیص زردی در نوزاد چنانچه پزشک معالج اجازه ی درمان در منزل را بدهد میتوانید با اجاره دستگاه زردی نوزاد به درمان نوزادتان بپردازید.
زردی در نوزادان به حالتی گفته می شود که سطح بیلی روبین در خون آن ها افزایش پیدا می کند. این بیلی روبین اضافی که توسط کبد تجزیه نشده است باعث ایجاد رنگ زرد در پوست نوزاد می شود. به همین دلیل این بیماری که با نام علمی Neonatal Jundice شناخته می شود، در زبان فارسی زردی نامیده شده است.
بیلی روبین یک ماده طبیعی در بدن انسان می باشد که در درون گلبول های قرمز خون وجود دارد. زمانی که این گلبول های قرمز می میرند، بیلی روبین درون آن ها آزاد می شود. کبد وظیفه تجزیه بیلی روبین اضافی در خون را دارد. از آن جایی که کبد در نوزادان به طور کامل تکامل نیافته است، ممکن است نتواند کار خود را به طور کامل و به درستی انجام دهد. نتیجه این موضوع افزایش بیلی روبین تجمعی در خون است.
زردی در نوزادان بسیار شایع می باشد و در اکثر مواقع بدون اینکه نیاز به اقدامات درمانی باشد خود به خود برطرف می شود. با این حال برخی از نوزادان نیاز به اقدامات درمانی دارند. برخی از مواردی که حتما باید درمان شوند شامل موارد زیر می باشند:
این دسته از نوزادان باید حتما برای درمان زردی تحت نظر باشند و با استفاده از روش های مختلف که مهم ترین آن ها استفاده از روش فتوتراپی هست تحت درمان قرار گیرند.
حال باید دید که زردی در نوزادان به چه صورت تشخیص داده می شود.
راه های مختلفی برای تست زردی در نوزاد وجود دارند. در این جا قصد داریم تا راهکارهایی را ارائه دهیم که بتوانید در خانه نیز تا حدودی این مشکل را تشخیص دهید. اما با این حال باید به یاد داشته باشید برای اطمینان از تشخیص، این تست ها حتما باید توسط کادر درمان انجام شوند تا بتوان در مورد زردی در نوزاد به صورت مطمئن صحبت کرد.
به طور کلی نوزادان از بدو تولد تا زمان ترخیص از بیمارستان از نظر زردی بررسی می شوند. با این حال ممکن است هیچکدام از علائم زردی در روزهای اولیه بروز پیدا نکند. در برخی موارد ممکن است علائم زردی یک هفته پس از تولد ظاهر شوند.
اولین راه تشخیص برای والدین در خانه تشخیص زردی از روی پوست نوزاد است. اگر نوزاد شما دچار زردی شود، در مرحله اول صورت او زرد رنگ می شود، برای تشخیص بهتر می توانید به ملتحمه یا سفیدی چشم و رنگ زبان او دقت کنید. زمانی که زردی بیشتر شود، گردن و سینه نوزاد نیز به رنگ زرد درمی آید. اگر زردی به بازوها و پاهای نوزاد منتشر شود، نشان دهنده زردی بسیار بالا می باشد و نوزاد باید به سرعت بستری شود.
برای تشخیص دقیق زردی در نوزاد باید او را در مقابل نور طبیعی قرار دهید. بطور مثال لباس نوزاد خود را در بیاورید و پوست بدن او را زیر نور خورشید( می توانید نزدیک به پنجره این کار را بکنید) بررسی کنید. برای اینکه راحت تر بتوانید این موضوع را تشخیص دهید می توانید به آرامی بینی و پیشانی نوزاد را فشار دهید و سپس به رنگ پوست توجه کنید.
نکته مهم این است در نوزادانی که دارای رنگ پوست تیره هستند، تشخیص زردی از روی رنگ پوست بسیار سخت است و همچنین روش مطمئنی نیز نمی باشد.
مطمئن ترین روش برای تشخیص زردی در یک نوزاد استفاده از آزمایش خون می باشد. با استفاده از آزمایش خون میزان بیلی روبین تجمعی در خون سنجیده می شود. اما از این روش تا زمانی که تست های دیگر بر روی نوزاد انجام نشده باشند، استفاده نمی شود. در صورتی که میزان بیلی روبین پوست که توسط دستگاه بیلی روبین سنج نمایش داده می شود بسیار بالا باشد، پزشک درخواست آزمایش خون می کند.
در صورتی که زردی نوزاد بیش از 2 هفته طول بکشد ممکن است موارد دیگری بجز بیلی روبین در خون سنجیده شود. این موضوع به این دلیل است که ممکن است مشکل زردی نوزاد به دلیل مشکلات کبدی و یا عفونی باشد. بنابراین برای درمان زردی نیاز است تا علت زمینه ای آن درمان شود. یکی از مهم ترین نکات تطابق گروه خونی نوزاد با مادر است. اگر گروه خونی نوزاد با مادر خود یکی نباشد در درمان زردی با مشکل مواجه می شویم. بنابراین باید اقدامات درمانی با جدیت بیشتری انجام شوند.
یک راه دیگر تست زردی نوزاد بدون خونگیری استفاده از دستگاه های مخصوصی است که میزان بیلی روبین پوست را می سنجد. این دستگاه با تاباندن نور به پوست نوزاد میزان بیلی روبین پوست را اندازه گیری می کند. البته نیازی نیست که این دستگاه را برای نوزاد خود تهیه کنید. استفاده از این دستگاه در بیمارستان ها رایج می باشد و اگر با استفاده از تست هایی که در بالا یاد شد، به زردی نوزاد خود شک کردید می توانید به مرکز درمانی مراجعه کنید تا با استفاده از این دستگاه میزان بیلی روبین پوست او سنجیده شود. نکته ی قابل توجه درمورد این دستگاه این است که کالیبره بودن دستگاه بیلی روبین سنج بسیار اهمیت دارد و ممکن است پزشک عدد دستگاه را قابل اعتماد نداند در نتیجه میتوانید از راه های مطمئن تری جهت تشخیص زردی نوزاد دلبندتان استفاده کنید.
حال که با راه های تشخیص زردی در نوزاد آشنا شدیم بهتر است اشاره کوچکی به درمان زردی داشته باشیم. راه اصلی درمان زردی در نوزادان استفاده از فتوتراپی می باشد. این کار با استفاده از دستگاهی به نام دستگاه زردی نوزاد انجام می شود. برای درمان نوزاد بدون لباس و فقط با یک چشم بند درون دستگاه قرار می گیرد. سپس یک نور آبی رنگ به نوزاد تابانده می شود. این نور آبی رنگ باعث تجزیه بیلی روبین در خون نوزاد می شود و سطح بیلی روبین پوستی و خون کاهش پیدا می کند. به طور معمول نوزادان به مدت 3 تا 5 روز تحت درمان با فتوتراپی قرار می گیرند. اگر باز هم زردی درمان نشد، امکان دارد که مشکل زمینه ای وجود داشته باشد.
در برخی مواقع که مشکل نوزاد حاد نمی باشد، از بیمارستان مرخص می شود و والدین باید دستگاه زردی نوزاد را اجاره کنند و در خانه درمان را انجام دهند.
به طور کلی مشکل زردی در نوزادان بسیار شایع می باشد. بیشتر نوزادانی که زردی می گیرند نیاز به درمان خاصی ندارند و کبد با تکامل در روزهای اولیه تولد می تواند بیلی روبین خون را تجزیه کند. با این حال برخی از نوزادان نیاز به درمان دارند. مواردی که تحت عنوان اورژانس زردی شناخته می شود در مقاله ای دیگر تحت عنوان" زردی در چه مواقعی خطرناک است" ذکر شده اند. اگر زردی درمان نشود می تواند منجر به آسیب مغزی گردد. بنابراین بهتر است در صورت مشاهده زردی در نوزاد خود حتما به پزشک مراجعه کنید.
حال که با راه های تشخیص زردی در نوزاد آشنا شدیم بهتر است اشاره کوچکی به درمان زردی داشته باشیم؛ در بسیار از موارد زردی نوزاد با شیردهی مناسب توسط مادر قابل کنترل است ولی اگر زردی نوزاد از حد تعریف شده بالاتر برود راه اصلی درمان زردی در نوزادان استفاده از فتوتراپی می باشد. این کار با استفاده از دستگاهی به نام دستگاه زردی نوزاد انجام می شود. برای درمان، نوزاد بدون لباس و فقط با یک چشم بند درون دستگاه قرار می گیرد. سپس یک نور آبی رنگ با طول موج تقریبا ۴۷۰ نانومتر به نوزاد تابانده می شود. این نور آبی رنگ باعث تجزیه بیلی روبین در خون نوزاد می شود و سطح بیلی روبین پوستی و خون کاهش پیدا می کند. به طور معمول نوزادان به مدت ۴۸ ساعت تحت درمان با فتوتراپی قرار می گیرند.
در مواردی که مشکل نوزاد حاد نمی باشد،نوزاد باید از بیمارستان مرخص شود و والدین در خانه درمان را انجام دهند.
