چند روز پیش یکی از دوستان کانالی را در تلگرام به من معرفی کردند در مورد پیشگویی و طالع بینی. صاحب کانال شخصی به نام امیر ارسلان محتشمی کیا است.
اولین چیزی که بعد از وارد کانال شدن توجه من را جلب کرد تعداد بالای اعضا بود، بیش از ۱۰۰ هزار نفر! بعد از آن صحبت‌های صاحب کانال در مورد همه چیز جالب بود! از نقد و پیشگویی سیاسی گرفته تا مشاوره‌ی ازدواج و آداب همبستری! از پیشگویی حوادث و بلایای طبیعی و وضعیت آب‌وهوا تا تحلیل و مشاوره مهاجرت! خلاصه هر چه که بخواهید در گنجه‌ی حضرت استاد پیدا می‌شود. چیزی که در قسمت بیو کانال نوشته شده عینا این است: «مشاور بین المللی کسب و کار، مدیریت منابع و توسعه سرمایه، مهاجرت، ازدواج، طلاق، نامگذاری نوزاد....،بررسی سحر جادو طلسم گرفتگیها، داروساز و درمانگر....».
در این نوشتار سعی کرده‌ام تا بسیار کوتاه در مورد ایشان و پدیده‌ی شبه علم صحبت کنم.
نکته‌ای که بسیار مهم و نگران‌کننده است تعداد زیاد دنبال‌کننده اطراف چنین افرادی با چنین ادعاهای به غایت بی‌پایه و اساس و خنده‌دار در قرن ۲۱ و عصر ارتباطات و پیشتازی علم است. در دوره‌ای که رشد علم و گرایش مردم جهان به نگاه علمی در حل مسایل طبیعی و اجتماعی به سرعت در حال افزایش است، تنها بعد از گذشتن ۴ ماه از راه‌اندازی این کانال این تعداد مرید دنبال علامه‌ی دهری که از هر دری هرچه که دلش بخواهد می‌گوید جمع شده‌اند و دردناک‌تر اینکه ایشان به شدت تلاش می‌کنند که تمام صحبت‌های خود را علمی و براساس محاسبات پیچیده، که به گفته‌ی خودشان به دلیل مسائل امنیتی از بیان محاسبات و روش‌های خود معذور اند، جلوه دهد. حضرت استاد دوره‌های آموزشی هم برگزار می‌کنند آن هم با هزینه‌هایی سرسام‌آور و عناوینی بحث‌برانگیز. بگذارید به چند نمونه اشاره کنیم.
- آموزش تخصصی نجوم تا سطح طالع کشور جمهوری اسلامی ایران با هر چه در داخل این کشور میگذرد از انسان گرفته تا همه چیز و نقاط ضعف و قوت و......(۱۵ میلیون تومان)
- آموزش فوق تخصصی نجوم تا سطح پاسخگویی بین المللی و موضوعات مختلف بین کشوری تا هر موضوعی و اطلاع از نقاط ضعف و قوت کشورها و...... (۲۰ میلیون تومان)
- آموزش استاد کامل نجوم تا سطح شناخت و پاسخگویی به موضوعات کره زمین و طالع آن و اطلاع از وقایع و حوادث و......(۱۵ میلیون تومان)
- آموزش فراتخصصی نجوم (استادممتاز یا Dp) تا سطح شناخت پیدایش خلقت، طالع واقعی حضرت آدم و حوا(ع)، طالع هابیل و قابیل و چگونگی روابط آنها بر اساس نجوم و اثرات این طوالع بر آینده ما و احراز دلایل اخراج حضرت آدم و حوا(ع) از بهشت و واکاوی رازهای عصر دلو و زمان واقعی شروع آن و ارتباط آن با ظهور حضرت ولیعصر (ع) و بررسی مسائل آخرالزمان و تلاش بی وقفه فراماسونها و صهیونیزم در رابطه با این موضوع و......(۱۵ میلیون تومان)
همانطور که می‌بینید هزینه‌ی دوره‌های بسیار بسیار تخصصی استاد همه بالغ بر ۱۵ میلیون تومان است!
سطح‌بندی‌های استاد نیز بسیار جالب توجه هستند. آموزش تخصصی نجوم تا سطح طالع کشوری! هرچه داخل این کشور میگذرد! از انسان گرفته تا همه چیز! موضوعات مختلف بین کشوری! استاد کامل! پاسخگویی به تمام مسائل کره‌ی زمین! آموزش فراتخصصی نجوم! پیدایش خلقت! طالع حضرت آدم و حوا! دلیل اخراج از بهشت!
هر ذهن سالمی بعد از شنیدن چنین گزاره‌هایی با هزاران پرسش مواجه می‌شود. پرسش‌هایی مثل هرچیزی یعنی چه؟ از آدم گرفته تا هرچه به چه معناست؟ آیا منظور نجوم مورچگان یا باکتری‌هاست؟ هرچه چه معنایی دارد؟ آیا به این معناست که پرسش‌هایی مثل اینکه یک سلول زنده با چه مکانیزمی حرکت می‌کند را هم می‌شود پاسخ داد؟ آیا این علم به هرمشکلی که در ایران با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنیم پاسخ می‌دهد؟ اگر پاسخ می‌دهد، چگونه پاسخی می‌دهد؟ پاسخی از سنخ ارائه‌ی راه حل؟ اگر چنین است چرا اینهمه مشکل داریم با داشتن چنین علامه‌ای؟ همه‌ی مسائل کره‌ی زمین یعنی چه؟ آیا این علم پاسخی برای مشکل فقر و گرسنگی در آفریقا دارد؟ آیا این علم برای افزایش دمای سیاره‌ی زمین راهکاری ارائه می‌دهد؟ آیا با این علم می‌توانیم به کرات دیگر سفر کنیم؟
پاسخ تمام این پرسش‌ها روشن است و گزاره‌های استفاده شده توسط استاد به حدی بی‌معنا و نادقیق هستند که به‌کار بردن هر کلمه‌ی آن در کنار واژه‌ی علم توهینی به علم و افرادی که در راه علم تلاش می‌کنند به شمار می‌آید.
پیشرفتی که علم مدرن، به خصوص در قرن اخیر، در حل مشکلات بشر در زمینه‌های متفاوت داشته است باعث شده تا اقبال عمومی نسبت به واژه‌ی «علمی» افزایش پیدا کند و مردم در مقابل گفته‌هایی که با برند علم زده می‌شود به نوعی تسلیم باشند. این امر زمینه را برای کلاهبردارانی مثل حضرت استادی که قسمتی از فضایلشان را شمردیم باز گذاشته است. مردم هم که متاسفانه به هزار و یک دلیل از ناکارآمدی نظام آموزش گرفته تا گرفتاری‌های روزمره چندان با نظام فکری و ساختار علم مدرن آشنایی ندارند و درکنار آن جذابیت تئوری‌های توطئه و صحبت‌های عجیب در میان عموم مردم، متاسفانه مورد سوءاستفاده‌ی این افراد قرار می‌گیرند.
مطالبی مانند علوم غریبه، علم هیئت، طالع‌بینی، طب سنتی، انرژی درمانی و از این دست، هرگز در چارچوب علم تجربی و دقیقی که باعث پیشرفت سریع تفکر و جایگاه امروزی ما انسانها شده‌اند، قرار نمی‌گیرند و از آنها با عنوان شبه‌علم یاد می‌شود.
شبه‌علم چیزی است که همانطور که از اسمش برمی‌آید در ظاهر شبیه به علم است و سعی می‌شود از ادبیاتی شبیه به ادبیات علمی در آن استفاده شود اما گزاره‌ها در آن هرگز دقیق و جزئی نیستند و بر پایه‌ی روش علمی به دست نیامده‌اند. (مانند گزاره‌های حضرت استاد.)
حال آنکه، علم مدرن دارای روشی بسیار دقیق است که در چارچوب آن، پژوهشگر یافته‌ی جدیدی پیدا می‌کند و سپس یافته‌ی خود را در قالب یک مقاله به جامعه‌ی علمی عرضه می‌کند. جامعه‌ی علمی پس از بررسی دقیق یافته‌ی پژوهشگر تصمیم می‌گیرد که آیا ادعای پژوهشگر قابل قبول است یا خیر و در این روند هیچ جبهه‌گیری جنسی، سیاسی، مذهبی و نژادی وجود نداشته و تنها نکته‌ی مهم سازگاری با یافته‌های گذشته و تایید تجربی است.
نکته‌ی متفاوت دیگری که میان علم جدید با چیزی مثل علوم غریبه یا علم هیئت وجود دارد جایگاه شاگرد و استادی است. همانطور که از نوشته‌های حضرت استاد در کانالشان هم برمی‌آید شاگرد باید به استاد تعهد بدهد که بدون اذن او هیچ چیز به هیچ‌کس آموزش ندهد. در حقیقت مخفی نگه‌داشتن همه چیز جزو اصول است، همانطور که ایشان روش‌ها و محاسباتی که از آن صحبت کرده را هم به دلایل غیر موجه و نامشخص (امنیتی!) مخفی می‌کند (با فرض اینکه اصلا محاسباتی وجود داشته باشد!). اما در علم جدید شما باید تمام روش‌ها و محاسبات خود را ارائه دهید و همه می‌توانند به مقاله‌ی شما دسترسی داشته باشند و آن را بخوانند. علاوه بر این اگر کسی از مقاله‌ی دیگری ایرادی بگیرد و اشتباهی در آن پیدا کند نه‌تنها مواخذه نمی‌شود بلکه پاداش هم خواهد گرفت. پس همه‌ی افرادی که در ساختار علم مدرن کار می‌کنند مدام در حال تشکیک در سخن استاد و یافته‌های همکاران خود هستند (البته که این کار براساس همان چارچوب علم انجام می‌شود و ایراد و گفته‌ی جایگزین شما نیز باید در چارچوب علم قرار داشته باشد نه اینکه بر پایه‌ی انگاره‌های مذهبی، ملی و نژادی و... باشد.) در حالی که در مقابل آن اول شرط یادگیری علوم غریبه داشتن ایمان به استاد و پیروی بدون هیچ قید و شرطی است. اگر بی‌طرفانه به قضیه نگاه کنید شما کدام روش را می‌پسندید؟ روش محافظه‌کارانه و جادویی یا روش روشن و شفافی که همه چیز در دسترس عموم است؟
از آنجا که مدتی از عمر خود را در یادگیری نجوم صرف کرده‌ام دوست دارم تا کمی هم از علم نجوم صحبت کنم. می‌توان به جرئت ادعا کرد که نجوم از اولین مسائلی است که ذهن انسان را درگیر خود کرد و در طول تاریخ انسان همیشه به بررسی وضعیت آسمان بالای سرش علاقمند بوده و هست. درست است که نجوم مانند دیگر علوم با طالع‌بینی و خرافه آغاز شده است، اما پس از اختراع و پیشرفت روزافزون ابزار و همچنین ساختار علم مدرن و تفکر فیزیکی پس از دوران رنسانس، نجوم هم کم‌کم از خرافه زدوده شد و در صد سال اخیر به یکی از دقیق‌ترین علوم تبدیل شده است. حل مسائل نجومی همیشه در زندگی ما تأثیرگذار بوده و باعث بهبود زندگی ما انسانها شده است، از تبیین تقویم و گاهشماری گرفته تا پیشرفت ریاضیات به هدف حل مسائل نجومی که مهم‌ترین ابزاری که در زندگی امروزمان استفاده می‌کنیم براساس همین ریاضیات ساخته شده‌اند و با نگاهی به تاریخ کسی نمی‌تواند منکر این پیوند و تأثیرگذاری نجوم شود.
امروزه نجوم علمی براساس مشاهده‌ی دقیق و بررسی و آنالیز داده‌های به‌دست آمده از این رصدها در چارچوب ریاضیات است و خیالات و توهمات حاصل از ترس و خرافات در آن جایگاهی ندارند. اما در گذشته به دلیل نداشتن ابزار و آلوده بودن به خیالات و خرافه انسانها برای مشکلاتی که با آنها مواجه می‌شدند دلایلی در آسمان جستجو می‌کردند. به عنوان مثال اگر ماه را در میان ستاره‌های برج عقرب می‌دیدند فکر می‌کردند که آن زمان نحس است و اگر کاری را در آن زمان آغاز کنند منجر به شکست خواهد شد. این تفکر حاصل این است که آسمان را صفحه‌ای تخت تصور کنید و ستارگانی را که در کنار هم می‌بینید در حقیقت هم کنار هم بدانید، در حالی که این کنار هم بودن تنها یک خطای دید است که حاصل ناتوانی چشمان ما در تشخیص فاصله و عمق فضا است. ستاره‌های صورت‌های فلکی که یکی از اساسی‌ترین موضوعات مورد مطالعه‌ی علم هیئت و نجوم قدیم بوده اصلا به یکدیگر وابستگی نداشته و فاصله‌ی بین آنها بسیار زیاد است، در نتیجه صورت فلکی به هیچ وجه یک موجود واحد و خاص نیست چه رسد به اینکه قرار گرفتن ماه در محدوده‌ای قراردادی به نام صورت فلکی، که فقط بر حسب خیال برای دسته بندی ستاره‌ها تبیین شده‌اند تاثیری در زندگی انسان‌های روی زمین داشته باشد. یا طلوع فلان ستاره بتواند خبر از نابودی یک حکومت بدهد. یا اینکه خورشید در زمان تولد شما در محدوده‌ی کدام صورت فلکی بوده است تعیین کننده‌ی شخصیت شما باشد. تمام اینها حاصل عدم شناخت کافی و ترس ما انسانها از آسمان بوده و ظلم بزرگی به نجوم است که بخواهیم بعد از اینهمه تحول و تغییر در نجوم این داستان‌ها و اساطیر را نجوم بدانیم و افرادی بتوانند برای دوره‌ی آموزشی طالع‌بینی ۱۵ میلیون تومان وجه رایج مملکت شهریه بگیرند.
متاسفانه دیده می‌شود که در بسیاری از برنامه‌هایی که برای ترویج نجوم هم برگزار می‌شوند به جای تأکید بر این موضوع مهم که نجوم علمی دقیق است و نه براساس خرافاتی که در گذشته به آن آلوده بوده، به مسائلی مثل طالع‌بینی پرداخته می‌شود و به نوعی خنجر از پشت به نجوم می‌زنند. اینکه افرادی به اسم ترویج نجوم ترویج خرافه و جهل کنند چه به دلیل عدم آگاهی خود مروج، چه به دلیل گمراه کردن مردم برای سوءاستفاده‌‌هایی مانند کارهای حضرت استاد محتشمی کیا چیزی است که تا زمانی که آگاهی عمومی در این موضوع افزایش نیابد ادامه خواهد یافت. به خصوص که این افراد از اعتقادات مذهبی مردم سوءاستفاده می‌کنند و دروغ‌هایی بسیار بزرگ به اسم دین و مذهب به مردم می‌خورانند و راه را برای پرسیدن هر سوالی می‌بندند. از طرف دیگر با دزدی واژه از علم به دنبال جلب اعتماد مردم به اکاذیب خود هستند.
به نشانه های این افراد توجه کنید. به محض اینکه افرادی را دیدید که ادعا می‌کنند همه چیز را می‌دانند و پاسخ تمام سوالات این جهان را دارند بدانید که دروغ می‌گویند و هیچ بویی از علم نبرده‌اند. یا اگر شخصی صحبت‌های رسانه را به عنوان سند حرفهایش به شما ارائه کرد چندان او را باور نکنید. همینطور دست‌آویز شدن به تئوری توطئه همیشه یکی از نشانه‌های این افراد است. یکی دیگر از راه‌های شناخت این افراد تکیه‌ی آنها بر استثنائات و تجربیات شخصیشان است. اگر ادعای این را داشتند که قوانین تازه‌ای برای توضیح این جهان دارند و کسی آنها را باور نمی‌کند شما هم آنها را باور نکنید. اگر به تنهایی کار می‌کنند و هیچ کدام از کارها و محاسباتشان شفاف نیست و پنهان‌کاری می‌کنند و به دلایل واهی مثل امنیت از ارائه‌ی کارهایشان سرباز می‌زنند بدانید در حال سوءاستفاده از شما هستند. اگر ادعاهایشان را تاریخی و باستانی می‌دانند و با این موضوع به ادعایشان سندیت می‌دهند یا از مذهب برای توضیح علم استفاده می‌کنند مطمئن باشید که بازیچه‌ی این افراد شده‌اید.
اما به عنوان نتیجه‌گیری باید بگویم که بهترین راه برای جلوگیری از این نوع سوءاستفاده‌ها و کلاهبرداری انسان‌های شیاد افزایش دانش و آگاهی عمومی نسبت به علم با مطالعه و آموزش است. باید افرادی که می‌دانند سخن بگویند و اطرافیان خود را آگاه کنند. باید سعی کنیم تا هرچیزی را که شنیدیم یا خواندیم تنها به این دلیل که با واژه‌های علمی تزیین شده یا بوی مذهب می‌دهد یا مجوز چاپ گرفته و ... را نپذیریم و از گوینده سوال بپرسیم. درست سوال پرسیدن و سوال درست پرسیدن از مهم‌ترین مسائلی است که باید در مدارس آموزش داده شود و اگر نشده باید خودمان را عادت بدهیم که سوال بپرسیم و درست سوال پرسیدن را با مطالعه و تفکر یاد بگیریم. اگر معلم هستید یا به هر نوعی مسئولیت آموزش به شخصی را دارید خواهش میکنم به این موضوع فکر کنید. می‌دانم که همه‌ی ما بهانه‌ی نداشتن وقت را داریم اما اگر وقت مطالعه و تفکر ندارید لطفا این نوع سخن‌های اشتباه را هم نخوانید و گوش ندهید، اگر خواندید همانقدر هم وقت برای راستی‌آزمایی ادعاهای عجیب بگذارید. باید تعصب را کنار گذاشت و بی‌طرفانه مسئله را بررسی کرد. خوشبختانه امروز اینترنت بستر بازی برای روشن بودن مسائل فراهم کرده که هر کسی به راحتی می‌تواند پاسخ سوالات خود را پیدا کند یا افرادی را بیابد که تخصص دارند و می‌توانند آنها را راهنمایی کنند. پس حتما اگر با این افراد و این نوع ادعاها مواجه شدید و نتیجه‌ای نگرفتید از چند نفر متخصص سوال بپرسید، مطمئن باشید که اگر علم برای این کسانی که از آنها سوال پرسیده‌اید مهم باشد از دیدن سوال‌های شما خوشحال خواهند شد و به شما کمک خواهند کرد.
