بلاکچین زیرساخت لازم برای شکل گیری وب 3 را فراهم میکند:
تعریف وب 3 بدون بلاکچین شدنی نیست و تصور غیرمتمرکز بودن وب بدون در نظر گرفتن بلاکچین عملا غیر ممکن است. توسط پتانسیل شگفت انگیز فناوری بلاکچین شکل گیری وب 3 بسیار سریع تر خواهد بود.
بلاکچین چیست؟
تکنولوژی بلاکچین را میتوان بهترین اختراع بعد از اینترنت دانست، این تکنولوژی است که امکان حذف واسطهها را امکانپذیر میسازد.
بلاکچین یک بستر توزیع تراکنش است که در آن هر تراکنش به دیگر تراکنش های اطراف آن از طریق رمزگذاری متصل است.بلاکچین در واقع عملکردی مشابه با پایگاهدادههای سنتی(همچون سیستمهای بانکی) مسلما با کارایی بالاتر دارد که کلیهی فعالیتها را درون بلوکهای خود به صورت کاملا امن حفظ میکند. بلاکچین یک پایگاه دادهی غیرمتمرکز است که سوابق تراکنشها همچون معاملات دیجیتالی را در خود نگه میدارد. بنابراین با توسعهی بلاکچین به جای بهرهگیری از پایگاه دادههای سنتی(بانکها، دولتها و حسابداران) از یک پایگاه دادهی توزیع شده که از طریق اینترنت هماهنگ میشود، استفاده خواهیم کرد. بلاکچین فناوری است که وعده داده جهان را تغییر دهد، این تکنولوژی نه تنها اینترنت را به یک ابزار فوقالعاده اثربخش تبدیل خواهد کرد، بلکه انقلابی در اقتصاد، سیاست و قدرت جهانی پدید خواهد آورد.
یک اقتصاد جدید جهانی که دیگر واسطهها نقشی در آن نخواهند داشت. اقتصادی که در آن اعتماد نه توسط واسطههای مرکزی بلکه از طریق اجماع کدهای کامپیوتری پیچیده ایجاد میشوند.
دن تپاسکات یکی از اساتید دانشگاه کانادا که در حوزهی بلاکچین فعالیت دارد معتقد است: تکنولوژی تاثیر بسیار گستردهای بر جهان خواهد داشت و این تاثیر نه از طریق رسانههای اجتماعی، نه از طریق بزرگ دادهها، نه از طریق رباتیک و نه حتی با هوش مصنوعی ایجاد نخواهد شد. این تغییرات بزرگ تنها با بلاکچین به وجود خواهد آمد.
البته بلاکچین فراتر از انتقال پول و ارزهای دیجیتالی است. رایگیریهای الکترونیکی، قراردادهای هوشمند ، مدیریت پرونده سلامت بیمار از جمله کاربردهای بلاکچین هستند. علاوه بر اینها کلیهی صنایعی که براساس واسطهها از جمله بانکداری، بیمه، دانشگاهها و بخشهای دولتی فعالیت میکنند، عمیقا تغییر خواهند کرد. این امر منجر به از دست دادن شغل بسیاری از افراد و دگرگونی کامل این صنایع خواهد شد.اما با وجود این آثار نامطلوب، حذف واسطهها بیشتر منافع مثبت را به ارمغان خواهد آورد. به عنوان مثال، امکان تجارت آزاد برای افراد و شرکتها به صورت آزاد فراهم خواهد شد، در واقع محدودیتهایی که موسساتی مثل بانکها و یا دولتها برای تجارت ایجاد میکردند، با این فناوری از بین خواهد رفت.
بلاکچین همچنین هزینههای زیادی را که واسطهها بر افراد و کسبوکارها تحمیل میکردند را نیز از بین خواهد برد.وعدهی بزرگتری که توسعهدهندگان بلاکچین میدهند، دموکراتیک کردن سیستم مالی جهانی است، یعنی دسترسی بهتر به سیستمهای مالی و پرداخت و همچنین جلوگیری از فساد و استثمار.
وب غیرمتمرکز با بهره گیری از ظرفیت های بلاکچین ممکن خواهد شد و این تکنولوژی انقلابی زیرساخت لازم برای وب 3 را ایجاد خواهد کرد.
ارتباط میان بلاکچین ها:
ارتباط میان بلاکچین ها که از آن به عنوان اینترنت بلاکچین ها internet of blockchains (iob) نیز یا می شود مفهوم نوینی است که اخیرا مطرح شده است. هدف این تکنولوژی ایجاد ارتباط میان بلاکچین های مختلف است. شکل گیری موج بلاکچین در کنار تمامی مزایای آن باعث شکل گیری پروژه های مختلف و موازی شده است که نتیجه آن معرفی پلتفرم های مختلف بلاکچین است که هر کدام مزایای خاص خود را دارد. اما برای شکل گیری یک شبکه یکپارچه می بایست ارتباطی میان بلاکچین ها برقرار شود و یک پلتفرم واحد ایجاد شود.
ارزهای دیجیتال باید بتوانند در یک پلتفرم واحد پردازش شوند و بدون در نظر گرفتن بلاکچین اختصاصی خود در شبکه واحد تایید شده و مورد استفاده قرار بگیرند. بدین ترتیب زیرساخت مبادلات اتمی شکل خواهد گرفت.مبادلات اتمی در آینده نزدیک پرداخت های ربات ها ، ماشین ها و دستگاه های متصل به اینترنت را بسیار آسان تر خواهند کرد.در وب 3 ارتباط میان بلاکچین ها ایجاد خواهد شد و بلاکچین های مختلف از حالت جزیره ای خارج خواهند شد.بدین ترتیب ارتباط میان Dapp ها هم آسان تر خواهد شد و همچنین تراکنش های مربوط به ارزهای دیجیتال بر روی تمامی بلاکچین های متصل به شبکه پردازش خواهد شد.
موضوع Dns غیرمتمرکز:
یکی از بحث های زیرساختی دیگر در وب 3 DNS میباشد که در وب 3 مدیریت نام دامنه و DNS ها به صورت غیرمتمرکز و همتا به همتا خواهد بود تا تسلط سازمان های خاص بر روی دامنه های اینترنتی از بین برود. در وب 3 مالک یک دامین فقط کسی است که دامنه را ثبت کرده است و مانند وب فعلی دامنه ها در اختیار یک سازمان خاص نیستند. سیستم استاندارد فعلی که برای مدیریت نام دامنههای اینترنتی استفاده میشود، مبتنی بر یک سیستم توزیعشده است.و با بررسی کارشناسان این سیستم دارای مشکلات بسیار زیادی است. یکی دیگر از مزایای این سیستم، توزیعشده بودن آن در میان نودهاست؛ این ویژگی باعث میشود که هیچ گروه کوچک یا کنسرسیومی نتواند تمام فرایند را تحت کنترل بگیرد.
سیستم توزیع فایل و ذخیرهسازی همتا به همتا:
سرویس های ذخیره سازی ابری و هاستینگ ها تغییرات اساسی خواهند داشت.در وب 3 خدمات میزبانی از سایت ها توسط یک شرکت واحد ارائه نخواهد شد.در واقع در وب 3 یک شرکت اقدام به راه اندازی سرورهای مرکزی و ارائه سرویس به مشتریان خود نخواهد کرد بلکه نسل جدیدی از سرویس های توزیع فایل ایجاد خواهد شد که کاربران از سراسر جهان توسط ظرفیت خالی فضای سخت افزارهای خود فضای مورد نیاز برای میزبانی سرویس ها و سایت ها را فراهم خواهند کرد.این کاربران در ازای تامین فضا ارزهای دیجیتال را به دست خواهند آورد.حال دیتای مربوط به وبسایت ها با تقسیم به بخش های مختلف در بستر هزاران نود متصل به شبکه ذخیره خواهد شد.
در این روش عملا کنترل و دسترسی بر روی دیتای سایت ها تنها در اختیار موسس پروژه خواهد بود و هیچ شرکت یا سازمان جانبی امکان دسترسی به دیتای مربوط به سرویس ها را نخواهد داشت. امنیت چنین شبکه ای به حداکثر خواهد رسید و بدین ترتیب یک شبکه کاملا غیرمتمرکز از سرویس ها و اپلیکیشن ها شکل خواهد گرفت که در نهایت سرعت و امنیت فعالیت می کنند.
ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز:
ارز های آینده ارز های کاملا غیر متمرکز خواهند بود که بدون نیاز به نظارت سازمان یا مرکز خاصی مبادله میشوند. ساتوشی ناکاموتو روشی را اختراع کرد که در آن شبکهای از ارزها و پرداختها به نظارت از سوی یک نهاد مرکزی نیاز نداشته باشند، بههمین دلیل ارز دیجیتال بهوجود آمد. بیت کوین به این دلیل غیرمتمرکز است که افراد و نهادهای مختلفی از شرکتهای ماینینگ بزرگ گرفته تا اپراتورهای اعتبارسنج فردی و توسعهدهندگان اصلی پروتکل آن را کنترل میکنند. همهی آنها به روشهای مختلف و در درجات مختلف بر این شبکه تأثیرگذار هستند، اما هیچیک از آنها قدرت انحصاری ندارد.
ارز های دیجیتال سوخت وب 3 را تامین خواهند کرد و ابزارهای پرداخت میان کاربران ، Dapp ها و سخت افزارها خواهند بود.سرویس هایی شکل خواهند گرفت که به ازای نگهداری اطلاعات به کاربران ارز دیجیتال داده خواهد شد و از طرف مقابل واحد پولی استفاده از سرویس ها هم همان ارز دیجیتال خواهد بود. ارزهای دیجیتال پرداخت های میان رایانه ها و سخت افزارهای متصل به شبکه را بسیار آسان خواهند کرد.در وب آینده گجت های الکترونیک شما به آسانی به اینترنت وصل خواهند شد و در بستر قراردادهای هوشمند هزینه مربوط به به روزرسانی های نرم افزاری خود را توسط ارزهای دیجیتال پرداخت خواهند کرد.
برنامهها و خدمات غیرمتمرکز Dapp :
محصولات و خدمات اینترنتی امروزی از سوی شرکتهای خصوصی تولید و کنترل میشوند. بیشتر برنامههای کاربردی اینترنتی که استفاده میکنید، از سوی یک نهاد قانونی کنترل میشوند. این نهادها افرادی را استخدام میکنند تا روی این برنامهها کار کنند، خودشان تصمیم میگیرند که کدام ویژگیهای این برنامهها اولویت دارند، سرورهایی را که دادههای این برنامهها روی آن قرار دارند کنترل میکنند و آندسته از کُدهایی را که باید در محصول نهایی قرار گیرد تعیین میکنند.
در وب 3 محصولات و خدماتی ایجاد خواهند شد که توسط هیچ شرکتی کنترل نمیشوند. قوانین اصلی که خدمات غیرمتمرکز را مدیریت میکنند در یک پروتکل متن باز تعریف میشوند. کاربران با استفاده از نرمافزار انتخابی خودشان با آن پروتکل تعامل برقرار میکنند. بهعبارتدیگر، اپلیکیشنهای متعددی میتواند وجود داشته باشد که با اینکه توسط توسعهدهندگان مختلف ساخته شدهاند اما همهی آنها به یک شبکهی اجتماعی مشابه متصل هستند. این نرمافزارها ممکن است ویژگیهای مختلفی را ارائه دهند، اما همهی آنها با یک پروتکل اشتراکی سازگار هستند. درست مانند نرمافزارهای ارسال ایمیل که حتی اگر تفاوتهای جزئی داشته باشند، باز هم از استانداردهای مشابهی برای ارسال و دریافت پیام استفاده میکنند.
کاربران میتوانند از هر نرمافزار دلخواه استفاده کنند و این نرمافزارها میتوانند ویژگیهای متفاوتی داشته باشند یا اینکه خدمات طرف سوم (third party) را ارائه دهند. از آنجاییکه این نرمافزارها روی یک پروتکل غیرمتمرکز قرار میگیرند، نیازی نیست توسعهدهندگان آنها از هیچ شرکت مرکزی کسبِ اجازه کنند و میتوانند بدون نگرانی از اینکه روزی دسترسی API آنها لغو شود محصولاتشان را ایجاد کنند.
ویژگیهای اصلی برنامههای غیرمتمرکز یا همان دیاپها:
این مفهوم هنوز در ابتدای راه قراردارد. با این حال، ویژگی مشترک تمام دیاپها به شرح زیر است:
متن باز: کدهای برنامه غیرمتمرکز باید در اختیار همه قرار گیرد تا از درستی آن اطمینان حاصل شود. همچنین همه تغییرات باید با تصمیم گیری جامعه و اکثریت باشد.
تمرکززدایی شده: تمام موارد عملیاتی برنامه باید بلاک چین عمومی و غیرمتمرکز ذخیره شود تا از آسیب های تمرکزی جلوگیری به عمل آید.
انگیزشی: کسانی که امنیت و فعالیت بلاک چین را برقرار میکنند باید انگیزه داشته باشند که می توان آن را با دادن واحدهای ارز دیجیتال به آنها تامین کرد.( سوخت اکوسیستم )
پروتکل: برنامه نویس برای فعالیت بی نقص برنامه پروتکلی تعیین میکند که همه کسانی که درآینده از برنامه استفاده خواهند کرد باید پروتکل را بپذیرند. مثلا برنامه نویس برای اینکه بتواند از برنامه ای که ساخته پول بدست آورد، در پروتکل تعیین میکند که ۰٫۱ درصد از پاداش هر بلاک به او تعلق بگیرد.
هویت و مدیریت اطلاعات در وب 3 :
در نسل سوم وب، کاربران میتوانند روی هویت و اطلاعاتشان کنترل بیشتری داشته باشند. امروزه بسیاری از هویتهای آنلاین ما متعلق به دیگری است، مانند نشانی جیمیل یا حساب کاربری فیسبوک که از سوی یک شرکت بزرگ مدیریت میشود. نسل سوم وب میخواهد زمینهای را فراهم کند که کاربران شخصا روی هویتهای آنلاین خودشان کنترل داشته باشند.
این امر تا حدودی نتیجهی زیرساختی است که برای ارزهای دیجیتال ایجاد شده است. داشتن ارز دیجیتال نیازمند داشتن کلیدهای خصوصی است و میلیونها نفر از برنامههای مختلفی برای انجام این کار استفاده میکنند. اما مردم با استفاده از همین فناوری میتوانند هر نوع دادهی مبتنی بر بلاک چین از جمله هویت شخصیشان را مدیریت کنند.
در نسل سوم وب کاربران کنترل اطلاعات مربوط به خود را در دسترس خواهند داشت . و حتی اگر روزی تصمیم بگیرند اطلاعات مربوط به عادتهای جستجوی شخصی خودشان را بهفروش برسانند این امکان را از طریق قراردادهای هوشمند خواهند داشت.
موتورهای جستجو در وب 3 :
موتورهای جستجوی مفهومی به جای عملیات بازیابی خودکار اطلاعات ، بیشتر روی مدلهای جستجوی هوشمند که در جهت وب معنایی است متمرکز خواهند شد. در این روش سعی میشود برای رسیدن به جستجویی که به زبان طبیعی نزدیکتر باشد به چیزی فراتر از جستجوی صرف واژهها بپردازیم. Jeff Bates یکی از پایهگذاران شرکت Slashdot که در پیشرفت وب 2 نقش قطعی داشته میگوید: «موتورهای جستجوی کنونی نمیتوانند تفاوت میان Paris Hilton و Hilton in paris را درک کنند. تاکنون میلیونها دلار برای بهینه سازی شیوههای جستجو هزینه شده و این همان راهی است که وب مفهومی به ما نشان میدهد».
اینگونه از پردازش زبانهای طبیعی چند سالی است که در دست بررسی و تحقیق بوده و به تازگی راه خود را به صفحههای وب باز کرده است. برخی مانند Power set و Text Digger در قالب پروژههای دانشگاهی مانند Word Net بشدت در حال کار روی موتورهای جستجوی مفهومیاند.
در وب 3 موتورهای جستجو کاملا غیرمتمرکز خواهند بود.یک موتور جستجوی غیر متمرکز، تمام قدرت را بین کاربران تقسیم می کند. در این سیستم کاربران مالک اطلاعات خود هستند و در صورت تمایل می توانند با استفاده از قرارداد های هوشمند آن را در اختیار شرکت های دیگر قرار دهند و به ازای دیدن تبلیغات درآمد کسب کنند. در صورتی که گوگل در جهت تبدیل شبکه خود به یک سرویس غیرمتمرکز عمل نکند به احتمال زیاد جایگاه خود را از دست خواهد داد. در وب جدید غول های بزرگ تکنولوژی چاره ای جز تغییر در رویه نخواهند داشت و یا غیرمتمرکز خواهند و یا از بین خواهند رفت. دیگر یک شبکه عظیم که اطلاعات کاربران را ذخیره و طبقه بندی کرده و به فروش برساند وجود نخواهد داشت.
شبکه های اجتماعی در وب 3 :
شبکه های اجتماعی از ساختار فعلی خارج شده و به پلتفرم هایی برای درآمدزایی کاربران تبدیل خواهند شد. در شبکه های اجتماعی وب 3 کاربران به ازای به اشتراک گذاری محتوا و بازخورد دیگر کاربران ارز دیجیتال به دست می آورند. تبلیغات از شبکه های اجتماعی حذف خواهد شد و مدل های درآمدی جدیدی شکل خواهد گرفت. دیتای مربوط به کاربران و زیرساخت سرویس هم بر روی نودهای متصل به شبکه ذخیره خواهد شد تا امنیت کامل برای این سرویس ها فراهم شود.
توسط بازوی گرافیکی وب 3.0 شبکه های اجتماعی از حالت فعلی خارج خواهند شد و با نسل جدیدی از شبکه های اجتماعی 3بعدی و تعاملی مواجه خواهیم شد. سخت افزارهایی نظیر هولولنز مایکروسافت فراگیر خواهند شد و زیرساخت لازم برای شکل دادن به یک دنیای کاملا مجازی را فراهم خواهند کرد. در نسل سوم وب کاربران به صورت گروهی از سراسر جهان گرد هم جمع خواهند شد و بحث و تبادل نظر خواهند داشت. کاربران به جای صرفا یک صفحه مجازی یک بخش در فضای وب در اختیار خواهند داشت. در وب 3.0 سفرهای گروهی مجازی شکل خواهد گرفت و رویدادهای مجازی رونق بیشتری خواهند داشت تا استفاده کاربران از شبکه های اجتماعی را از حالت فعلی وارد فاز جدیدی نمایند.
در وب 3.0 گجت های پوشیدنی و همچنین سخت افزارهای قابل کشت در بدن و همچنین نمایشگرهای هولوگرافی قابلیت استفاده از سرویس ها و به ویژه شبکه های اجتماعی را در هر مکان و وضعیتی فراهم خواهد کرد. همچنین قابلیت انتقال طعم ، بو و احساس در آینده شبکه های اجتماعی پیش بینی میشود.
مرورگرها در وب 3 :
همانطور که گفته شد در وب 3 تبلیغات به حداقل ممکن خواهد رسید تا جایی که حتی اثری از تبلیغات به شیوه فعلی در آن نباشد و در عوض بیزینس مدل های جدیدی برای استارتاپ ها ایجاد خواهد شد.مرورگرهای آینده در جهت بلاک کردن تمامی تبلیغات حرکت خواهند کرد و در کنار موارد دیگر از جمله سرورهای غیرمتمرکز و عدم ذخیره سازی اطلاعات مربوط به وبگردی کاربران بر روی کاهش تبلیغات آزاردهنده نیز فعالیت خواهند کرد.
یکی از پروژه هایی که در حال حاضر بر روی مبحث مرورگرهای غیرمتمرکز فعالیت دارد مرورگر brave است. این پروژه توسط بنیانگذار موزیلا و سازنده زبان جاوا اسکریپت، برندان آیک، در 28 مه 2015 خلق شده اس. مرورگر brave به منظور جلوگیری از فعالیت Website Tracker ها و حذف تبلیغات مزاحم اینترنتی طراحی شده است. این مرورگر ادعا می کند که با به اشتراک گذاری داده های کمتر با مشتریان تبلیغاتی، حفظ حریم خصوصی کاربران خود را بهبود می بخشد.
نرم افزار Brave Browser اولین بار در 20 ژانویه سال 2016 توسط مؤسس آن Eich با هدف ارائه یک سیستم جایگزین و بهبود یافته جهت انتشار محتوای رایگان رونمایی شد. برندان آیک یک توکن ERC20 (توکن های شکل گرفته در بستر اتریوم) جهت استفاده داخلی در پلتفرم Brave عرضه نمود. بیسیک اتنشن توکن (BAT) ارز رمزپایه محلی این پلتفرم می باشد که می تواند جهت استفاده از خدمات مکمل این مرورگر مورد استفاده قرار گیرد.
چند مثال از dapp ها در وب 3.0 :
به جای Google Drive یا Dropbox، ما سرویسهایی مانند Storj، Siacoin، Filecoin یا IPFS را برای توزیع و ذخیره فایلها خواهیم داشت.
به جای اسکایپ ما دارای سرویس های جایگزینی مانند Experty.io در دسترس خواهند بود.
به جای WhatsApp و Wechat پیام رسان های غیرمتمرکز نظیر Status استفاده خواهند شد.
به جای سیستم عامل هایی مانند iOS و Android، سرویس هایی مانند Essentia.one و EOS یک دروازه به وب جدید ارائه خواهند داد.
Akasha یا Steemit نقش فیس بوک را بازی خواهند کرد منتهی این بار کاملا غیر متمرکز مرورگر brave به عنوان Chrome عمل می کند و سرویسی مانند Ethlance می تواند جای Overwork را بگیرد.
این موارد صرفا نمونه هایی از هزاران سرویس برای شکل دهی به وب 3.0 هستند. پیش بینی کارشناسان این است که میلیون ها سرویس که بر شفاف سازی و امنیت هر چه بیشتر زوم کرده اند با یکدیگر رقابت خواهند کرد تا بتوانند سهمی از بازار وب 3 را در اختیار داشته باشند.
فرصت ویژه برای ارز اندام ایران:
بلاکچین این تکنولوژی انقلابی یک فرصت بسیار ویژه برای ایران خلق کرده است فرصتی که پیش از این نبوده و ممکن است تا سال های سال هم مجدد رخ ندهد. باید بپذیریم که اسکلت وب و اکوسیستم استارتاپی جهان به بهترین شکل ممکن شکل گرفته است و ظهور شرکت های میلیارد دلاری در این عرصه فضا را برای رقابت استارتاپ ها و شرکت هایی از ایران تنگ کرده است.
تصور این که استارتاپی از ایران بیاید و با اپل ، گوگل ، مایکروسافت و دیگر یونیکورن های جهان رقابت کند برای ما غیر ممکن بوده است اما ظهور بلاکچین یک فرصت جدید ایجاد کرده است و موجب شکل گیری روزنه امیدی برای اکوسیستم استارتاپی ایران گشته است.
در بستر بلاکچین و با تکیه بر ارزهای دیجیتال میتوان سرویس هایی از ایران راه اندازی کرده و با فراهم کردن شرایط غیرمتمرکز بودن و شفافیت آن سهمی از بازار خارجی را بدست آورد.نیروی کار ارزان در ایران و نرخ پایین ریال در مقابل دلار فرصتی را فراهم آورده است که استارتاپ های ایرانی هزینه های سرسام آور شرکت های خارجی را برای توسعه محصول نداشته باشند و با حداقل هزینه ها در داخل ایران سرویسی را برای استفاده عاشقان دنیای غیرمترکز عرضه نمایند.بلاکچین و رویکرد ضد انحصار آن این امکان را فراهم کرده است که یک موتور جستجویی از ایران راه اندازی شود و مورد استفاده کشورهای مختلف قرار گیرد.یا یک سیستم عامل و یا یک مرور گر ، یک شبکه اجتماعی و … دیگر تحریم در دنیای غیرمتمرکز مفهومی نخواهد داشت و یک توسعه دهنده در ایران بدون چالش های مربوط به نقد کردن درآمدهای سرویس خود میتواند بر روی توسعه محصول تمرکز کند.
بلاکچین این فرصت را ایجاد کرده است که از سراسر جهان توسعه دهندگان به ارائه سرویس های غیرمتمرکز خود بپردازند و درست مانند یک دکمه رست تمامی شرکت ها و استارتاپ ها به یک نقطه صفر برابری رسیده اند اما مهم این است که از این پس چه رویکردی در پیش گرفته خواهد شد؟ آیا یک اکوسیستم مبتنی بر بلاکچین با هدف توسعه dapp برای وب 3.0 شکل خواهد گرفت یا یک رویکرد منفعلانه برای عقب افتادگی دیگر از چرخه رقابت در دنیای تکنولوژی؟
تیم تحقیقاتی نوآی
WWW.NOAY.IR