پروبیوتیکها دسته‌ای از باکتری‌های موجود در مواد غذایی هستندکه به باکتری‌های مفید معروف هستند. این باکتری ها علاوه بر کمک به گوارش، مولکول‌های پیچیده و ترکیباتی مانند ویتامینها و آنتیبیوتیکهای مختلف را تولید می‌کنند که برای بدن مفید است.
پروبیوتیکها بر تعادل باکتری‌های مفید و مضر روده تأثیر می‌گذارند و این تعادل را به نفع افزایش جمعیت باکتری‌های مفید تغییر می‌دهند، در حقیقت پروبیوتیکها از همین طریق اثرات سلامت بخش خود را در بدن انسان ایجاد می‌کند. پروبیوتیکها همچنین قادرند اختلالات میکروبی روده، پس از درمان آنتی‌بیوتیکی را به حداقل برسانند.
هم اکنون تحقیقات مفصل و ثبت شده‌ای در حال انجام است که تأثیرات ویژه پروبیوتیکها را بررسی می کند.
این تاثیرات :
- تخفیف بیماری‌های التهابی مزمن روده Chronic intestinal inflammatory diseases
- پیشگیری و درمان بیماری‌های اسهال زا Pathogen-induced diarrhea
- عفونتهای دستگاه ادراری و تناسلی Urogenital infections
- گروهی از آلرژی‌ها Atopic diseases
- سندرم روده تحریک پذیر Irritable bowel syndrome
- التهاب مزمن روده‌ای Inflammatory Bowel Diseases
را شامل می‌شود.
فلور روده (gut flora) شامل میکرو ارگانیسم‌هایی است که به‌طور طبیعی در مجاری گوارشی، به صورت همزیستی مسالمت آمیز، زندگی کرده و در سلامت انسان یا میزبان نقش دارند.
درون دستگاه گوارش همه جانوران این فلور روده‌ای وجود دارد. جانورانی که کاملاً در شرایط بدون باکتری پرورش می‌یابند، بیش از جانوران عادی که فلور روده آنها شکل گرفته‌است، آسیب پذیرتر هستند. ترکیب فلور روده هر موجود، ویژهٔ همان موجود است.
کل بدن یک انسان به‌طور میانگین از 1014 (۱۰به توان ۱۴ معادل ۱۰۰ تریلیون) سلول تشکیل یافته‌است. شمار میکروارگانیزم‌های موجود در روده ۱۰ برابر کل سلول‌های بدن فرد است.
باکتری‌ها بخش عمده فلور روده را به خود اختصاص داده‌اند، به‌طوری که ۳۵ تا ۵۰درصد کولون (روده بزرگ) از باکتری‌ها تشکیل یافته‌است. ۶۰ درصد توده مدفوع را باکتری‌ها تشکیل می‌دهند. چیزی حدود ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ گونه میکروارگانیسم مختلف در روده‌ها زیست می‌کنند.
مخمرها نیز بخش کوچکی از این فلور را به خود اختصاص داده‌اند. ۴۰۰ تا ۸۰۰گونه باکتری در روده‌ها به‌سر می‌برند. عمده باکتری‌های روده باریک «گرم مثبت» هستند، اما باکتری‌های روده بزرگ «گرم منفی» می‌باشند. روده بزرگ از لحاظ متابولیکی یکی از فعالترین عضوهای بدن بشمار می‌آید.
بخش‌های ابتدایی کولون مسئول تخمیر کربوهیدراتها و بخش‌های انتهایی وظیفه شکستن پروتئین‌ها و اسیدهای آمینه را بعهده دارند. ۹۹ درصد باکتری‌های روده غیر هوازی می‌باشند، و در روده کور(cecum) باکتری‌های هوازی بیشترین تراکم را دارند.
باکتری‌های سودمند روده عمدتاً از جنس Bacteroides,Clostridium ,FusobacteriumEubacterium , Ruminococcus , Peptococcus ,Peptostreptococcus, Bifidobacterium, Escherichia , Lactobacillus است.
تنها مخمرهای موجود در روده‌ها شامل کاندیدا (Candida)و ساکارومیس (Saccharomyces) می‌باشند.
روده بزرگ حاوی باکتری‌های مضر نیز است، اما میزان باکتری‌های مفید بایستی حداقل ۸۵ درصد کل میکروارگانیسم‌های روده را تشکیل بدهند، تا سلامت میزبان تضمین شود.
فلور میکروبی روده وابستگی زیادی به ماده غذایی مورد استفاده شخصی دارد، بنابراین میتوان فلور میکروبی روده را تغییر داد و میکروب‌های مفید را جایگزین انواع مضر آن کرد.
پروبیوتیکها به تحریک رشد باکتری‌های مفید روده یا به کاهش بیماری‌زایی میکروب‌های مضر کمک می‌کنند و اثربخشی آنها تا زمانی است که پروبیوتیک مصرف شود.
علاوه بر کمک به گوارش مولکول‌های پیچیده، ترکیباتی مانند ویتامینها و آنتیبیوتیکهای مختلف را تولید کرده که برای بدن مفید است. منبع باکتری‌های پروبیوتیک لبنیات و میوه‌ها هستند. علاوه بر مواد غذایی مفید، پروبیوتیکها را میتوان از مکملهای حاوی آنها دریافت کرد که برای سنین مختلف و شرایط جسمی متفاوت طراحی شده اند.
منافع مصرف پروبیوتیکها
- کاهش مقاومت لاکتوز. چراکه (LAB) باعث تبدیل لاکتوز به اسید لاکتیک می‌گردد.
- جلوگیری از سرطان کولون، روده باریک، کبد و پستان.
- کاهش کلسترول خون و میزان جذب آن از روده (با تجزیه صفرا در روده)،
- کاهش فشار خون.
- بهبود و تقویت سیستم ایمنی و جلوگیری از عفونت‌ها.
- درمان و پیشگیری از اسهال حاد.
- کاهش التهابات روده‌ای.
- کاهش آلرژی غذایی یا اگزما در کودکان.
- بهبود جذب مواد معدنی و ویتامینها.
- بهبود علایم نشانگان روده تحریک پذیر و کولیت (ورم مخاط روده بزرگ)
- جلوگیری از رشد و تکثیر باکتری‌های مضر.
- درمان و پیشگیری از عفونتهای مخمری مهبل، اسهال مرتبط با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، آفت دهان، پوسیدگی دندان‌ها، ورم مهبل (واژینیت)، پای ورزشکاران، عفونتهای قارچی، برفک (کاندیدیاز دهانی).
- بهبود عمل گوارش و جذب مواد غذایی.
- اثرات مثبت بر حافظه و عملکرد مغز،
- کمک به ساخت ویتامین‌های گروه B و K
منابع:
https://www.webmd.com/digestive-disorders/what-are-probiotics
https://my.clevelandclinic.org/health/articles/14598-probiotics
