نورپردازی در عکاسی، به‌خصوص عکاسی پرتره، بسیار مهم است و با نورپردازی درست میتوانید عکس‌های حرفه‌ای و بهتری بگیرید. برای این کار باید از انواع شکل دهنده نور برای کنترل و تنظیم نور برای عکاسی استفاده کنید.
برای اینکه نورپردازی صحیحی برای عکاسی داشته باشید، لازم است که کاربردهای انواع شکل دهنده نور را بشناسید و بهترین مدل را براساس سبک عکاسی و اهداف خود انتخاب کنید.
پس اگر می‌خواهید عکس‌های فوق‌العاده و زیباتری داشته باشید، این مقاله را از دست ندهید. در این مقاله درمورد انواع شکل دهنده نور و کاربرد هر کدام صحبت می‌کنیم.
بدون استفاده از شکل دهنده نور و فقط با فلاش میتوانید عکاسی کنید، اما نوری که فلاش‌ها تولید می‌کنند معمولا بسیار سخت است و سایه‌های خشن ایجاد می‌کند. نور فلاش بدون اینکه تعدیل شود، تمام زیر و بم و پستی و بلندی سطوح را نشان می‌دهد. در عکاسی پرتره، استفاده از شکل دهنده نور اهمیت بیشتری دارد.
در عکاسی با فلاش معمولا عیب‌ونقص‌های صورت، چین‌وچروک، جای جوش و لک و… به‌وضوح دیده می‌شود. به همین دلیل از انواع شکل دهنده نور برای تعدیل کردن این نور و داشتن سایه‌های نرم‌تر استفاده می‌شود. نتیجه‌ی نهایی استفاده از شکل‌دهنده نور، تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای با استفاده از فلاش به‌تنهایی دارد و حرفه‌ای‌تر و جذاب‌تر است.
یکی از نکاتی که در مورد شکل‌دهنده‌های نور باید بدانید این است که تمام انواع آن، با قیمت‌های مختلف عرضه می‌شوند. هر مدلی که انتخاب کنید هم ارزان‌قیمت دارد و هم گران‌قیمت. چه مدل گران‌تر را بخرید چه ارزان، نتیجه‌ی مشابهی می‌گیرید؛ اما تنها تفاوتی که دارند در دوام آن‌ها است.
اگر هر روز از شکل‌دهنده‌های نور استفاده می‌کنید، باید برای خرید بهترین و باکیفیت‌ترین مدل‌ها هزینه کنید. اما اگر برای یادگیری و تجربه کردن به انواع شکل دهنده نور نیاز دارید، مدل‌های ارزان هم می‌توانند خرید خوبی باشند و ظاهر نهایی که از عکس‌ها انتظار دارید را به‌راحتی ایجاد می‌کنند.
شکل‌دهنده یا مدیفایرهای مختلف، روی منبع نور، تاثیرات متفاوتی می‌گذارند. بعضی از آن‌ها نور را گسترده‌تر می‌کنند تا نرم‌تر شود و برخی دیگر نور را در محدوده‌ی کوچک‌تری متمرکز می‌کنند تا شدیدتر شود. پس، قبل از انتخاب باید مشخص کنید که نحوه‌ی نورپردازی شما به چه صورت است.
اگر دنبال دنبال نور نرم و پراکنده مثل نور طبیعی آسمان صاف هستید، یکی از شکل‌دهنده‌های سافت‌باکس، چتر و اسکریم را انتخاب کنید.
اگر نور سخت‌تری می‌خواهید مثلا نور مستقیم خورشید، یکی از شکل‌دهنده‌های بیوتی‌دیش، گریداسپات، فلاش اکسترنال یا اسپیدلایت بدون شکل‌دهنده یا با استفاده از گرید گزینه مناسبی خواهند بود.
تنوع شکل دهنده های نور باعث می‌شود که انتخاب کردن بهترین گزینه از بین آن‌ها کار سختی باشد اما اگر در مورد هرکدام اطلاعات کافی داشته باشید، با توجه به نیاز خود به‌راحتی میتوانید شکل دهنده نور را انتخاب کنید.
چترهای نورپردازی نوری نرم و یکدست و زیاد تولید می‌کنند. اگر می‌خواهید محوطه‌ی وسیعی را نورپردازی کنید، چتر بهترین انتخاب است. چترهای عکاسی معمولا قیمت‌های مناسبی دارند و استفاده از آن‌ها راحت است. اگر مبتدی هستید بهترین شکل دهنده نور که میتوانید تهیه کنید چتر نورپردازی است.
البته این نکته را به خاطر داشته باشید که چترها نور زیاد و وسیعی ایجاد می‌کنند. استفاده‌ی بیش‌ازحد از آن‌ها باعث می‌شود که سوژه نور زیادی بگیرد. چتر را فقط در مواقعی که واقعا با کمبود نور گسترده مواجهید استفاده کنید.
چترهای نورپردازی بهترین شکل‌دهنده نور برای محیط‌های بسته هستند و معمولا در فضای باز نتیجه‌ی خوبی ندارند.
چترهای نورپردازی اشکال مختلفی دارند از جمله:
این مدل از چترها نور را تقریبا به‌همه جا پخش می‌کنند و برای زمانی مناسب‌اند که قصد دارید از گروهی از مردم عکاسی کنید. چترهای نقره‌ای نور سردتر ایجاد می‌کنند و چترهای طلایی نور گرم‌تر. هر دو مدل نوری شدیدتر از چتر سفید دارند.
این چتر، نوری ملایم تولید می‌کند و پخش نور کمتری نسبت به چترهای طلایی و نقره‌ای دارد. از آنجا که این شکل دهنده نور، نور را در یک محدوده‌ی تقریبا وسیع پخش می‌کند و افکت یکنواختی دارد برای عکاسی از گروهی از افراد یا برای عکاسی از زوج‌ها مناسب است.
چترهای شوت‌ترو برخلاف چترهای بازتابنده عمل می‌کنند. این چترها از پارچه‌ی سفید شفاف ساخته می‌شوند که نور فلاش از آن عبور می‌کند تا نوری نرم و یکنواخت تولید کند.
پنل اسکریم یکی دیگر از انواع شکل دهنده نور است که نور را در محدوده‌ی وسیعی توزیع می‌کند. پنل اسکریم یک فریم مربع یا مستطیل شکل است که پارچه‌ای مخصوص روی آن کشیده شده است. این شکل دهنده نور، نور را در سطح وسیعی پخش می‌کند و نوری نرم و ملایم ایجاد می‌کند.
ظاهری که این شکل دهنده ایجاد می‌کند مثل زمانی است که کنار یک پنجره بزرگ عکس بیاندازید. از این شکل دهنده نور برای تعدیل نور فلاش، نورهای پیوسته و حتی نور خورشید استفاده می‌شود.
هرچقدر منبع نور بزرگ‌تر باشد نوری نرم‌تر و ملایم‌تر با اسکریم ایجاد می‌شود. از بین تمام شکل دهنده های نور، اسکریم‌ها همه‌کاره‌تر هستند. با چند ابزار ساده میتوانید خودتان هم در خانه اسکریم درست کنید
اکتاباکس نوری ایجاد می‌کند که انگار حاصل ادغام سافت‌باکس و چتر است. اکتاباکس در واقع نوعی سافت‌باکس است اما درست مثل چتر، نور را در محوطه وسیع‌تری پخش می‌کند. اکتاباکس برای نورپردازی هنگام عکاسی از گروه بزرگی از افراد مناسب است.
سافت‌باکس یکی از شکل دهنده های نور پراستفاده و با قیمت مناسب است که افکتی جذاب با نور ملایم و نرم ایجاد می‌کند که به‌راحتی قابل کنترل است. سافت‌باکس‌ها ابعاد مختلفی دارند و میتوانید متناسب با نیاز خود چند نمونه از آن را تهیه کنید. در ۸۰ درصد مواقع، سافت‌باکس بهترین شکل دهنده نور برای نورپردازی صحنه‌ی عکاسی است.
در سافت‌باکس‌ها زاویه، نزدیکی به سوژه، شدت نور و جهت سایه را به‌راحتی میتوانید تنظیم کنید. یکی از انواع شکل دهنده نور که به بهترین شکل ممکن افکت تابش نور طبیعی روز از پنجره را بازسازی می‌کند، سافت‌باکس است.
سافت‌باکس‌ها هم مثل چترها ممکن است سطح بازتابنده متفاوتی داشته باشند. سطح سفید برای ایجاد نور ملایم و نرم مناسب است. بعضی از عکاسان برای داشتن نور بیشتر و شدیدتر، پنل داخلی سافت‌باکس را با صفحات نقره‌ای و طلایی جایگزین می‌کنند. با سطح بازتابنده‌ی طلایی و نقره‌ای، نور در سطح وسیع‌تری پخش می‌شود و بازتاب بیشتری دارد.
بیوتی‌دیش با سایر اصلاح‌کننده‌های نور متفاوت است؛ چون نور دایره‌ای متمایز و با کنتراست ملایم را ایجاد می‌کند که برای روشن کردن چهره و مشخص کردن ساختار استخوانی صورت مانند استخوان گونه و خطوط چانه مناسب است.
علاوه‌بر‌این، بیوتی‌دیش در چشمان مدل عکاسی، یک انعکاس دایره‌ای ایجاد می‌کند که کاملا طبیعی به نظر می‌رسد. این شکل دهنده نور در بین عکاسان مد و زیبایی و افراد مشهور بسیار محبوب شده است.
نقطه ضعف بیوتی‌دیش این است که تغییر نور منعکس‌شده از آن از روشن به تاریک بسیار سریع اتفاق می‌افتد؛ بنابراین، اغلب باعث ایجاد سایه زیر چانه و بینی مدل می‌شود. این سایه‌ها را میتوانید با اضافه کردن یک شکل‌دهنده نور مسطح و پرکننده، مانند رفلکتور سفید، برای انعکاس نور به صورت سوژه جبران کنید.
گریداسپات درواقع وسیله‌ای است که آن را میتوانید همراه با اسپیدلایت، مونولایت و فلاش‌های باتری‌خور استفاده کنید. پهنای گریداسپات و اندازه‌ی حفره‌های آن روی شکل باریکه‌های نور که به سوژه می‌تابد، تاثیر می‌گذارد. گریداسپات‌ها نوری شدید و متمرکز تولید می‌کنند.
گریداسپات نوری شبیه به بیوتی‌دیش ایجاد می‌کند. اما در گریداسپات، نور کمی شدیدتر است. اگر می‌خواهید پرتره‌های یک نفره ثبت کنید با کمک این شکل دهنده نور میتوانید نور را روی صورت و شانه‌های سوژه متمرکز کنید بدون اینکه پس‌زمینه‌ی تصویر نور بگیرد. گریداسپات برای عکاسی در فضای باز هم عالی است و آن را میتوانید همراه با بیوتی‌دیش هم استفاده کنید.
فرزنل نوعی شکل‌دهنده نور است که می‌تواند متمرکز شود. از این شکل‌دهنده‌ها ابتدا در فانوس‌های دریایی استفاده می‌شد ولی به‌مرور زمان برای فیلمبرداری و عکاسی هم مورد استفاده قرار گرفت. اصلاح‌کننده‌ی نور فرزنل، نوری نرم، واضح و بسیار متمایز به پرتره‌ها می‌دهد. یکی از معایب این شکل‌دهنده‌ی نور این است که قیمت بالایی دارد.
از رفلکتورها برای نورپردازی سوژه و صحنه در فضاهای باز استفاده می‌شود. رفلکتور را میتوانید به‌عنوان نور اصلی، نور پرکننده یا نور لبه استفاده کنید. همراه با رفلکتور میتوانید از نور طبیعی خورشید یا فلاش بهره‌مند شوید. برای استفاده از رفلکتور باید نور فلاش را به رفلکتور بتابانید تا بازتاب آن، نوری نرم و ملایم برای سوژه ایجاد کند. رفلکتورها هم نسبتا ارزان‌قیمت هستند.
ژل‌های رنگی برای تغییر رنگ منبع نور استفاده می‌شوند. با کمک ژل‌های رنگی میتوانید رنگ منبع نور را متناسب با محیط تغییر دهید یا افکت‌های خلاقانه ایجاد کنید. به این ژل‌ها، ژل‌های اصلاح‌کننده‌ی رنگ هم می‌گویند.
شاید فکر کنید که تغییر رنگ عکس را می‌توان در ویرایش‌های بعد از عکاسی انجام داد. اما اگر رنگ سوژه با رنگ محیط، هماهنگی نداشته باشد، ویرایش عکس برای اصلاح رنگ، سخت یا غیرممکن می‌شود. بنابراین بهترین روش این است که موقع عکاسی، رنگ نور محیط یا سوژه را اصلاح کنید.
درست مثل گرید، از اسنوت برای محدود کردن خروجی نور برای تابیدن روی یک سطح کوچک‌تر استفاده می‌شود. البته نور حاصل از اسنوت، لبه‌های سختی دارد و دارای کاربردهای خاص برای نورپردازی است. اگر عکاس تازه‌کار هستید نیازی به این نوع شکل‌دهنده‌ی نور نخواهید داشت.
فلگ یا گوبو، پنلی است که معمولا با رنگ‌های تیره و به‌خصوص مشکی ساخته می‌شود. این وسیله بخش‌هایی از نور را مسدود می‌کند و باعث ایجاد سایه‌هایی با اشکال خاص روی سوژه می‌شود. فلگ‌ها اندازه‌ها و شکل‌های متنوعی دارند و معمولا دارای یک باز یا دسته هستند که برای نگه داشتن پنل طراحی شده‌اند. از این فلگ‌ها میتوانید برای عکاسی خلاقانه استفاده کنید.
در آخر بگوییم که برای نورپردازی صحنه یا سوژه مجبور نیستید از یک نوع شکل دهنده نور استفاده کنید. انواع شکل دهنده نور را امتحان کنید و کار کردن با آن‌ها را تجربه کنید تا به بهترین تنظیمات برای نورپردازی برسید.
شما تجربه‌ای در استفاده از شکل دهنده های نور داشته‌اید؟
