دوربین دست دوم یا لنز دست دوم بازار پر رونقی دارد چون قیمت این تجهیزات بالا است و مهم‌تر این که تا سال‌ها می‌توان از آنها استفاده کرد. اما برخلاف خرید کالای نو باید نکات زیادی را بدانید تا چیزی که می‌خرید سالم باشد.
دوربین‌های قدیمی‌تر که چند سالی از عمرشان می‌گذرد از نظر کیفیت می‌توانند با دوربین‌های جدید رقابت کنند. به همین دلیل هم هنوز بازار دوربین‌های دست دوم و همچنین لنز‌های دست دوم برای این دوربین‌ها همچنان گرم است.
به‌عنوان‌مثال دوربین کانن 5D Mark II با اینکه اولین دوربینی بود که رزولوشن Full HD را برای فیلمبرداری ارائه کرد و امکانات فیلمبرداری آن چندان پیشرفته نیست، اما به دلیل کیفیت بالای حسگر و رزولوشن قابل قبولی که دارد هنوز بین عکاسان دست‌به‌دست می‌شود و مدل‌های کارکرده آن را می‌توانید با قیمت بسیار مناسبی در بازار پیدا کنید.
خود من هنوز برای تمامی پروژه‌های عکاسی‌ام از دوربین نیکون D610 استفاده می‌کنم که نزدیک به یک دهه از عمر آن می‌گذرد و جالب اینجاست که همین دوربین را هم به‌صورت دست دوم خریداری کردم و اصلاً هم قصد ندارم طی یکی دو سال آینده آن را تعویض کنم.
از طرف دیگر بسیاری از عکاسان هم هستند که همچنان دوست دارند همگام با تکنولوژی حرکت کنند و به‌محض عرضه یک لنز یا دوربین جدید به بازار سعی می‌کنند تجهیزات خودشان را به‌روز کنند. دوربین‌ها و لنز‌های دست دوم این کاربران، به دلیل اینکه عمر زیادی ندارند، معمولاً با قیمت بسیار مناسبی نسبت به تجهیزات نو قابل خریداری بوده و گزینه خوبی برای به‌روز کردن تجهیزات هستند. به همین دلیل می‌توانید آنها را با کسر قیمت قابل‌توجهی نسبت به جنس آکبند خریداری کنید.
در این مقاله می‌خواهیم درباره دوربین‌ها و لنز‌های دست دوم صحبت کنیم و ببینیم که هنگام خرید این تجهیزات کارکرده به چه نکاتی باید توجه کنیم.
دوربین‌های دست دوم معمولاً شرایط بهتری نسبت به لنز‌ها دارند. به همین دلیل هم نسبت کاهش قیمت آنها نسبت به مدل نو، کمتر از لنز‌ها است؛ چرا که دلایل بیشتری برای فروش یک دوربین وجود دارد تا فروش یک لنز. به‌روز کردن دوربین قدیمی‌تر، تغییر سیستم و برند دوربین، یا کاهش تعداد تجهیزات به دلیل کم‌شدن حجم کار، دلایلی هستند که باعث می‌شوند تا تجهیزات کارکرده خوبی را در بازار پیدا کنید.
در این میان تعویض دوربین بسیار بیشتر از تعویض لنز اتفاق می‌افتد. چون اغلب کاربران می‌دانند که فروش دوربین ضرر نسبتاً کمتری نسبت به فروش لنز دارد و احتمالاً راحت‌تر هم می‌توانند مدل بعدی را جایگزین آن کنند.
اما مانند لنز‌ها، درباره دوربین‌های کارکرده هم خطر خرید تجهیزات دزدی به‌شدت وجود دارد. اگرچه یکی از روش‌های مقابله با این معضل خریدوفروش تجهیزات کارکرده با جعبه است، اما باید به‌خاطر داشته باشیم که برخی از تجهیزات اصولاً دارای جعبه نیستند. لوازم جانبی دوربین‌ها، مانند فلاش‌ها، شارژر، کارت‌های حافظه، لنز‌های کیت و باطری‌ها معمولاً بدون جعبه خریدوفروش می‌شوند و به همین دلیل هم امکان راستی‌آزمایی آنها برای خرید از صاحب اصلی وجود ندارد.
از سوی دیگر برخی از دوربین‌های خیلی قدیمی‌تر را هم به‌ندرت می‌توانید با جعبه خریدوفروش کنید. همانند بسیاری از کالاهای قدیمی، خیلی وقت‌ها صاحبان این دوربین‌ها کارتن اصلی این دوربین‌ها را نگه نداشته‌اند یا در طول سال‌ها خراب شده و از بین رفته‌اند.
خیلی از فروشگاه‌ها این دوربین‌ها را از افراد معتمد خریداری می‌کنند و با اطمینان از اینکه خود شخص، صاحب اصلی کالا است، آنها را مجدداً برای فروش می‌گذارند. به همین دلیل معمولاً وقتی یک دوربین دست دوم را از یک فروشگاه معتبر خریداری می‌کنید، احتمال اینکه دزدی باشد، وجود ندارد. اما درصورتی‌که چنین کالا‌هایی را بخرید، احتمالاً مجبورید بازهم در زمان فروش، آن را بازهم به یک فروشگاه بفروشید. چون خریداران مستقل معمولاً از خرید چنین دوربین‌هایی خودداری می‌کنند.
طبیعتاً برای فروش دوربین دست دوم به یک فروشگاه هم باید بتوانید به‌درستی ثابت کنید که دوربین کارکرده بدون کارتن متعلق به خودتان است.
قدم به قدم برویم جلو:
وقتی وسیله نو می‌خرید می‌توانید به شرکت سازنده اعتماد کنید یا حداقل خیالتان راحت است که اگر مشکلی در آن وجود داشته باشد، گارانتی یا بیمه می‌تواند به شما کمک کند اما وقتی یک دوربین دست دوم می‌خرید، هیچ تصوری از پیشینه آن ندارید؛ اینکه این دوربین دست چه شخصی بوده است یا با آن چه‌کار کرده، بسیار مهم است.
هرچند معمولاً همه سعی‌مان را می‌کنیم که تا حد امکان آن را امتحان کنیم، اما خیلی مشکلات هستند که ممکن است مدت‌ها بعد خودشان را نشان دهند؛ بنابراین خیلی مهم است که فروشنده همه جزئیات و موارد موردنیاز را صادقانه به شما توضیح دهد.
کانال‌های تلگرامی، گروه‌ها و انجمن‌های مخصوص خرید و فروش دوربین و تجهیزات، سایت‌های دیوار و شیپور و دیگر وب‌سایت‌های خرید و فروش اجناس دست دوم و … می‌توانند محل فروش کالاهای آسیب‌دیده و معیوب هم باشند. به همین دلیل هم در اساسنامه این وب‌سایت ذکر می‌شود که مسئولیت هرگونه خریدوفروش با خود شماست.
اگر از چنین جاهایی می‌خواهید خرید کنید، حداقل سعی کنید روش‌های ارتباطی با فروشنده را هم دریافت کنید. آدرس و شماره تلفن معتبر (مثلاً محل کار) به شما کمک می‌کند که اگر با مشکل غیر قابل حلی روبرو شدید بتوانید با فروشنده تماس بگیرید.
خرید از فروشگاه‌های معتبر حداقل این اطمینان را به شما می‌دهد که هرگز چیزی را از شما مخفی نمی‌کنند. نگهداری طولانی‌مدت یک کالا به نفع فروشنده نیست و به همین دلیل فروشندگان معتبر سعی می‌کنند قیمت فروش را بر اساس شرایط موجود دوربین یا لنز در نظر بگیرند.
فروشگاه نورنگار بخشی برای خرید و فروش کالاهای دست دوم دارد. کارشناسان نورنگار موقع خرید این محصولات همه چیز را بررسی می‌کنند تا هیچ مشکل جدی نداشته باشند.
برای خرید دوربین دست دوم یا خرید لنز دست دوم می‌توانید بدون نگرانی به نورنگار اعتماد کنید.
مطمئن شوید که همه اشکالات فیزیکی دوربین را بررسی می‌کنید؛ طبیعتاً همه آنها یا برآیند آنها باید روی قیمت نهایی تأثیرگذار باشند.
خراشیدگی‌ها و داغی‌های روی بدنه؛ این موارد بسیار مهم هستند. یک خراشیدگی یا ساییدگی کوچک چندان اهمیتی ندارد. بالاخره به‌مرورزمان یا در هنگام استفاده معمول هم این خط و خش‌ها ایجاد می‌شوند. اما اگر ساییدگی یا خراش عمیقی را روی بدنه می‌بینید، حتماً با دقت آن را بررسی کنید. چون ممکن است عملکرد دوربین را تحت تأثیر قرار دهند.
خصوصاً اگر روی لنز دوربین جای ضربه می‌بینید با وسواس بیشتری آن را بررسی کنید. ضربه به لنز دوربین، اگر از سمت دهانه لنز باشد، می‌تواند فوکوس لنز را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد یا حتی کیفیت و شارپنس لنز را کم کند.
جای ضربه روی دوربین ممکن است نشان از سقوط دوربین داشته باشد. اگرچه درباره دوربین‌های DSLR حرفه‌ای که بدنه فلزی (معمولاً آلیاژ منیزیم) دارند آسیب به مدار‌ها و قطعات داخلی دوربین کمتر است، اما درباره دوربین‌های رده متوسط و رده پایین، یک ضربه محکم می‌تواند حتی آیینه دوربین را لق کند و روی فوکوس دوربین تأثیر بگذارد.
اگر جای ضربه عمیق است، پیشنهاد می‌کنم کلاً از خرید آن صرف‌نظر کنید (مگر اینکه قیمت آن خیلی ارزان باشد).
اگر دوربین، از کارت حافظه‌های CF استفاده می‌کند، مطمئن شوید که کارت حافظه به‌راحتی در آن قرار می‌گیرد. پین‌های مربوط به این کارت‌های حافظه به‌راحتی ممکن است آسیب ببینند و معمولاً به‌سختی هم تعمیر می‌شوند؛ بنابراین حتماً چند بار خودتان یک کارت حافظه CF را در آن قرار دهید و بیرون بیاورید تا مطمئن شوید درست کار می‌کند.
اگر هم دوربین کارت SD می‌خورد، با چند کارت مختلف آن را امتحان کنید و ببینید آیا جا رفتن و بیرون دادن کارت به‌راحتی انجام می‌شود یا خیر. حتی بهتر است کارت را می‌گذارید یکبار با خود دوربین آن را فرمت کنید تا از سرعت عکاسی دوربین مطمئن شوید.
هم روی دوربین و هم روی لنز دست دوم، احتمالاً می‌بینید که بخشی از پوشش‌های لاستیکی از جای خود کنده شده‌اند؛ این موضوع چندان مهم نیست. اگرچه این لاستیک‌های شل و وارفته می‌توانند ظاهر دوربینتان را زشت کنند، اما به‌راحتی می‌توانید در تعمیرگاه‌های معتبر و ماهر، آنها را ترمیم یا تعویض کنید.
این لاستیک‌ها تأثیری روی عملکرد کلی دوربین ندارند و نباید فکر کنید که ممکن است عایق‌بندی دوربین یا لنز را بر هم بزنند. اما به‌هرحال باید روی قیمت نهایی کالا تأثیر بگذارند.
خراشیدگی روی LCD دوربین بسیار آزاردهنده است و معمولاً هم به‌راحتی نمی‌توانید آن را ترمیم کنید. تعویض LCD دوربین بسیار گران تمام می‌شود. البته برخی از دوربین‌های DSLR (مانند اغلب دوربین‌های رده‌بالای نیکون) دارای یک محافظ LCD هستند که می‌توانید انواع یدکی آن را در بازار پیدا کنید. اما اگر خود LCD خراشیده شود، راهی برای برطرف‌کردن آن وجود ندارد.
منظره‌یاب دوربین هم باید کاملاً سالم و بدون خراشیدگی باشد. نگران گرد و خاک‌های موجود در منظره‌یاب نباشید. این ذرات تأثیری روی عملکرد دوربین نمی‌گذارند و معمولاً با یک سرویس عمومی ساده می‌توانید آنها را برطرف کنید. فقط مطمئن شوید که کلاهک یا همان Cap روی منظره‌یاب دوربین، همراه بدنه است و گم نشده است.
اگرچه مدل‌های یدکی این کلاهک‌ها را می‌توانید در بازار پیدا کنید، اما درباره دوربین‌های رده‌بالا چندان ارزان‌قیمت نیستند. سهل‌انگاری در نگهداری دوربین می‌تواند باعث خراب‌شدن یا گم‌شدن این کلاهک‌ها شود.
حتماً مانت دوربین را با دقت بررسی کنید تا مطمئن شوید که کاملاً صاف و بدون له‌شدگی یا فرورفتگی است. ذره‌ای فرورفتگی روی مانت نشان می‌دهد که دوربین یا لنز از همان نقطه به‌شدت ضربه خورده یا اگر دوربین سبک با بدنه‌ای ضعیف است، احتمالاً یک لنز سنگین را با بی‌احتیاطی روی آن نصب و استفاده کرده‌اند.
این اتفاق بسیار بدی است و می‌تواند کیفیت دوربین را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد. حتی اگر بتوانید لنز را روی آن به‌راحتی نصب کنید، احتمالاً به‌زودی متوجه می‌شوید که بخشی از کنار کادر به شکل نامتعادلی محو‌تر از باقی کادر است. این مشکل به دلیل عدم فوکوس دقیق تصویر روی حسگر پیش می‌آید و غیرقابل‌رفع است.
همچنین درباره لنز‌های دست دوم حتماً بررسی کنید که مانت لنز آسیب‌ندیده باشد و کنتاکت‌های لنز که همان پین‌های ریز انتهای بدنه هستند کاملاً سالم هستند. وقتی لنز را روی دوربین می‌بندید باید با صدای کاملاً واضحی چفت شود و به‌راحتی نیز بتوانید آن را باز و بسته کنید.
برای اینکه مطمئن شوید جلوی لنز آسیب‌ندیده است حتماً یک فیلتر هم اندازه آن را همراه داشته باشید و روی لنز امتحان کنید. اگر فروشنده اصرار کرد که الان هم فیلتر روی لنز هست، بازهم حتماً آن را باز کنید و فیلتر خودتان را روی آن نصب کنید تا مطمئن شوید که رزوه‌های پیچ فیلتر کاملاً سالم هستند.
این موضوع خیلی مهمی است. خیلی از اشکالات را امکان ندارد بتوانید روی دوربین تشخیص دهید. باید حتماً با دوربین عکس بگیرید و آن را روی صفحه‌نمایش بزرگ مانند کامپیوتر نگاه کنید.
ما واژه‌ای داریم به نام Dead Pixel یا همان پیکسل‌های مرده. خیلی از عکاسان این پیکسل‌ها را با پیکسل‌های داغ یا Hot Pixel اشتباه می‌گیرند. پیکسل‌های مرده در واقع پیکسل‌هایی هستند که ارتباطشان با دوربین قطع شده است. این پیکسل‌ها به دلیل اینکه ارتباطی ندارند اگر روی LCD باشند به شکل سیاه‌رنگ دیده می‌شوند. پیداکردن آنها هم خیلی راحت است. کافی است دوربین را روی حالت Live View روشن کنید و رو به یک فضای خیلی روشن (مثلاً آسمان) بگیرید و حرکت دهید.
اگر جایی روی نمایشگر می‌بینید که یک یا چند پیکسل سیاه‌رنگ وجود دارد و ثابت است، نشان می‌دهد که نمایشگر دارای Dead Pixel است. معمولاً یکی دو پیکسل مرده چندان اهمیتی ندارد (و اصولاً این پیکسل‌ها تأثیری روی عکس هم نمی‌گذارند.)
اما اگر تعداد این پیکسل‌ها زیادتر از این باشد، قابل‌توجه است.
اما اگر همین پیکسل‌ها روی حسگر باشد، دیدن آنها روی نمایشگر دوربین ممکن نیست و باید عکس‌های گرفته شده را روی اندازه بزرگ‌تر ببینید. پیکسل‌های مرده که به پیکسل داغ مشهورند معمولاً روی دوربین‌های DSLR که با آنها فیلمبرداری می‌شود بیشتر به وجود می‌آیند. یکی از عوامل این مشکل، همان شعاع‌های نور لیزری است که در تالار‌های عروسی تابانده می‌شود و می‌تواند روی حسگر دوربین تأثیر بگذارد.
رنگ این پیکسل‌ها اغلب قرمز یا آبی است و معمولاً به‌صورت جزیره‌ای در بخشی از تصویر متراکم هستند. برای دیدن آنها هم باید با دوربین روی دست از یک فضای روشن، چندین عکس پی‌درپی بگیرید. ابتدا دوربین را روی M بگذارید، حساسیت خودکار یا Auto ISO را خاموش کنید و ایزو را روی 100 تنظیم کنید. شاتر دوربین را روی 5 تا 10 ثانیه تنظیم کنید (این کار باعث می‌شود عکس‌ها در نور طبیعی کاملاً سفید شوند!) و دیافراگم را هم ببندید (مثلاً f/11 یا f/16 خوب است).
یکی دو عکس بگیرید و بعد سرعت شاتر را روی 1/1000 بگذارید و حساسیت را هم تا ISO 800 یا 1000 بالا ببرید و یکی دو عکس دیگر بگیرید. بعد عکس‌ها را در لپ‌تاپ باز و بررسی کنید. اگر جایی از تصویر هست که لکه‌های بسیار ریز (در حد یکی دو پیکسل) با رنگ ثابت روی همه عکس‌ها تکرار شده است، همان پیکسل داغ است.
تعداد پیکسل‌های داغ مهم است. اما در چند پیکسل اهمیت زیادی ندارد و طبیعی است. اما اگر پیکسل‌های داغ در محدوده‌های مرکزی کادر است، از خرید دوربین خودداری کنید. چون احتمال اینکه همیشه روی سوژه اصلی، لکه‌های رنگی ببینید همواره وجود دارد و مشکل‌ساز است.
حتماً قبل از بررسی این مورد از فروشنده بپرسید که به طور تخمینی حدس می‌زند چند عکس با دوربینش گرفته است. دوربین‌هایی که در محیط‌های بسته کار کرده‌اند (مثلاً دوربین‌هایی که در آتلیه‌های عکاسی استفاده می‌شوند) معمولاً بدنه‌ای سالم و تمیز‌تر از دوربین‌های خبری یا ورزشی و حیات‌وحش دارند؛ بنابراین ممکن است تعداد شات زده آنها را نشود به‌صورت تخمینی حدس زد؛ بنابراین بهتر است خودتان هم تعداد شات را بررسی کنید.
برای این کار برنامه‌های زیادی وجود دارد. اما وب‌سایت‌هایی هم هستند که به‌صورت رایگان این کار را برایتان انجام می‌دهند. کافی است یک عکس (معمولاً آخرین عکس گرفته شده با دوربین) را در آنها بارگذاری کنید تا ازروی اطلاعات Exif عکس، تعداد شات زده را برایتان حساب کند. در تصویر زیر می‌بینید که تعداد شات زده برای دوربین من دقیقاً 103246 شات است.
از مشهورترین وب‌سایت‌های رایگان برای شمارش تعداد شات زده دوربین‌ها camerashuttercount.com و myshuttercount.com هستند. روش کار هم بسیار ساده است. روی دکمه Upload می‌زنید و آخرین عکسی که با دوربین گرفته‌اید را انتخاب می‌کنید و بارگذاری می‌کنید. بعد از چند لحظه تعداد شات زده دوربین را به شما نشان می‌دهد.
دلیل اهمیت تعداد شات زده، مانند تعداد کیلومتر طی شده اتومبیل است. طبیعتاً هرچقدر تعداد شات زده بیشتر باشد، یعنی این دوربین بیشتر کارکرده است و احتمالاً زمان تعویض‌های دوره‌ای (مانند سرویس دوربین یا تعویض شاتر) آن نزدیک‌تر است. تعداد حداکثر شات معمول برای اغلب دوربین‌های DSLR بین 100 تا 200 هزار شات است. اما معمولاً بیشتر از این‌ها کار می‌کنند و این عدد در واقع تعداد شات تضمین شده خود کارخانه است.
فوکوس خودکار مهم‌ترین و حساس‌ترین موردی است که روی لنز‌های دست دوم ممکن است آسیب ببیند. اگر فوکوس لنز آسیب‌دیده بود، هرگز آن لنز را خریداری نکنید. اما حتماً مطمئن شوید که با دقت فوکوس را بررسی کرده‌اید.
برای آزمایش فوکوس بهتر است که دوربین را روی یکی از حالت‌های نیمه‌خودکار قرار دهید تا بتوانید به‌صورت پی‌درپی با آن عکس بگیرید. حالت S (در دوربین‌های کانن Tv) حالت مناسبی است، چون می‌توانید مطمئن باشید که سرعت شاتر تغییری نمی‌کند و دوربین فقط دیافراگم لنز را تغییر می‌دهد.
دوربین را روی مد عکاسی Drive (عکاسی سریع پی‌درپی) قرار دهید و سعی کنید چندین عکس پشت‌سرهم با آن بگیرید. حتماً فوکوس را روی حالت نقطه‌ای و وسط کادر قرار دهید که بتوانید برای بررسی فوکوس همان نقطه از کادر را بررسی کنید.
عکس‌های پی‌درپی را در لپ‌تاپ باز کنید و نقطه فوکوس را در همه عکس‌ها بررسی کنید. باید فوکوس در همه عکس‌ها کاملاً دقیق باشد. اگر نبود، به سراغ تست بعدی بروید.
برای تست بعدی، یک خط کش یا روزنامه را روی میز قرار دهید و با زاویه 45 درجه، از یک نقطه خاص عکس بگیرید. بد نیست این تست را روی سه‌پایه انجام دهید که مطمئن شوید دستتان در حین گرفتن عکس حرکت نکند. بعد عکس گرفته شده را با دقت بررسی کنید. نقطه فوکوس باید کاملاً دقیق باشد. نه جلوتر و نه عقب‌تر.
مثلاً اگر روی خط 20 روزنامه فوکوس کرده‌اید و در عکس‌ها این خط محو شده، اما خط 18 یا خط 22 فوکوس بیشتری دارد، نشان می‌دهد که لنز دچار بک فوکوس یا فرانت فوکوس شده که به‌هرحال هیچ‌کدام وضعیت خوبی نیستند و لنز باید سرویس بشود. این موضوع جالبی نیست و ممکن است هرگز به‌درستی تعمیر نشود.
راستش را بخواهید حتی خبره‌ترین عکاسان هم ممکن است برخی از این آزمایش‌ها را فراموش کنند یا فرصت کافی برای بررسی دقیق آنها وجود نداشته باشد. بازار پر از تجهیزاتی است که بیشتر از قیمت واقعی‌شان قیمت‌گذاری می‌شوند و خرید آنها می‌تواند حس خوب داشتن یک دوربین یا لنز جدید را از شما بگیرد.
اما این موضوع در فروشگاه‌های معتبر کمتر اتفاق می‌افتد. فروشنده‌های معتبر دوست ندارند اعتبار خودشان را به‌خاطر کمی قیمت بالاتر به خطر بیندازند. به همین خرید کالای دست دوم از فروشگاه‌هایی مانند نورنگار را پیشنهاد می‌کنیم.
حتی اگر دوربین‌ها یا لنز‌هایی را در این فروشگاه‌ها ببینید که یک یا چند ایراد ذکر شده در بالا را دارند، حداقل می‌توانید مطمئن شوید که این اشکالات در قیمت‌گذاری دوربین لحاظ شده‌اند و آنچه که ممکن است ندانید، بعداً شما را غافلگیر نخواهد کرد.
حتی اگر به فکر فروش دوربین عکاسی دست دوم خودتان هم هستید، می‌توانید با نشان‌دادن آنها به فروشندگان نورنگار و قیمت‌گذاری دوربین دست دوم توسط یک عکاس ماهر، یک قیمت منطقی و منصفانه را برای آنها انتخاب کنید یا حتی با تعویض آنها و پرداخت مابه‌التفاوت آن، کالای جدیدتر و بهتری دریافت کنید.
