تعریف سواد با گذر زمان و تغییر شرایط زندگی جوامع مختلف تغییر کرده است. وظیفه‌ی تعیین تعریفی جامع برای سواد به عهده‌ی سازمان یونسکو است که در صورت نیاز هر چند سال یک بار بنا به مقتضیات زمان تعریفی جدید به جوامع بشری ارائه می دهد.
اولین تعریفی که برای سواد، توسط یونسکو مطرح شد شامل توانایی خواندن و نوشتن زبان مادری هر شخص بود. این تعریف در اوایل قرن بیستم مطرح شد. اما آیا از زمان ثبت این تعریف شرایط طوری پیش رفته است که بتوان از این تعریف همچنان به عنوان ملاک اصلی سواد یک شخص در جوامع امروزی استفاده کرد؟ آیا امروزه سواد در همین حد جزئی کافیست؟؟
پس از گذر زمان جامعه شناسان سازمان یونسکو در اواخر قرن بیستم به این نتیجه رسیدند که در جوامع امروزی کسی که صرفا توانایی خواندن و نوشتن زبان مادری را کسب کرده باشد با سواد محسوب نمیشود و باید کار با رایانه را فرا بگیرد. این کار با رایانه شامل استفاده های اولیه و همچنین نرم افزارهای پایه (icdl) می باشد. همچنین فرد باسواد باید بتواند به زبانی خارجی و غیر از زبان مادری خود به میزان مناسب برای صحبت کردن و درک مطلب آن، مسلط شود. برای ایرانیان اولین گزینه برای زبان خارجی، آموزش زبان انگلیسی است که لازمه ی آن گسترش دایره اصطلاحات و استفاده از دیکشنری تخصصی آن است. شخصی که این چهار پارامتر را دارا باشد، شخص با سواد نامیده میشود.
اما همچنان پس از گذشت زمان، باز هم کمبود هایی راجع به این سطح از سواد حس شد، پس تغییرات دیگری نیز در تعریف سواد به عمل آمد:
در دهه دوم قرن ۲۱، دوازده نوع سواد معرفی شد و آنها به لیست سواد های مورد نیاز اضافه شدند؛ این ۱۲ مورد شامل موارد زیر بود:
سواد عاطفی: این سواد به معنای توانایی برقراری ارتباط عاطفی صحیح با خانواده و دوستان است. حفظ احترام خود و دیگران از ملاک های اصلی این سواد محسوب میشود.
سواد مالی: آشنایی و استفاده از روش های پس انداز، برقراری تناسب صحیح بین دخل و خرج و مدیریت صحیح مالی شامل سواد مالی است. یکی از مهمترین ابزارها برای مدیریت مالی، نرم افزارهای حسابداری می باشند.
سواد ارتباطی: روش صحیح برقراری ارتباط و استفاده از روش های درست آداب اجتماعی
سواد رسانه‌ای: تشخیص صحیح رسانه‌ی درست و غلط و انتخاب هوشمندانه‌ی رسانه معتبر
سواد تربیتی: قدرت تربیت صحیح فرزندان و افراد نزدیک
سواد رایانه‌ای: آشنایی با مهارت های کاربردی رایانه و به خصوص نرم افزارهای مایکروسافت آفیس ICDL
سواد سلامتی: دانستن موارد نکات اصلی تغذیه فردی و حفظ سلامتی فردی و اجتماعی اعم از روحی، جسمی و جنسی.
سواد نژادی و قومی: شناخت نژاد ها و اصالت اولیه، حقوق فردی در هر نژاد خاص و احترام به اصل برابری
سواد بوم شناسی: راه و روش های حفظ و نگهداری ازمحیط زیست
سواد تحلیلی: شناخت، بررسی تحلیل های مختلف، اشراف بر بهترین زمان اظهار نظر، آن هم منطقی و بدون تعصب
سواد انرژی: توانایی مدیریت انرژی، مصرف بهینه از منابع انرژی و اصول صرفه جویی
سواد علمی: سواد دانشگاهی، توان بحث با استفاده از راهکار های علمی. بهترین راه برای افزایش سواد علمی، استفاده از پکیج های آموزشی و دانشگاهی برای هر رشته است.
موارد ذکر شده به شروط سواد اضافه شده و با سواد شدن یک شخص چند مرحله سخت گیرانه‌‌تر و ریز بینانه‌تر شد تا مسیر موفقیت به این شکل طی شود. اما کمبودی در این میان حس میشود؛ چه کمبودی؟
حدس بزنید کلاس های رانندگی تنها شامل کلاس های آیین نامه باشد. آیا شما با دانستن قوانین یک راننده خواهید شد؟ پاسخ منفی است ما باید کاربرد قوانین را بلد باشیم و دانسته ها را به مرحله عمل برسانیم. همین موضوع باعث شد تا سازمان جهانی یونسکو متوجه نقص موارد تعریف سواد شود…
اگر دانشی داشته باشیم و هر چقدر هم در آن غنی باشیم، تا وقتی توان استفاده از این علوم را نداشته باشیم نمیتوانیم آنها را به زندگی خود وارد کنیم و تاثیرشان را مشاهده کنیم. این تغییرات جدید با اینکه بسیار جزئی بود ولی نیاز آن کاملا حس میشد تا جامه‌ی عمل به علوم بپوشاند . جالب اینجاست که تمام این تغییرات در بازه زمانی کوچکی اتفاق افتاده که نشان میدهد پیشرفت علوم و تغییرات رفتار جهان، سرعت بسیار بالایی دارد. از طرفی مسیر حرکت جوامع امروزی به سمت کامپیوتری شدن میرود.
محققان پیش‌بینی می‌کنند تغییرات آتی برای تعریف سواد مورد نیاز جامعه حول محور رایانه و کار با ابزار کامپیوتری بچرخد و سایر معیارهای سواد که در بالا به آنها اشاره شد، کمتر مورد تغییر قرار بگیرد. در نتیجه در آینده ای نزدیک کسی باسواد محسوب می شود که بتواند اطلاعات جامع و دقیقی راجع به اپلیکیشن های کاربردی داشته باشد، روش کار با آنها را آموزش دیده باشد و بتواند از آنها در راستای رفع نیاز خود استفاده کند.
بیایید کمی دقیق تر راجع به اپلیکیشن های کاربردی صحبت کنیم. امروزه مصرف رسانه برای تمام اقشار جامعه کاملاً محسوس می باشد. چه اپلیکیشن هایی در رسانه استفاده می شوند؟ کدام اپلیکیشن ها کاربرد بیشتری در زندگی امروزه دارد و در آینده خواهد داشت؟ این نرم افزار ها ساخته شده اند تا کار ما را راحت تر کنند.
از تاثیرگذارترین اپلیکیشن ها در کسب‌وکار ها می توان به برنامه های گرافیکی مثل فتوشاپ و کورل اشاره کرد که در تولید محتوا و جذب مخاطب تاثیر بسزایی دارد. از طرفی آموزش نرم افزار های مهندسی از اهمیت بالایی برخوردار خواهند بود.
در نتیجه به جرئت می توان گفت که در آینده‌ای نزدیک اشخاص با داشتن مهارت های رایانه ای و استفاده از نرم‌افزارهای کامپیوتری می توانند خود را آماده تغییرات سواد اجتماعی بکنند. به این ترتیب چند گام از سایرین پیش‌تر خواهند بود تا دروازه های موفقیت را زودتر از باقی افراد فتح کنند. در همین راستا وبسایت نوین پندار به عنوان قدیمی ترین مرجع دانلود و آموزش غیر حضوری نرم افزارها در ایران، این بستر را برای فن‌آموزان فراهم کرده است تا دسترسی کاملی به پکیج های آموزشی در هر رشته، کاربرد و سلیقه ای داشته باشند.
منبع:
