سلامت و بهداشت دهان و دندان کودک یکی از مسائل بسیار مهمی‌ست که والدین باید توجه کافی به آن داشته باشند. آموزش صحیح مسواک زدن به کودکان در اوایل زندگی باعث می‌شود تا آنها بتوانند عادات درستی را در این زمینه یاد بگیرند. این مسئله سلامت دندان‌های آنها را در طول زندگی تضمین می‌کند. از طرفی ارتباط مستقیمی بین سلامت دهان و دندان و دیگر اعضای بدن وجود دارد. عکس این موضوع نیز امکان‌پذیر است. به این معنا که اگر در این بازه‌ی زمانی توجه کافی به سلامت دندان کودک و آموزش‌های لازم در این زمینه نداشته باشید، فرزندتان در معرض مشکلات متعددی در آینده قرار خواهد داشت. یکی از مباحث بسیار مهم در این حوزه انتخاب و خرید مسواک مناسب کودکان است.
اما یک مسواک مناسب کودکان باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ برای انتخاب مسواک باید به چه نکاتی توجه کرد؟ آیا هم‌چون خرید اسباب بازی فکری، درست مثل تفاوت بین اسباب بازی کودک 1 ساله و بچه‌های بزرگ‌تر، بین مسواک‌های آنها نیز باید تفاوت قائل شویم؟ در ادامه به این موضوعات پرداخته و نکاتی را برای انتخاب بهترین مسواک ارائه می‌کنیم.
اگر شما نیز فرزند خردسالی دارید و دوست دارید در توجه به سلامت او سنگ تمام بگذارید، بدانید که انتخاب مسواک مناسب، اولین قدم در آموزش عادت‌های خوب مسواک زدن است. حتماً تا کنون گذرتان به کنار قفسه‌ی مسواک‌ها در فروشگاه خورده است. اگر توجه کرده باشید انواع و اقسام مسواک‌ها در طرح‌ها و قیمت‌های متنوعی طراحی و تولید می‌شوند.
اما چگونه می‌توانیم از بین تمام این گزینه‌ها بهترین مورد را انتخاب کنیم؟ در بخش‌های بعد به شکل دقیق و جزئی به نکاتی که باید در انتخاب مسواک مناسب برای کودکان در نظر داشته باشید اشاره می‌کنیم.
بهتر است بدانید که اهمیت انتخاب یک مسواک مناسب بسیار زیاد است. انتخاب درست می‌تواند احساس راحتی بیشتری را در هنگام مسواک زدن برای کودک فراهم کند. هم‌چنین ممکن است در صورت انتخاب اشتباه به دندان‌های کودک آسیب وارد شده و حتی مسواک زدن برای کودک بدل به امری ناخوشایند شود.
انتخاب مسواک مناسب برای کودکان به پارامترهای مختلفی بستگی دارد. در حالت کلی ما سه سوال اساسی را در هنگام انتخاب مسواک مطرح می‌کنیم:
در ادامه نگاهی گذرا به هر یک از این پرسش‌ها خواهیم داشت. البته انتخاب مسواک برای کودک نیازمند توجه به پارامترهای دیگری نیز هست. در بخش‌های بعد ما برخی از مهم‌ترینِ این پارامترها را مرور کرده و به چرایی و اهمیت آنها اشاره می‌کنیم.
یکی از خصیصه‌های مهم کودکان و نوزادان، شرایط جسمی آن‌هاست. بدیهی‌ست نوزادان و کودکان دهان‌های کوچک‌تری دارند. همین موضوع سبب می‌شود یکی از اِلِمان‌های مهم در انتخاب مسواک، اندازه‌ی آن باشد. بسیاری از تولیدکنندگان مسواک بر روی بسته‌بندی محصولات خود، راهنمای محدوده‌ی سنی آن را قرار می‌دهند.
البته باید توجه کرد که کوچک بودن بیش از اندازه‌ی مسواک نیز معایب خاص خود را دارد. برای مثال کوچک بودن بخش برس مسواک می‌تواند سبب شود در هنگام مسواک زدن تمام سطح دندان پوشش داده نشود.
در انتخاب مسواک مناسب برای کودکان باید به جنس موی آن نیز باید به خوبی توجه کرد. در نخستین روزها و ماه‌هایی که کودکان یاد می‌گیرند مسواک بزنند، ممکن است به دلیل عدم کنترل کافی بر روی دست‌های خود، فشار بیش از اندازه‌ی را موقع مسواک زدن وارد کنند. این شرایط می‌تواند به لثه و دندان‌های آنها (به ویژه مینای دندان) آسیب وارد کند.
از این رو موی مسواک باید به اندازه‌ی کافی نرم بوده و کودک را در معرض چنین مشکلاتی قرار ندهد. میزان نرم بودن مسواک رابطه‌ی مستقیمی با سن کودک و تعداد دندان‌هایی که در آورده است دارد. به این ترتیب هر چه کودک دندان‌های کم‌تری داشته باشد باید برس مسواک نرم‌تر و لطیف‌تر باشد.
یکی از سوالاتی که در زمینه انتخاب مسواک مناسب برای کودکان مطرح می‌شود، نوع آن است. بسیاری دوست دارند بدانند آیا مسواک برقی برای کودکان مناسب است؟
این نوع مسواک اغلب برای کودکان بالای 3 سال پیشنهاد می‌شود. کودکانی که تجربه‌ی مسواک زدن را داشته‌اند و از عهده‌ی کنترل مسواک بر روی دندان‌های خود برمی‌آیند می‌توانند از مسواک برقی استفاده کنند.
هر چند مسواک دستی نیز به همان اندازه دندان‌ها و دهان را تمیز می‌کند. اما گاهی مسواک برقی می‌تواند به عنوان ابزاری برای ترغیب کودک به مسواک زدن استفاده شود.
آموزش مسواک زدن به کودکان بسیار مهم و در عین حال گاهی بسیار سخت است. پیش از هر چیز بدانید برای آن‌که بتوانید کودکان را به داشتن چنین عادتی ترغیب کنید، خودتان باید به‌طور مرتب مسواک بزنید.
در بالا مباحثی را مطرح کردیم که در انتخاب مسواک اهمیت بالایی دارند. اما این مباحث کلی بوده و تنها محدود به کودکان نمی‌شوند. نکاتی وجود دارند که با توجه به آنها در انتخاب مسواک، می‌توانیم آموزش مسواک زدن را بدل به فرآیندی آسان‌تر کنیم.ش
خوشبختانه تنوع بسیار بالایی در طراحی و رنگ‌های مسواک‌ها دیده می‌شود. این موضوع سبب شده است که با انتخاب رنگ‌های شاد و جذاب، بتوانید کودکان را به مسواک زدن ترغیب کنید. به ویژه انتخاب رنگ‌هایی که کودک به آنها علاقه دارد می‌تواند تاثیر بیشتری در این زمینه داشته باشد.
بچه‌ها علاقه‌ی زیادی به شخصیت‌های کارتونی دارند. این شخصیت‌ها در اغلب موارد نقش قهرمان و دوست را برای آنها ایفا می‌کنند. یکی از اتفاقات جالب در تولید مسواک‌های کودکان، استفاده از این شخصیت‌ها در طراحی مسواک است.
شما نیز می‌توانید با توجه به سلیقه و علاقه‌ی کودک خود، مسواکی را بخرید که هم به او حس خوبی بدهد و هم در ترغیب او به این عادت موثر باشد.
توجه کنید که شما نباید تا همیشه در این زمینه کنار کودک باشید و مسواک زدن را به او یادآور شوید. بلکه هدف نهایی شما باید رساندن کودک به شرایطی باشد که همیشه و با خواست خود اقدام به مسواک زدن کند.
از این رو می‌توان گفت بهترین مسواک مناسب برای کودکان، مسواکی‌ست که خودشان انتخاب می‌کنند. این مسئله در آنها احساس مسئولیت ایجاد کرده و آنها احساس اهمیت بیشتری نیز می‌کنند. اگر کودکتان در شرایطی‌ست که می‌تواند خود انتخابی درست داشته باشد، او را با خود به فروشگاه ببرید و اجازه دهید مسواک خود را بخرد.
اگر از چند مسواک خوشش می‌آید می‌توانید همه‌ی آنها را بخرید. به این ترتیب خواهید توانست در وعده‌های مختلف با روش‌های متعددی او را به مسواک زدن فرابخوانید.
در بخش‌های بعدی قصد داریم به تفکیک سن کودکان در سه رده‌ی سنی زیر، به ویژگی‌های مسواک‌های مناسب بپردازیم:
با توجه به سن کودک خود می‌توانید از مطالب هر بخش بهره ببرید.
پس از تولد کودک و زمانی که هنوز در نیاورده است نیز باید به بهداشت دهان او توجه کنید. برای این منظور می‌توانید از پارچه‌ی نرم و مرطوب استفاده کرده و لثه‌ی نوزاد را تمیز کنید. سپس با درآمدن اولین دندان، کار را با مسواکی با سری بسیار ریز و موهایی بسیار نرم ادامه دهید.
چه نوزاد را با شیر مادر و چه با شیر خشک تغذیه می‌کنید، تمیز کردن دهان کودک اهمیت دارد. چرا که هر دوی این موارد حاوی قندهایی بوده که در صورت تمیز نشدن می‌توانند سبب ایجاد و افزایش باکتری‌های دهان نوزاد شوند.
در انتخاب مسواک مناسب نوزاد به موارد زیر توجه کنید:
کودکان در طول دو سال اول زندگی به تدریج دندان در می‌آورند. بعضی از آنها تا یک سالگی دندان‌های زیادی دارند و برخی دیگر ممکن است تا دو سالگی هنوز در حال در آوردن دندان باشند. فارغ از این‌که کودکتان تا این سن چه تعداد دندان دارد، انتخاب مناسب مسواک با توجه به موارد زیر اهمیت دارد:
اجازه دهید مسواک زدن را با کمک شما انجام دهند. البته بگذارید آنها تلاششان را بکنند و در نهایت شما یک بار تمام بخش‌های دهان و دندان‌شان را تمیز کنید. هر بار شکل دقیق مسواک زدن را به آنها نشان دهید تا در نهایت آن را یاد بگیرند.
مسواک بچه‌های این سن با موارد بالا تفاوت دارد. برای انتخاب بهترین مسواک مناسب برای کودکان در این سن به نکات زیر توجه کنید.
به‌طور کلی توجه کنید که تقریباً هر سه ماه یک بار مسواک کودک خود را عوض کنید. با این حال در صورت مشاهده‌ی شرایط زیر می‌توان مسواک را نیازمند تعویض دانست.
