ازدواج دائم و موقت ( صیغه ) از نظر مالی و منافع مادی چه تفاوتی با هم دارند؟
دعاوی مربوط به عقد دائم و موقت یکی از انواع دعاوی خانوادگی است که مرجع صالح رسیدگی به آن دادگاه خانواده است.
قوانین و مقررات در خصوص عقد دائم و موقت با یکدیگر متفاوت است. هم در عقد دائم و هم در عقد موقت، زن باید خالی از موانع نکاح باشد.
یعنی در عده کسی نباشد یا از محارم شوهر یا کسانی که ازدواج با آنها ممنوع است، نباشد.
برای نکاح دختر باکره، چه در ازدواج موقت و چه در ازدواج دائم، اذن پدر دختر لازم و ضروری است.
در تفاوت عقد دائم و موقت باید به مدت زمان ازدواج، مَهریه، نفقه، طلاق، عِدّه در ازدواج و ارث توجه نمود.
تعیین مدت ازدواج موقت اولین و اساسی ترین تفاوت بین این عقد با عقد دائم است. مدت زمان ازدواج موقت از اولین نکاتی است که باید در نکاح موقت به آن توجه کنید.
در عقد دائم ذکر مدت ضرورتی ندارد و عقد بدون تعیین مدت منعقد می شود. برطبق ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی، نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد.
یکی دیگر از مواردی که در ازدواج دائم و موقت باهم تفاوت دارند مَهریه است. اگر در عقد موقت مهر ذکر نشود، آن عقد باطل است.
برطبق ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی، در نکاح منقطع عدم مهر در عقد موجب بطلان است.
سومین تفاوت عقد دائم با موقت نفقه است. در عقد منقطع یا موقت شوهر الزامی به پرداخت نفقه ندارد، مگر این که پرداخت آن در ضمن عقد نکاح منقطع شرط شده یا عقد مبنی بر این منعقد شده باشد که در این صورت شوهر مکلف به انفاق می باشد.
موارد انحلال شامل فسخ، طلاق و بذل مدت است. در هر دو ازدواج یعنی ازدواج دائم و موقت در صورت وجود خیار از جمله خیار عیب، خیار تدلیس و خیار تخلف از شرط صفت می توان عقد را فسخ نمود. طلاق مختص به عقد دائم و بذل مدت اختصاص به عقد موقت دارد.
بر طبق ماده ۱۱۲۰ قانون مدنی مقررات مربوط به طلاق در ازدواج موقت جاری نمی شود.
طلاق در ازدواج موقت و دائم باهم متفاوت است. یکی دیگر از تفاوت ها این است که در عقد نکاح موقت قواعد و مقررات طلاق جاری نمی شود. در این عقد اصولاً طلاقی رخ نمی دهد و جدایی زن و شوهر و انحلال نکاح یا به واسطه انقضاء مدت است و یا اینکه مابقی مدت از سوی شوهر بذل می شود که به آن هم بذل مدت می گویند. این جدایی می تواند ناشی از فسخ عقد باشد که البته شباهت زیادی با عقد نکاح دائم دارد. پس طلاق را باید از مختصات و ویژگی های عقد نکاح دائم دانست و این نهاد حقوقی در عقد موقت وجود ندارد.
عده در ازدواج موقت و دائم با هم تفاوت هایی دارد. عده زن در ازدواج موقت، اگر زن باردار و آبستن نباشد دو طهر است. اعم از این که جدایی به واسطه فسخ نکاح یا انقضا آن یا بذل مدت باشد. در حالی که عده فسخ نکاح یا طلاق در ازدواج دائم سه طهر است.
اگر زن با وجود اقتضای سن عادت ماهانه نداشته باشد عده وی در نکاح منقطع ۴۵ روز و در عقد دائم سه ماه است. در مورد عده وفات و عده زن آبستن بین عقد دائم و موقت تفاوتی وجود ندارد. زن آبستن تا زمان وضع حمل باید عده نگه دارد و عده وفات هم به طور کلی در هر دو نکاح چهار ماه و ده روز است.
این طریق، انحلال خاص ازدواج موقت است و استثنائاً نیاز به رسیدگی و دخالت دادگاه خانواده ندارد. متقاضی می تواند با مراجعه به دفترخانه مجری ازدواج موقت و یا حتی خود راساً صیغه بذل مدت در عقد موقت را جاری و عقد ازدواج موقت یا همان متعه و صیغه را بی اثر کند.
نظر به شرایط کنونی جامعه به لحاظ اقتصادی و روابط اجتماعی و شهر محل سکونت باید کاملا عاقلانه و هوشمندانه نوع ازدواج را انتخاب نمود. شروط هنگام عقد، کاملا توافقی و با رضایت طرفین می باشد. این شروط تکلیفی و از قبل انتخاب شده نمی باشد.
اصل بر این است که زن در عقد ازدواج موقت از شوهر خود ارث نمی برد.
برطبق ماده ۹۴۰ قانون مدنی، زوجین که زوجیت آنها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می برند. اگر زوجیت آنها دائمی نباشد از یکدیگر ارث نمی برند. اگر درضمن عقد ازدواج موقت شرط وراثت هم شده باشد زوجه از شوهر خود ارث نمی برد.
برطبق آنچه گفته شد هریک از عقد دائم و موقت دارای مزایای خاصی هستند. اما آنچه که بیشتر اهمیت دارد این است که عقد دائم برای زن مزیت بیشتری دارد یا عقد موقت؟
در جواب باید گفت برطبق تمام شرایط ازدواج دائم مانند مهریه، نفقه، اثبات زوجیت، شرایط طلاق و تمکین، ارث بردن زوجه در عقد دائم از شوهر، تهیه مسکن برای زوجه در عقد دائم می توان نتیجه گرفت که عقد دائم برای زوجه دارای مزایای بیشتری نسبت به عقد موقت دارد.
