محمدرضا جهانپناه از فیلمبرداری موفق سینمای ایران معتقد است آنچه جلوی دوربین اتفاق میافتد از دوربین مهمتر است.
وی در گفتوگو با خبرنگار «پایگاه خبری فیلم کوتاه» درباره تحصیلات و نحوه ورود به سینما گفت: به سینما علاقه داشتم ولی با توجه به داشتن دیپلم ریاضی و اینکه در آن دوران، تنها دانشکده سینما تئاتر بود که با قبول شدن در آن میشد معافیت تحصیلی گرفت و برای ورود به آن دانشکده رقابت سختی در جریان بود، من سراغ علاقه بعدیام یعنی عکاسی رفتم و در دانشکده هنر و معماری مشغول به تحصیل شدم. عکاسی، من را با جهان دیگری آشنا کرد که با آن غریبه بودم. در طول دوران تحصیل، چند فیلم کوتاه تجربی ساختم. بعد از دریافت مدرک کارشناسی عکاسی به استرالیا مهاجرت کردم و در مدرسه هنر و رسانه شهر پرت استرالیا در شاخه فیلمبرداری سینما، فارغالتحصیل شدم.
فیلمبردار فیلم کوتاه «روتوش» در مورد علت انتخاب فیلمبرداری میان رشتههای دیگر سینما توضیح داد: به علت علاقه و تحصیل در عکاسی و اینکه توانایی اکسپوز فیلم را داشتم شروع به فیلمبرداری فیلمهای ۱۶ میلیمتری دوستان دانشجویم در دانشگاه سوره کردم. این فیلمها غالبا در حد کار کلاسی و چند دقیقهای بود. وقتی مشغول به تحصیل در مدرسه فیلم در شهر پرت بودم، آشنایی با عکاسی به طور طبیعی من را به سمت تخصص فیلمبرداری سوق داد. در آن مدرسه، ۱۰۰ دانشجو در سال اول شروع به تحصیل میکردند و در پایان سال سوم فقط ۳۰ نفر در شش شاخه فارغالتحصیل میشدند (یعنی در هر شاخه ۵ نفر بیشتر نمیتوانستند ادامه تحصیل دهند). البته پنهان نمیکنم که همیشه دوست دارم بهعنوان کارگردان یا مؤلف اثر، فیلم بسازم و گهگاهی هم سراغ آن رفته و میروم. اما بهعنوان یک حرفه، من یک فیلمبردار هستم.
فیلمبردار فیلم کوتاه «طاغی» که به طور میانگین، هرسال مدیریت فیلمبرداری ۴ فیلم کوتاه را در کارنامه دارد درباره شاخصههای خود برای انتخاب فیلمنامه و کارگردان گفت: به جز کارگردانهایی که با آنها کار کردهام و شناخت کافی از آنها دارم گاهی به کارگردانانی برمیخورم که برای اولین کار جدی کوتاه خود سراغ من میآیند. در این موارد حتما باید اشتیاق درست و جدی به کارگردانی و سینما را در آن شخص ببینم و همچنین فیلمنامه را دوست داشته باشم. اگر در فیلمنامه ضعفهایی ببینم برای بهبود به او کمک میکنم. گاهی ممکن است با فیلمنامه و یا بخشی از آن مشکل داشته باشم، ولی اگر کارگردان و دانش نسبی او را در همان جایگاه شایسته ببینم، اعتماد میکنم. فیلمهای کوتاه معمولا شرایط مساعدی برای تولید ندارند و باید بتوانی با امکانات محدودتر و گاه در کنار تیمهای کمتجربه تلاش کنی که بهترین نتیجه را بگیری که خب البته همیشه نتیجه دلخواه، حاصل نمیشود. اما در مجموع، شوق و اشتیاقی را که برای تجربهکردن در تولید یک فیلم کوتاه میبینم برایم قابلاحترام است.
فیلمبردار فیلم کوتاه «پولاروید» در خصوص هزینههای مربوط به تجهیزات فیلمبرداری، دوربین و راهکار یک فیلمبردار برای اقتصادی جمعکردن فیلمهای کوتاه گفت: اعتقاد من این است که آنچه جلوی دوربین اتفاق میافتد از دوربین مهمتر است. مهم نیست با چه دوربینی عکس و فیلم میگیرید مهم این است چه چیزی را به تصویر میکشید یا خلق میکنید. ابزارها برای رسیدن به کیفیت بهترند نه برای ضربهزدن و محدودکردن. کارگردانها و فیلمبرداران باید تصورات واهی کارکردن با دوربینهای خاص یا گران برای کیفیت بهتر را کنار بگذارند. بهتر است هزینههای عجیب برای دوربین و تجهیزات خاص صرف تولید و صحنه شود. برای به دست آوردن یک خروجی درست، این مبلغ بهتر است صرف آرامش و کاهش فشار و استرس کلیه عوامل سر صحنه شود تا در مجموع به یک کیفیت خوب برسیم. شما بهترین کیفیت بصری را هم برای یک فیلم داشته باشید اگر آن فیلم یک روایت درست نداشته باشد، کسی آن فیلم را نمیبیند. فقط خودتان میتوانید بنشینید و از تصویرهای زیبایی که گرفتید لذت ببرید.فیلمبردار فیلم کوتاه «ساعت بازدید» درباره انتخاب دوربین و تجهیزات فیلمبرداری با توجه به فیلمنامه و لوکیشن و تاثیر آن انتخاب در کیفیت فیلمها بیان داشت: داشتن دوربین خوب، قطعا تاثیرگذار است اما برای من همه چیز نیست. در حال حاضر اکثر دوربینها، حتی دوربینهای کوچک عکاسی دارای dynamic range مناسبی برای اکسپوز هستند و میتوان حتی از یک دوربین ارزان هم کیفیت مناسب گرفت. فیلم «گشر» را با وحید وکیلیفر با دوربین z۱ ساختیم و الان که فیلم را پس از ۱۳ یا ۱۴ سال میبینم باور نمیکنم که با این دوربین آن را فیلمبرداری کردیم و بدون داشتن هیچگونه امکاناتی جز یک دوربین، سهپایه، چند عدد لامپ و چراغقوه به این کیفیت رسیدیم. واقعا دوربین یا تجهیزات گران، تضمینی برای ساختن یک فیلم خوب نیستند. برای من، بودجه کار تعیین میکند که از چه دوربینی استفاده کنم. مسلما من هم مثل دیگر فیلمبرداران دوست دارم با امکانات و دوربینهای خوب و باکیفیت مثل Arri یا Red کار کنم ولی این دوربینها قطعا تضمینی برای بهترشدن فیلم نیستند. بهطورکلی با توجه به نیاز کار و بودجه، مناسبترین دوربین و تجهیزات درست را برای آن فیلم انتخاب میکنم