ارز دیجیتال یا رمزارز (Cryptocurrency) در واقع یک دارایی دیجیتال است که بر پایه علم رمزنگاری ایجاد شده است. از رمزنگاری برای تامین امنیت و تایید تراکنش های مالی و همچنین ذخیره سازی ایمن ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می گیرد.
ارزهای دیجیتال توسط دولت ها، بانک ها یا دارایی های کمیاب مثل طلا پشتیبانی نمی شوند بلکه این ارزها از طریق یک سیستم غیرمتمرکز بر روی فناوری دفتر کل توزیع شده به نام بلاک چین کنترل می شوند. این دفترهای کل توسط بخش های خصوصی که در رایانه های شخصی معروف به سیستم همتا به همتا هستند نگهداری شده و مانع از ایجاد هر گونه تغییر و اشتباه در مقادیر پول و دارایی کاربران می شوند.
نخستین ارز رمزنگاری شده ای که نگاه عموم مردم را به خود جلب کرد، بیت کوین بود که در سال 2009 توسط فرد یا گروهی با نام مستعار "ساتوشی ناکاموتو" (Satoshi Nakamoto) عرضه شد. هرچند پیش از آن نیز تلاش‌های زیادی برای ساخت یک ارز دیجیتال صورت گرفته بود. موفقیت بیت کوین باعث تولید شمار دیگری از ارزهای دیجیتال، معروف به "آلتکوین ها" (altcoins) شد. مانند ,Litecoin ،Ethereum و...
امروزه هزاران ارز رمزنگاری شده با کارکردها و خصوصیات گوناگون وجود دارد.
برای انجام یک تراکنش مالی، ابتدا مالک رمزارز باید درخواست خود را برای انتقال پول در نرم افزارهای ویژه ای که از کلیدهای کاربری بخصوصی استفاده می کنند، منتشر کند. این تراکنش به نودهایی (گره هایی) ارسال می شود که رایانه های شخصی متصل به یک شبکه هستند و در کنار هم صحت و مالکیت رمزارز را تأیید می کنند.
پس از اینکه تأیید یا وریفای معامله به اتمام رسید، تراکنش به "بلاک" تبدیل شده و به بلاکی که قبل از آن به زنجیره متصل بوده وصل می شود (حاوی کد معامله تکمیل شده قبلی است). همه معاملات ثابت بوده و قابل برگشت نیستند و این مزیت فساد سیستم را بسیار دشوار و بعید می کند زیرا این فناوری امکان تقلب را از افراد می گیرد.
?
1.ارزهای دیجیتال با آسان تر کردن انتقال وجوه میان دو طرف در یک تراکنش، یعنی بدون نیاز به یک شخص ثالث قابل اعتماد مانند بانک یا هر سازمان واسطه دیگری؛ این انتقالات را از طریق استفاده از کلیدهای عمومی و کلیدهای خصوصی برای رسیدن به اهداف امنیتی تسهیل می کند. در سیستم های مدرن رمزنگاری، "کیف پول" یا آدرس حساب کاربر، دارای کلید عمومی است و از کلید خصوصی برای امضای معاملات استفاده می شود. نقل و انتقالات ارز با حداقل دستمزد پردازش انجام می شود و به کاربران این امکان را می دهد تا از پرداخت کارمزد زیاد توسط اکثر بانک ها و موسسات مالی برای هزینه انتقال جلوگیری کنند.
2.اصلی ترین ویژگی درجذابیت وعملکرد ارزهای دیجیتال، استفاده از فناوری بلاک چین است که از آن برای نگهداری یک دفتر کل آنلاین استفاده می شود و شامل کلیه تراکنش هایی است که تاکنون انجام گرفته است. همچنین از بلاک چین برای ایجاد یک ساختار داده ای استفاده می شود که در معرض تهدید بسیار محدودی از هکرها قرار می گیرد و می توان اسناد آن را در تمام رایانه هایی که نرم افزار بیت کوین را نصب می کنند مشاهده کرد. هر بلاک جدید تولید شده باید از طریق دفترهای کل هر کاربر بیت کوین تایید شود به همین دلیل جعل تاریخچه معاملات تقریبا غیرممکن است. از آنجایی که ارزهای دیجیتال مجازی هستند و منبع و کنترل مرکزی ندارند، چنانچه کامپیوتر خراب شود درصورتی که نسخه پشتیبان از موجودی گرفته نشود و یا شخصی کلیدهای خصوصی خود را به راحتی از دست دهد، موجودی ارز دیجیتال از دست خواهد رفت.
3.در عین حال، هیچ مرجع مرکزی، دولت یا شرکتی که به بودجه یا اطلاعات شخصی شما دسترسی داشته باشد، وجود ندارد. ماهیت نیمه ناشناس بودن معاملات رمزارزها سبب شده که آنها برای یکسری فعالیتهای نامطلوب مانند پولشویی و فرار مالیاتی مناسب باشند. با این حال حامیان و طرفداران ارزهای دیجیتال، ناشناس بودن آن را مزیت بسیار ارزشمندی محسوب می کنند. برخی ارزهای رمزپایه نسبت به سایرین خصوصی تر هستند. به عنوان مثال بیت کوین برای انجام تجارت غیرقانونی بصورت آنلاین یک انتخاب نسبتاً ضعیف است و تجزیه و تحلیل قانونی معاملات بیت کوین باعث شده است تا مقامات بتوانند مجرمان را دستگیر و محاکمه کنند. ارزهایی با حریم خصوصی بیشتر نیز وجود دارند، مانند Dash ،ZCash یا Monero که ردیابی آن ها بسیار سخت تر است.
4.از آنجا که قیمت ها بر اساس عرضه و تقاضا استوارهستند، نرخی که می توان ارز رمزپایه را با ارز دیگر مبادله کرد، می تواند نوسان گسترده ای داشته باشد. با این حال، تحقیقات زیادی برای شناسایی محرک های قیمت اساسی ارزهای رمزپایه انجام شده است. در حقیقت، بیت کوین برخی از صعودها و سقوط های سریع و ارزشمند را تجربه کرده است و قبل از بازگشت به حدود 7,000 دلار در ماه های اخیر، در دسامبر سال 2017 به 19,000 دلار برای هر بیت کوین رسیده است. بنابراین برخی از اقتصاددانان ارزهای دیجیتال را حباب کوتاه مدت یا سوداگرانه می دانند. به خصوص این نگرانی وجود دارد که واحدهای ارزی مانند بیت کوین ریشه در کالاهای مادی ندارند. برخی تحقیقات مشخص کرده اند که هزینه تولید بیت کوین، که انرژی فزاینده ای را می گیرد، مستقیماً با قیمت بازار آن مرتبط است.
5.بلاک چین های ارزهای دیجیتال ایمن هستند اما جنبه های دیگر اکوسیستم رمزنگاری در برابر تهدید هک شدن مصون نیستند. در تاریخ 10 ساله بیت کوین، چندین مبادله آنلاین مورد هک و سرقت قرار گرفته است. با این حال بسیاری از طرفداران ارزهای دیجیتال به این امیدوارند که ارزی وجود دارد که می تواند ارزش خود را حفظ کند، مبادلات را تسهیل کند، از فلزات سخت قابل حمل تر است و خارج از نفوذ بانک های مرکزی و دولت ها قرار دارد.
?
ارزهای دیجیتال به دلایل مختلفی مورد توجه عموم قرار گرفته است. در اینجا برخی از مهم ترین دلایل آن را ذکر می کنیم:
ارزهای دیجیتال به غیر از بیت کوین را می توان به دو دسته آلتکوین ها (یا همان کوین ها) و توکن ها تقسیم کرد:
?
1.آلتکوین ها به کوین هایی اشاره دارد که جایگزینی برای بیت کوین هستند.اکثر آلتکوین ها نوعی (یک فورک) از بیت کوین هستند که با استفاده از پروتکل اصلی منبع باز بیت کوین با تغییر در کدهای زمینه ای آن ساخته شده اند. بنابراین یک ارز کاملاً جدید را با مجموعه ای از ویژگی های متفاوت ساخته اند.
آلتکوین های دیگری نیز وجود دارند که از پروتکل منبع باز بیت کوین حاصل نمی شوند. در عوض، آنها بلاک چین و پروتکل مخصوص به خود را ایجاد کرده اند که از ارز بومی آنها پشتیبانی می کند.نمونه هایی از این کوین ها عبارتند از: "Ethereum, Ripple, Omni, Nxt, Waves and Counterparty". وجه مشترک همه آلتکوین ها این است که هر یک از آنها دارای بلاک چین مستقل خود هستند، جایی که معاملات مربوط به سکه های دولتی آنها انجام می شود.
2.توکن ها نمایانگر یک دارایی یا ابزار خاص هستند که معمولاً در زیرمجموعه یک بلاک چین دیگر قرار دارند. توکن ها می توانند در واقع نمایانگر دارایی های قابل تعویض و قابل تجارت باشند.
ایجاد توکن ها یک فرآیند بسیار ساده تر دارد زیرا نیازی به تغییر کدها از یک پروتکل خاص یا ایجاد یک بلاک چین جدید ازابتدا نیست. تمام کاری که شما باید انجام دهید این است که از یک الگوی استاندارد در بلاک چین – مثل پلتفرم Ethereum یا Waves - که به شما امکان ایجاد توکن های خود را می دهند، پیروی کنید. این قابلیت در ایجاد توکن های شخصی با استفاده از قراردادهای هوشمند امکان پذیر است. کدهای رایانه ای قابل برنامه ریزی که بصورت خودکار اجرا می شوند و برای فعالیت به هیچ شخص ثالث احتیاج ندارند.
بطور خلاصه، تفاوت اصلی میان آلتکوین ها و توکن ها در ساختار آن هاست؛ آلتکوین ها ارزهای مجزایی با بلاک چین منحصربه خود هستند در حالیکه توکن ها از بلاک چین دیگر ارزها استفاده می کنند.
?
بیت کوین:
اولین ارز دیجیتالی که شروع به کار کرد.
اتریوم:
یک نوع ارز دیجیتال قابل برنامه ریزی که به توسعه دهندگان اجازه ساختن برنامه ها و فناوری های مختلف توزیع شده که با بیت کوین قابل انجام نیستند را می دهد.
ریپل:
برخلاف اکثر ارزهای دیجیتال از فن آوری بلاک چین برای دستیابی به اجماع گسترده شبکه برای انجام معاملات استفاده نمی کند. در عوض، یک فرایند اجماع تکراری اجرا می شود، که باعث می شود سریع تر از بیت کوین باشد اما در مقابل حملات هکرها نیز آسیب پذیر است.
یکی از فورک های معروف بیت کوین که توسط بزرگترین شرکت ماینینگ بیت کوین و تولید کننده تراشه های ماینینگ بیت کوین پشتیبانی می شود.
