کوکسیدینیا (Coccydynia) دردی است که در استخوان دنبالچه ستون فقرات احساس می‌شود. استخوان دنبالچه آخرین استخوان در ستون فقرات است و درد در این ناحیه می‌تواند ناشی از زمین خوردن، زایمان، نشستن بیش از حد یا در موارد نادر تومور باشد.
در بیشتر موارد، درد طی چند هفته یا چند ماه بهبود می‌یابد، اما گاهی اوقات می‌تواند بسیار طولانی‌تر شود و توانایی فرد بیمار را در انجام فعالیت‌های روزانه به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
استخوان دنبالچه (coccyx) در قسمت پایینی و پایه ستون فقرات قرار گرفته است این استخوان شکلی مثلثی دارد و سمت پایینی ستون فقرات را در زیر استخوان خاجی تشکیل می‌دهد.بسته به رشد فردی، استخوان دنبالچه ممکن است از اتصال سه تا پنج استخوان تشکیل شود. این قطعه استخوانی حالت ثابت ندارد و قطعات استخوانی آن حرکات محدودی دارند که توسط رباط‌ها و مفاصل متصل به آنها انجام می‌گیرد.استخوان دنبالچه از طریق مفصل ساکروکروسیژال (sacrococcygeal) به استخوان خاجی متصل می‌شود همزمان به حرکت لگن و پاها این استخوان کمی به جلو و عقب کشیده می‌شود. هنگام نشستن و ایستادن هم تمام استخوان‌های لگن که دنبالچه هم بخشی از آن محسوب می‌شود برای تعادل به سمت بیرون و داخل حرکت می‌کنند.استخوان دنبالچه نقطه اتصال بسیاری از عضلات کف لگن است. این عضلات حامی مقعد هستند و به دفع کمک می‌کنند، از واژن در زنان حمایت می‌کنند و به راه رفتن، دویدن و حرکت دادن پاها هم کمک می‌کنند.در ادامه علائم این بیماری و شیوه های درمان آن را بررسی می کنیم.
در این شرایط درد فقط در ناحیه استخوان دنبالچه حس می‌کند و در لگن و استخوان‌های دیگر احساس نمی‌شود. این درد گاهی خفیف و گاهی شدید است. گاهی به طور مداوم ادامه دارد و گاهی با تحت فشار و حرکت فرار گرفتن دنبالچه درد احساس شود.
در این حالت شخص هنگام نشستن یا خم شدن به عقب احساس درد می‌کند. یا زمانی که روی سطوح سخت و بدون کوسن بنشیند. یا مثلا هنگام دوچرخه سواری درد احساس می‌کند.
در این حالت چرخش استخوان‌های لگن و حرکات عضلانی ممکن است سبب ایجاد درد در دنبالچه شوند. این درد می‌تواند در حدی باشد که ایستادن و نشستن برای فرد سخت باشد و شخص برای تغییر راحت‌تر موقعیت نیاز دارد تا به چیزی تکیه بزند.
به علت نزدیکی دنبالچه به مقعد و دستگاه تناسلی، در این حالت‌ها شخص بیمار ممکن است احساس درد خفیف تا شدید کند.
معمولا در مواردی که درد خفیف و آزار دهنده نیست شخص بیمار به دنبال پیدا کردن دلیل دقیق آن نخواهد بود. اما درد‌های شدید نشان دهنده مشکلی جدی هستند. به همین سبب تشخیص درست آن اهمیت خاصی دارد.در مرحله ابتدایی معاینه بالینی و بررسی سوابق پزشکی بیمار انجام می‌شود. در صورت لزوم از روش‌های تشخیصی مثل آزمایش؛ تصویربرداری، اشعه ایکس، سی تی اسکن و ام آر آی استفاده می‌شود تا بیماری به طور دقیق مشخص شود. بعضی از بیماری‌ها از جمله درد سیاتیک، زونا در باسن، ساکروایلئیت یا شکستگی هم علائم مشابه کوکسیدینیا دارند.
درمان‌های غیر جراحی در تقریباً 90 درصد موارد برای درمان کوکسیدینیا موفقیت آمیز هستند.
